Plemnik – budowa. Jak długo żyją plemniki – w pochwie, na ubraniu, na ciele?

Czym jest plemnik i gdzie powstają plemniki?

Plemnik to męska komórka rozrodcza wytwarzana w jądrach, a dokładniej – w kanalikach nasiennych. Organizm mężczyzny produkuje w ciągu sekundy średnio 3 tysiące plemników. W trakcie wytrysku uwalnianych jest nawet 500 milionów gamet, ale tylko jedna z nich połączy się z żeńską komórką rozrodczą – komórką jajową.

Proces produkcji plemników nazwany jest spermatogenezą. Plemniki powstają w wyściełanych nabłonkiem plemnikotwórczym kanalikach nasiennych. Proces ten trwa średnio 74 dni i dzieli się na kilka etapów: spermatogoniogenezę, spermatocytogenezę oraz spermiogenezę.

Plemniki stanowią jedynie 1% składu spermy. Pozostałe składniki spermy to między innymi:

• hormony (estrogen, testosteron);
• składniki mineralne (m.in. magnez, wapń, cynk, selen);
• witaminy (np. witaminę B12 oraz witaminę C),
• aminokwasy;
• lipidy.

Jaka jest ruchliwość plemników? Ciekawostką jest, że plemniki poruszają się bardzo szybko. W ciągu sekundy są w stanie przebyć dystans będący czterokrotną długością ich rozmiaru. Podczas wytrysku osiągają prędkość nawet 45 km/h!

Budowa plemnika

Plemniki mają długość około 60 μm. Składają się z trzech, wyraźnie zaznaczonych elementów: główka, witka, czapeczka. W czapeczce znajdują się enzymy pozwalające na przebicie się przez ścianę komórki jajowej, natomiast witka odpowiada za ruchliwość plemnika.

Warto dodać, że plemniki różnią się między sobą pod względem wizualnym. Czasem zdarza się, że główka jest bardzo mała lub skrajnie duża. Część plemników nie ma czapeczki lub osiąga ona duże rozmiary. Różnice dotyczą także witki. Niektóre plemniki mogą mieć dwie witki, a inne nie mają jej w ogóle.

Każdy męski plemnik posiada chromosom X lub Y. Plemniki z chromosomem Y (odpowiedzialne za poczęcie chłopca) są znacznie zwinniejsze i szybsze. Niestety cechują się też mniejszą wytrzymałością. Z kolei plemniki z chromosomem X (żeńskie) są wolniejsze, ale za to silniejsze. Potrafią przetrwać nawet w niekorzystnych warunkach, takich jak kwaśne środowisko pochwy.

Żywotność plemników a stan zdrowia mężczyzny

Plemniki żyją od 5 minut do nawet 5 dni. Na żywotność plemników, podobnie jak na ich liczebność w nasieniu, wpływa wiele czynników. Dużą rolę odgrywa styl życia mężczyzny. Panowie starający się o dziecko powinni wprowadzić w życiu pewne zmiany, które zwiększą szansę na poczęcie potomstwa.

Badaniem pozwalającym określić żywotność plemników jest spermiogram. Według wytycznych WHO prawidłowe wyniki badanego nasienia przedstawiają się następująco:

• objętość ejakulatu ≥ 1,4 ml,
• całkowita liczba plemników w ejakulacie ≥ 39 mln,
• liczebność plemników na mililitr nasienia (koncentracja plemników) ≥ 16 mln/ml,
• odsetek plemników o ruchliwości postępowej ≥ 30%,
• odsetek form żywych ≥ 54%,
• pH ≥ 7,2,
• morfologia plemników ≥ 4% odsetek form o prawidłowej morfologii.

Jak zwiększyć zdolność plemników do zapłodnienia?

• Odstaw używki, takie jak: papierosy, alkohol, sterydy czy narkotyki.
• Zadbaj o komfort snu.
• Unikaj ekspozycji na toksyny.
• Staraj się utrzymać prawidłową masę ciała.
• Zdrowo się odżywiaj. Twoja dieta powinna być bogata w witaminy i inne składniki odżywcze.
• Unikaj stresu, a jeśli to niemożliwe to opanuj naturalne techniki relaksacyjne (joga, medytacja).
• Staraj się prowadzić aktywny tryb życia.

Warto również dodać, że spermatogeneza zachodzi w temperaturze średnio o 1,5°C niższej od temperatury ciała. Wszelkie zaburzenia termiki w obrębie jąder mogą negatywnie wpłynąć na proces produkcji nasienia (obniżyć jakość plemników, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do niepłodności).

Jak zachować prawidłową temperaturę w okolicach moszny?

• Ogranicz gorące kąpiele oraz wizyty w saunie.
• Unikaj noszenia obcisłej bielizny, wykonanej ze sztucznych tkanin. Zbyt obcisłe bokserki powodują ucisk, a to z kolei sprzyja wzrostowi temperatury w obrębie krocza.
• Zrezygnuj z noszenia telefonu w kieszeni spodni oraz nie trzymaj komputera na podbrzuszu. Urządzenia te emitują ciepło, które może podnieść temperaturę w okolicy jąder.

Ile żyje plemnik w pochwie kobiety?

Kobieca pochwa stanowi bardzo dobre środowisko dla plemników. Warto jednak dodać, że długość życia męskich gamet jest mocno uzależniona od cyklu menstruacyjnego kobiety. Najlepsze warunki pojawiają się kilka dni przed owulacją. Śluz w pochwie ma wówczas zasadowy odczyn, a ponadto jest obfity i przejrzysty. W takich warunkach plemniki żyją około 48-72 godziny.

Jednak najsilniejsze są w stanie przeżyć nawet do 5 dni. Jest to kluczowa wiedza dla wszystkich par planujących poczęcie. W czasie dni niepłodnych odczyn pochwy zmienia się na kwaśny, a to z kolei powoduje, że plemniki żyją znacznie krócej (około 12 godzin).

Ile żyje plemnik na ciele, na pościeli, na ręczniku?

Do zapłodnienia komórki jajowej dochodzi w drogach rodnych kobiety, najczęściej w bańce jajowodu. Wiele par zastanawia się jednak, ile żyje plemnik poza ciałem kobiety. Pytanie to pada zwykle w kontekście możliwości ewentualnego zapłodnienia. Maksymalna żywotność plemników poza organizmem ludzkim to około 16 godzin.

Warto jednak dodać, że tak długi czas życia możliwy jest wyłącznie, jeżeli plemniki znajdują się w wilgotnym oraz ciepłym środowisku (około 37°C). Najdłużej żyją więc te gamety, które pozostają w przedsionku pochwy lub na członku. Żywotność plemników w niesprzyjających warunkach, takich jak: bielizna, ubranie lub pościel jest znacznie krótsza i wynosi raptem kilka minut. Zapłodnienie komórki jajowej na skutek przeniesienia plemników z ubrania, ręcznika czy pościeli do pochwy jest więc znikome.