Pirosiarczyn sodu E223 – właściwości, zastosowanie, szkodliwość

Pirosiarczyn sodu – właściwości

Pirosiarczyn sodu to syntetyczny nieorganiczny związek chemiczny o wzorze Na₂S₂O₅. Występuje pod kilkoma nazwami: disiarczyn sodu, disiarczan (IV) sodu, pirosiarczan (IV) sodu czy pentaoksodisiarczan sodowy. Pirosiarczyn sodu to inny związek niż siarczan sodu. Różnią się one zawartością siarki i tlenu w cząsteczce.

Pirosiarczyn sodu ma postać białego proszku lub kryształków o lekkim zapachu siarki. Rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas. Wartość pH 10 proc. roztworu pirosiarczynu sodu wynosi od 4 do 5,5. Jest także rozpuszczalny w glicerolu i w etanolu. Jest niepalny, ale pod wpływem temperatury rozkłada się do toksycznych gazowych związków siarki i sodu. W kontakcie z powietrzem powoli utlenia się do siarczanu sodu.

Pirosiarczyn sodu ma właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze, przeciwutleniające oraz redukujące.

Zastosowanie pirosiarczynu sodu – konserwant, wybielacz, dezynfekcja

Pirosiarczyn sodu ma wiele zastosowań. Stosowany jest jako konserwant E223 w żywności, a także konserwant i antyutleniacz w niektórych lekach. Wykorzystuje się go jako środek do dezynfekcji, do oczyszczania odpadów niebezpiecznych z sześciowartościowego chromu (ma właściwości rakotwórcze) i do przywracania pierwotnego kształtu odzieży po praniu (zrywa wiązania siarczkowe między włóknami odzieży).

Pirosiarczyn sodu w przemyśle naftowym i gazowym służy jako inhibitor korozji i pochłaniacz tlenu. Nadaje się do uzdatniania wody poprzez usuwanie z niej związków chloru, do analizy mikrostruktury stopów metali oraz jako środek wybielający w przemyśle papierniczym i włókienniczym.

Pirosiarczyn sodu w medycynie, poza wykorzystaniem w produkcji leków, używany jest jako substancja do wykrywania anemii sierpowatej w analizie krwi.

E223 – pirosiarczyn sodu w żywności

Pirosiarczyn sodu jest znany jako środek do dezynfekcji aparatury służącej do produkcji piwa i wina. Jest głównym składnikiem tabletek, które służą do sterylizacji wina, piwa i cydru, niszczą bakterie i hamują dziką fermentację drożdży. Pirosiarczyn sodu w winie jest typowym dodatkiem, co na etykiecie sugeruje informacja: „zawiera siarczyny”.

E223 może być też substancją wybielającą. Takie zastosowanie ma pirosiarczyn sodu w chrzanie, wiórkach kokosowych, kremach kokosowych oraz suszonych i mrożonych grzybach. Związek ten chroni witaminę C przed utlenianiem, dzięki czemu przetwory owocowe i warzywne nie brązowieją. Pirosiarczyn sodu jest dodawany do niektórych mąk, szczególnie tych o małej zawartości glutenu i bezglutenowych. Nadaje ciastu konsystencję i strukturę zbliżoną do ciasta glutenowego. Jednak przede wszystkim jest konserwantem. Pirosiarczyn sodu w occie jabłkowym , winnym, pulpach owocowych czy przetworach warzywnych pełni taką rolę.

W jakich produktach znajduje się pirosiarczyn sodu?

Jako dodatek do żywności pirosiarczyn sodu E223 może być obecny w:

• winie,
• piwie,
• cydrach,
• sokach owocowych,
• ciastkach i innych wyrobach cukierniczych, szczególnie bezglutenowych lub niskocukrowych,
• kremach i olejach kokosowych,
• sosach owocowych, dżemach, galaretkach,
• koncentracie pomidorowym,
• chrzanie,
• białych warzywach oraz grzybach mrożonych i suszonych, frytkach,
• suszonym imbirze,
• occie,
• gotowanych i mrożonych owocach morza.

Szkodliwość pirosiarczynu sodu

Czysty i stężony pirosiarczyn sodu jest silnie drażniący dla skóry, a jego wdychanie jest szkodliwe i powoduje podrażnienie błon śluzowych układu oddechowego. Skutki uboczne dotyczą pracy bezpośredniej z tą substancją. W żywności używany jest w ilościach, które nie powodują tych niekorzystnych reakcji.

Pirosiarczyn sodu E223 jest metabolizowany w wątrobie do nieszkodliwych siarczanów i wydalany wraz z moczem. Dodany do żywności powoduje jednak utlenianie niektórych witamin, przez co zmniejsza ich zawartość w produkcie i biodostępność dla człowieka. Jednocześnie chroni przed rozpadem witaminy C.

Czy pirosiarczyn sodu jest alergenem? Tak, u osób wrażliwych powoduje ataki astmy, katar sienny, pokrzywkę i może być czynnikiem wyzwalającym atopowe zapalenie skóry.

Dawkowanie pirosiarczynu sodu (ADI – ilość substancji dostarczana do organizmu codziennie przez całe życie bez wywoływania żadnych konsekwencji zdrowotnych) jest ustalone na poziomie 0,7 mg na kilogram masy ciała dziennie. Ze względu na ryzyko wywoływania alergii, lepiej unikać pirosiarczynu sodu w ciąży.