Acesulfam K – co to jest, zastosowanie, skutki uboczne, szkodliwość

Aceculfam K – co to jest i jakie ma właściwości?

Acesulfam K jest substancją syntetyczną, sulfonamidem, solą potasową acesulfamu o właściwościach intensywnie słodzących. Został odkryty w 1967 roku, a dopuszczony do stosowania w Europie w 1984 roku. Otrzymywanie acesulfamu K na skalę przemysłową odbywa się w reakcji izocyjanianu fluorosulfonylu z aktywnymi związkami metylenowymi (np. α-diketonami, α-ketokwasami i estrami).Ten sztuczny słodzik jest 150–200 razy słodszy od sacharozy. Ma budowę krystaliczną, bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i zachowuje siłę słodzącą w kwasowym pH (od 3 do 7), co pozwala na jego stosowanie w napojach. Przy większych stężeniach zostawia gorzki posmak. W połączeniu z aspartamem (zbudowanym z aminokwasów – fenyloalaniny i kwasu asparaginowego) i cyklaminianami działa synergicznie i zwiększa siłę słodzącą.

Kaloryczność acesulfamu K wynosi 0 kcal, gdyż nie jest on metabolizowany w organizmie. Podobnie jego indeks glikemiczny jest równy 0. Z tej przyczyny zastosowanie acesulfamu K w żywności typu light i dla diabetyków wydawało się oczywiste. Jest to zarejestrowany dodatek do żywności – substancja słodząca E950.

Czytaj również: Indeks glikemiczny – co to jest, dlaczego jest ważny w cukrzycy i przy odchudzaniu?

Acesulfam K w żywności – czy pomaga schudnąć?

Acesulfam K i inne substancje słodzące, takie jak aspartam czy sukraloza, na początku lat 90. XX wieku wydawały się idealnym rozwiązaniem na szerzącą się epidemię otyłości. Bezkaloryczne słodziki zastępujące cukier pozwalały zmniejszyć wartość energetyczną żywności bez utraty słodkiego smaku, który jest tak bardzo pożądany przez wielu konsumentów. Ostatnie dziesięciolecia pokazały jednak, że wzrost spożycia żywności ze sztucznymi słodzikami wcale nie przyczynił się do zmniejszenia otyłości w społeczeństwie, a wręcz koreluje z nim pozytywnie.

Od połowy lat 60. XX wieku odsetek populacji Stanów Zjednoczonych spożywających żywność ze sztucznymi słodzikami wzrósł z 3,3 do 15,1 proc. w 2006 roku. W tym czasie odsetek populacji z BMI powyżej 30 wzrósł o blisko 30 proc. i w 2006 roku wyniósł 41,3 proc. Tylko na przełomie wieków w USA pojawiło się 2000 nowych produktów spożywczych ze sztucznymi substancjami słodzącymi. Naukowcy coraz śmielej mówią o tym, że sztuczne słodziki nie tylko nie pomagają schudnąć, a wręcz przyczyniają się do wzrostu masy ciała.

Działanie acesulfamu K – badania nad wpływem na metabolizm

Badanie opublikowane w 2013 roku na łamach czasopisma PLoS ONE dotyczyło wpływu długotrwałego (40 tygodni) stosowania acesulfamu K na równowagę metaboliczną myszy. Stwierdzono, że acesulfam K wpłynął negatywnie na poziom insuliny (główny hormon kontrolujący gospodarkę węglowodanową) oraz leptyny (tzw. hormon głodu) na czczo, wielkość wysp trzustkowych i poziom lipidów we krwi. Ponadto stwierdzono pogorszenie funkcji poznawczych u samców myszy.

Podczas konferencji Experimental Biology 2018 w San Diego przedstawiono wyniki analizy przeprowadzonej na szczurach, która wskazuje, że spożywanie sztucznych słodzików przyczynia się do otyłości i cukrzycy. Zwierzęta podzielono na 4 grupy i karmiono dietami bogatymi kolejno w: glukozę, fruktozę, aspartam i acesulfam K. W grupach karmionych słodzikami po 3 tygodniach stwierdzono zmiany w parametrach biochemicznych krwi, poziomie tłuszczów i aminokwasów. Naukowcy są przekonani, że sztuczne słodziki zmieniają metabolizm tłuszczów i proces wydatkowania energii przez organizm. Zauważono również, że słodzik acesulfam K oddziałuje na naczynia krwionośne i może je uszkadzać.

Acesulfam potasowy – skutki uboczne – czy jest szkodliwy?

Wpływ acesulfamu K na zdrowie był kilkakrotnie opiniowany przez ważne instytucje europejskie, amerykańskie oraz FAO/WHO. Każdorazowo stwierdzano, że związek ten nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Na podstawie analizowanych badań eksperci zaprzeczyli szkodliwości acesulfamu K.

Ostatnia ewaluacja została przeprowadzona w 2000 roku ze względu na głośne w Stanach Zjednoczonych zarzuty o rakotwórczość acesulfamu K. Przeanalizowane badania pokazały, że słodzik E950 nie jest metabolizowany w organizmie i jest wydalany wraz z moczem w niezmienionej postaci. Stwierdzono, że nie jest on mutagenny, rakotwórczy ani toksyczny. Wartość ADI (dopuszczalne dzienne spożycie; ilość substancji, którą można spożywać codziennie przez całe życie bez szkodliwego wpływu na zdrowie) ustalono w Europie na poziomie 9 mg/kg masy ciała.

Najnowsze badania pokazują jednak, że acesulfam K może być szkodliwy, przyczyniać się do zaburzania metabolizmu, rozregulowania gospodarki tłuszczowej, przybierania na wadze, zmieniania mikroflory jelitowej, a nawet wyzwalania cukrzycy. Mimo zerowego indeksu glikemicznego acesulfam K dla cukrzyków nie wydaje się najlepszym rozwiązaniem. Moim zdaniem podobnie należy podchodzić do acesulfamu K w ciąży i podczas karmienia piersią – z dużą dozą ostrożności.

Acesulfam K w jedzeniu – w czym jest obecny?

Acesulfam K w żywności najczęściej nie występuje samodzielnie, a w połączeniu z aspartamem z powodu gorzkiego posmaku, który pozostawia po użyciu w większych ilościach. Jest intensywnie słodki, bezkaloryczny, ma zerowy indeks glikemiczny i nie przyczynia się do namnażania bakterii w jamie ustnej. Te właściwości acesulfamu K sprawiają, że jako dodatek do żywności E950 występuje w:

• napojach gazowanych typu „light”, „zero”,
• gumach do żucia,
• cukierkach odświeżających oddech,
• dżemach, marmoladach,
• deserach, galaretkach, budyniach,
• wyrobach cukierniczych.