Zerwane więzadło krzyżowe – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja na zerwanie więzadła kolana

Zerwane więzadło krzyżowe – przyczyny

Zerwanie więzadeł w kolanie to częsta dolegliwość osób aktywnych fizycznie. Najczęściej do urazu dochodzi w wyniku nagłego upadku lub kontuzji. Zerwanie więzadeł krzyżowych bardzo rzutuje na stabilność i ruchomość stawów kolanowych – z tego względu wymaga specjalistycznej opieki, zabiegu oraz rehabilitacji.

Istnieje wiele przyczyn uszkodzenia więzadeł w kolanie. W przypadku tych znajdujących się w stawie kolanowym można uwzględnić kilka najczęstszych czynników, które mają decydujący wpływ na stopień i rozległość kontuzji. Wśród nich należy wymienić:

• brak rozgrzewki przed aktywnością fizyczną,
• nagłe skrętne ruchy ciała,
• ruchy kolana przekraczające jego normalną, fizjologiczną ruchomość,
• uprawianie sportów kontaktowych (piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka),
• nadwaga lub otyłość, nieprawidłowa dieta,
• przewlekłe choroby, takie jak osteoporoza lub choroby tarczycy wpływające na stan tkanek w stawie kolanowym,
• wcześniejsze urazy w obrębie kolana i biodra.

Poza powyższymi czynnikami do częstych przyczyn zerwania więzadeł krzyżowych należy także brak wcześniejszego przygotowania do wysiłku. W tym przypadku szczególnie narażone są osoby w wieku powyżej 30 lat, które uprawiają sport nieregularnie.

Zerwanie więzadła w kolanie – kto jest narażony?

Zerwane więzadło krzyżowe to jedna z najczęściej występujących kontuzji osób aktywnie uprawiających sport. Niemalże każdy sportowiec zajmujący się dyscyplinami drużynowymi jest narażony na ten uraz kolana.

Zerwane więzadła kolanowe to także nierzadki problem osób, które uprawiają aktywność fizyczną amatorsko. Niepełne przygotowanie ciała do wysiłku, w tym brak odpowiedniej rozgrzewki, to częsty powód zerwania więzadeł np. u narciarzy, snowboardzistów, łyżwiarzy.

Także takie sporty, jak bieganie długo- i krótkodystansowe lub rekreacyjne granie w piłkę nożną niosą ryzyko zerwania więzadeł w kolanie. Warto pamiętać, aby zawsze wykonać 10-minutową rozgrzewkę przed każdym rozpoczęciem aktywności fizycznej.

Jakie są objawy zerwania więzadeł krzyżowych?

Objaw uszkodzenia w obrębie więzadła krzyżowego to m.in. ból kolana po wykonaniu nieprawidłowego ruchu obciążającego staw kolanowy. Pacjent zgłasza uczucie braku stabilizacji w stawie, jego „uciekanie”.

Pojawia się także obrzęk, zaczerwienienie, a także wrażenie rozlewającego się ciepła w obrębie kolana. Pacjent może zgłaszać ponadto zaburzenia czucia. Nierzadko pojawia się krwiak, a poszkodowany nie ma możliwości poruszania kończyną. Wykonywaniu ruchów towarzyszyć może ponadto uczucie kłucia w kolanie.

Warto pamiętać, że ból w kolanie podczas zerwania więzadła krzyżowego jest ostry, nagły i występuje niedługo po wystąpieniu urazu. Kontuzjowaną kończynę należy jak najszybciej unieruchomić i unieść wyżej, aby zapobiec rozlewaniu się obrzęku na całą nogę. Jeśli istnieje taka możliwość, trzeba schładzać (sprayem, lodem, workiem z zimną wodą) bolesne miejsce oraz zastosować ucisk powyżej tego miejsca.

Po wykonaniu tych czynności należy jak najszybciej udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub na ostry dyżur, aby dokładnie określić stopień zerwania więzadła kolana, miejsce oraz rozległość kontuzji.

Zerwanie więzadła w kolanie – leczenie rekonstrukcją ACL

Najpopularniejszą formą odbudowy więzadła kolana jest artroskopia , czyli rekonstrukcja stawu kolanowego przebiegająca bez stosowania dużych otwartych cięć.

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego jest obecnie bardzo często stosowaną metodą leczenia i wykonuje się ją w wielu ośrodkach chirurgii ortopedycznej. Operacja kolana trwa krótko i umożliwia powrót do pełnej sprawności fizycznej nawet u 90 proc. operowanych pacjentów.

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego składa się z kilku elementów. Najpierw lekarz pobiera żywy lub przygotowuje syntetyczny materiał do przeszczepu więzadła, następnie wykonuje trzy nacięcia w celu wykonania artroskopii kolana.

Po oczyszczeniu stawu kolanowego z resztek zniszczonego więzadła wprowadza się nowy materiał i umiejscawia go w odpowiednim miejscu. Rekonstrukcja ACL to niedługi zabieg, który znacznie przyspiesza procesy regeneracyjne w stawie kolanowym.

Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego – czy konieczna operacja? – często pytają pacjenci. Warto pamiętać, że nie wszystkie uszkodzenia więzadeł wymagają leczenia operacyjnego. Przy mało rozległym, niecałkowitym zerwaniu ACL można zastosować jedynie leczenie zachowawcze, czyli samą rehabilitację oraz fizykoterapię.

Zerwane więzadło krzyżowe przednie bez operacji daje takie same szanse na całkowitą naprawę jak zastosowanie odpowiednich ćwiczeń rehabilitacyjnych oraz zabiegów i terapii z zakresu fizjoterapii.

Rehabilitacja po ACL

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL, inaczej rehabilitacja po ACL lub po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego, składa się z kilku etapów. Przygotowanie do operacji obejmuje terapię mającą na celu zmniejszenie obrzęku i stanu zapalnego w uszkodzonym stawie kolanowym.

Zerwanie więzadła w kolanie – ile trwa leczenie i rehabilitacja? Wczesna faza pooperacyjna trwa od momentu operacji do około 2 tygodni (najczęściej do czasu zdjęcia szwów).

Jej głównym zadaniem jest zmniejszenie bólu i wysięku pooperacyjnego, powolne zwiększanie zakresu ruchu w stawie (do 45 stopni zgięcia oraz 0 stopni wyprostu), rozciągnięcie przykurczonych mięśni oraz stymulacja mięśni do przenoszenia obciążeń i utrzymywania równowagi. Ćwiczenia zazwyczaj wykonuje się na oddziale szpitalnym przed wypisem do domu.

Okres powrotu funkcji to etap, który trwa od 2. do 6. tygodnia rekonwalescencji po zabiegu artroskopii oraz od 6. do 9. tygodnia. Najważniejszym celem w tygodniach 2–6 jest uzyskanie zgięcia do kąta prostego w kolanie oraz całkowity wyprost stawu kolanowego.

Aby poprawić umiejętność chodzenia, stosuje się wiele ćwiczeń na staw kolanowy – równoważnych i stabilizacyjnych, m.in. na poduszkach sensomotorycznych czy niestabilnych podłożach, żeby pobudzić układ ruchu do maksymalnego stabilizowania ciała. Od 6. do 9. tygodnia ćwiczenia skupiają się na zgięciu kolana do 120 stopni oraz możliwości całkowitego obciążania uszkodzonej kończyny.

Okres przygotowania do powrotu do aktywności fizycznej zaczyna się po 9. tygodniu od czasu operacji i trwa do pół roku lub nawet do roku. Pacjenci są rehabilitowani pod kątem uprawianych dyscyplin sportowych – przygotowywani, aby powrócić do: jazdy na rowerze, jazdy na nartach, biegania, marszobiegów czy sportów drużynowych.

Czas odzyskania sprawności w stawie kolanowym zależy od rozległości kontuzjowanego miejsca oraz stopnia zerwania. Najczęściej od momentu urazu do uzyskania pełnej ruchomości i stabilności kolana mija od pół roku do całego roku.

Do innych kontuzji stawu kolanowego zaliczamy zerwanie więzadła pobocznego oraz zerwanie więzadła przyśrodkowego. Uszkodzone więzadło krzyżowe tylne także stanowi częsty przypadek urazu w stawie kolanowym.

Zazwyczaj zerwanie tych więzadeł jest powiązane z zerwaniem ACL i wymaga indywidualnego podejścia i leczenia.

Bibliografia:

• Białoszewski D., Fizjoterapia w ortopedii. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014.
• Gaździk T., Ortopedia i traumatologia. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2009.
• Dega W., Ortopedia i rehabilitacja. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2015.