Gonady męskie i żeńskie – czym są, jakie pełnią funkcje?

Gonady żeńskie – budowa i podstawowe funkcje w organizmie kobiet

Gonady żeńskie, czyli jajniki to parzyste narządy znajdujące się w miednicy. Ulokowane są po obu stronach macicy i są z nią połączone za pomocą jajowodów.

Jajnik składa się z dwóch części – kory i rdzenia jajnika. W obrębie kory jajnika znajdują się komórki jajowe w różnych stadiach dojrzewania ˜– najbardziej obwodowo znajdują się pęcherzyki jajnikowe pierwotne, a głębiej – najbardziej dojrzałe, nazywane pęcherzykami Graffa. Te ostatnie po uwolnieniu komórki jajowej przekształcają się w ciałko żółte.

Podstawowe funkcje, które spełnia jajnik, to:

• wytwarzanie żeńskich hormonów płciowych,
• produkcja komórek jajowych.

Gonady żeńskie – w jaki sposób wydzielają żeńskie hormony płciowe?

Gonady żeńskie (jajniki) wydzielają żeńskie hormony płciowe: estrogeny, progesteron, inhibinę. Jajniki wydzielają również niewielkie ilości androgenów.

Estrogeny są grupą hormonów, do której należą: estradiol, estron i estriol. Ich główną funkcją jest odpowiedni rozwój żeńskich cech płciowych – prawidłowy rozwój piersi (dlatego ich nadmiar u mężczyzn sprawia, że rozwija się ginekomastia), czy kobiecy typ rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Biorą one także udział w regulacji cyklu miesiączkowego.

Progesteron jest wydzielany przez ciałko żółte. Jego główną funkcją jest przygotowanie organizmu kobiety do zagnieżdżenia się zarodka oraz wspomaganie utrzymania ciąży.

Inhibina jest hormonem, który oddziałuje hamująco na przysadkę mózgową i hamuje wydzielanie hormonu folikulotropowego.

Androgeny u kobiet wpływają na odpowiedni popęd płciowy, a także na wzrost włosów łonowych.

Czynność hormonalna gonady jest zależna od przysadki mózgowej. Hormony wydzielane przez przysadkę mózgową – hormon folikulotropowy (FSH) i hormon luteinizujący (LH) sterują czynnością hormonalną jajników.

Gonady żeńskie – jak dochodzi do produkcji komórek jajowych?

Cykl miesiączkowy to cykl zmian w wyniku, których organizm kobiety przygotowuje się do zajścia w ciążę. Podczas tego cyklu z pęcherzyka jajnikowego wydostaje się komórka jajowa.

Cykl miesiączkowy trwa 28 dni i składa się z 4 faz:

• menstruacyjnej,
• folikularnej,
• owulacyjnej,
• lutealnej.

Początkiem każdego cyklu miesiączkowego jest miesiączka. Po miesiączce rozpoczyna się faza folikularna, podczas której FSH powoduje dojrzewanie pęcherzyków Graffa. Nagły wzrost poziomu LH powoduje uwolnienie komórki jajowej z pęcherzyka Graffa – następuje owulacja. Ma to miejsce 14. dnia cyklu. Podczas jednego cyklu komórkę jajową uwalnia tylko jedna gonada.

Po uwolnieniu komórki jajowej pęcherzyk Graffa przekształca się w ciałko żółte, które wydziela hormony przygotowujące kobietę do zajścia w ciążę. Jeśli jednak do tego nie dojdzie, po około 2 tygodniach czynność ciałka żółtego ustaje, dochodzi do kolejnej miesiączki i proces ten się powtarza.

Gonady męskie – budowa i ich podstawowe funkcje w organizmie mężczyzn

Gonady męskie, czyli jądra leżą w worku mosznowym. Dzięki temu temperatura jąder jest o około dwa stopnie Celsjusza niższa od temperatury ciała, co zapewnia odpowiednie warunki do prawidłowej produkcji i dojrzewania plemników.

Na górnej powierzchni gonady znajduje się najądrze. Gonady otulone są z zewnątrz przez osłonkę białawą i osłonkę pochwową jąder.

W obrębie jąder znajduje się około 200 komór, zwanych zrazikami jądra, które są od siebie oddzielone przegródkami jądra. Wypełnia je miąższ jądrowy.

Plemniki wytwarzane są w obrębie jądrowych cewek krętych. W ich obrębie znajdują się również komórki Sertolego, które odżywiają męskie komórki płciowe.

Za funkcję hormonalną jąder odpowiadają komórki Leydiga, które wytwarzają androgeny, czyli męskie hormony płciowe.

Gonady męskie – jakie hormony wydzielają?

Gonady męskie odpowiadają za wydzielanie androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Odpowiadają one za rozwój cech płciowych, takich jak muskulatura, zarost czy obniżenie głosu. Mają one również wpływ na zachowanie oraz na odpowiedni popęd płciowy.

Czynność hormonalna jąder, podobnie jak jajników, jest kontrolowana przez hormony przysadkowe – FSH i LH.

Gonady męskie – w jaki sposób regulują produkcję plemników?

Jak wcześniej wspomniano, gonady męskie odpowiadają za produkcję plemników. Organizm dorosłego mężczyzny jest w stanie wyprodukować 200 mln plemników dziennie. Są one wytwarzane przez jądrowe komórki Sertolego. Plemniki są uwalniane podczas aktu ejakulacji.

Hormony płciowe – czy są wydzielane tylko przez gonady?

Gonady nie są jedynymi narządami w organizmie, które odpowiadają za wydzielanie hormonów płciowych. Męskie hormony płciowe są wydzielane również przez korę nadnerczy. Oznacza to, że męskie hormony płciowe znajdziemy zarówno w organizmie mężczyzn, jak i u kobiet. Nadnercza wydzielają też śladowe ilości progesteronu.