Ostra niewydolność nerek – przyczyny, objawy, leczenie

Ostre uszkodzenie nerek

Jest to zespół chorobowy bezpośrednio spowodowany uszkodzeniem miąższu nerek. Jego podstawowym wyznacznikiem jest narastanie w czasie stężenia kreatyniny we krwi lub bardzo mała ilość oddawanego moczu. Stopień ciężkości choroby określa się na podstawie zmian powyższych parametrów w czasie, czyli szybkości ich pogarszania się. Ostra niewydolność nerek przebiega w czterech okresach. Pierwszym z nich jest wstęp, w którym nerki są uszkadzane, lecz nie ma jeszcze objawów. Następnie pojawia się skąpomocz, czyli zmniejszenie ilości oddawanego moczu. Okres ten wynosi około 10 dni. Przechodzi on w fazę wielomoczu, która trwa kilka dni i charakteryzuje się wzrostem ilości oddawanego moczu. Ostatni okres to okres zdrowienia. Jest najdłuższy, może trwać nawet kilka miesięcy. W tym czasie funkcja nerek powraca do stanu sprzed choroby. Zasadniczo ostre uszkodzenie nerek dzieli się w zależności od miejsca, w którym występuje jego pierwotna (wstępna) przyczyna na: przednerkowe, nerkowe oraz zanerkowe. Przyczyny patologii przednerkowej to:

• marskość wątroby powikłana wodobrzuszem,
• niesterydowe leki przeciwzapalne,
• niewydolność serca,
• spadek objętości krwi, np. na skutek krwotoku,
• zakrzep w żyle nerkowej,
• zamknięcie tętnicy nerkowej przez miażdżycę,
• zwiększenie lepkości krwi, np. w przebiegu szpiczaka mnogiego.

Miąższ nerki ulega bezpośredniemu uszkodzeniu w przebiegu nerkowej niewydolności, spowodowanej między innymi:

• kłębuszkowym zapaleniem nerek,
• metanolem,
• niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi,
• reakcją alergiczną na leki,
• rzucawką i stanem przedrzucawkowym, występującymi jako powikłanie ciąży,
• sarkoidozą,
• toczniem rumieniowatym układowym,
• twardziną układową.

Przyczyny zanerkowe odnoszą się do moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Niewydolność nerek spowodowana patologią w tych strukturach może mieć swoją pierwotną przyczynę w nowotworze powyższych narządów, ich uszkodzeniu, zamknięciu światła przez złóg czy przerost prostaty. W tych przypadkach mechanizmem uszkadzającym nerki jest blokada odpływu moczu.

Ostra niewydolność nerek – objawy

Najważniejszy jest fakt, że sposób w jaki objawia się niewydolność nerek zależy od przyczyny, która ją wywołuje. Ze względu na mnogość przyczyn niemożliwe jest omówienie wszystkich możliwych symptomów. Jest jednak kilka, które na ogół występują niezależnie od pierwotnej przyczyny; są to m.in.:

• nudności,
• osłabienie,
• spadek ilości oddawanego moczu,
• wymioty,
• zmniejszenie apetytu.

Ostra niewydolność nerek – diagnostyka

Najważniejsze jest badanie lekarskie. Wskazuje ono cel dalszych poszukiwań przyczyn patologii, które wystąpiły u chorego. Następnie należy wykonać badania krwi i moczu. Wśród mogących wystąpić odchyleń od normy, możemy wyróżnić wzrost stężenia kreatyniny i mocznika oraz potasu we krwi. Ponadto często towarzyszy kwasica metaboliczna. Wyniki badania moczu zdecydowanie zależą od przyczyny choroby. Dla przykładu w przednerkowej ONN w moczu jest małe stężenie sodu, a w nerkowej duże. Oczywiście układ moczowy należy zbadać ultrasonograficznie, w celu wstępnego wykluczenia kamicy, guza czy uszkodzenia ciągłości dróg moczowych.

Leczenie ostrej niewydolności nerek

Najistotniejszym elementem terapii jest wyeliminowanie bezpośredniej przyczyny uszkodzenia nerek. Zawsze ostra niewydolność nerek musi być leczona w szpitalu, przynajmniej w fazie początkowej. Szczegółowe leczenie zależy od pierwotnego źródła choroby. W niektórych przypadkach bardzo gwałtownego przebiegu konieczne może być wykonanie hemodializy. W takich sytuacjach dializę najczęściej prowadzi się przy użyciu tymczasowego wkłucia do żyły szyjnej.

Powikłania ostrego uszkodzenia nerek obejmują:

• drgawki,
• nadciśnienie tętnicze,
• niedokrwistość,
• zaburzenia rytmu serca,
• zakażenia,
• zapalenie błony śluzowej żołądka.

Czytaj również: Przeszczep nerki – wskazania, przeciwwskazania, powikłania