Testy płatkowe – alergiczne testy skórne – na czym polegają?

Testy alergiczne a alergia

Coraz częstszym problemem zdrowotnym są alergie przybierające często postać skórną (alergia skórna). W celu zidentyfikowania charakteru zmian skórnych i dokładnego zdiagnozowania konkretnych alergenów, wykonywane są testy skórne. Do wykrywania alergii typu natychmiastowego służą testy punktowe, zaś alergii typu opóźnionego – testy płatkowe.

Wskazania do wykonania testów naskórkowych to:

• przewlekłe, swędzące zmiany skórne;
• wyprysk atopowy (zaczerwienienie, łuszczenie i suchość skóry);
• alergiczne kontaktowe zapalenie skóry;
• wyprysk potnicowy (świąd i pęcherzyki skórne na skórze dłoni i podeszew stóp);
• wyprysk pieniążkowaty (drobne plamki i pęcherzyki zlewające się w większe struktury o kształcie monet);
• wyprysk hematogenny;
• wyprysk zawodowy (zlokalizowany najczęściej na skórze dłoni);
• łojotokowe zapalenie skóry (w obrębie twarzy, okolicy mostka i międzyłopatkowej);
• fotodermatozy (zmiany skórne na obszarach ciała eksponowanych na słońce).

Alternatywą dla testów płatkowych są testy alergiczne z krwi.

Jeżeli chodzi o leczenie alergii, to skuteczną metodą jest w tym przypadku odczulanie.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Testy skórne – jak się przygotować?

Odpowiednie przygotowanie do testów punktowych ma kluczowe znaczenie dla przebiegu i interpretacji badania. Przede wszystkim należy odstawić leki, które mogą ingerować w przebieg testu.

Na cztery tygodnie przed badaniem na alergię należy zrezygnować z miejscowego stosowania sterydów oraz ketotifenu używanego przewlekle w miejscu przeprowadzenia testu (plecy, ewentualnie przedramiona).

Na dwa tygodnie przed badaniem odstawić należy leki przeciwhistaminowe II generacji.

Na trzy dni przed badaniem nie należy zażywać leków p-histaminowych I generacji, a także preparatów wapna, witaminy C, rutyny, które zmieniają przepuszczalność naczyń krwionośnych, powodując tym samym nasilenie odczynu alergicznego.

Przed badaniem można natomiast stosować leki inhalacyjne (dooskrzelowe i donosowe) czy kremy pielęgnacyjne.

Pacjenci posiadający owłosienie na plecach powinni je dokładne usunąć (na 1–2 dni przed badaniem). Wybierając się na badanie, nie należy być na czczo.

Testy płatkowe – jak przebiegają?

Stosowane w powszechnych zestawach komercyjnych alergeny to metale (nikiel, molibden, wanad, tytan, kobalt), leki przeciwbólowe i antybiotyki, tworzywa sztuczne, kleje, składniki gumy, materiały dentystyczne, żywice syntetyczne i naturalne. Możliwe jest wykonanie testu z własnym alergenem, np. kosmetykiem. Nie stosuje się natomiast substancji żrących i drażniących.

Na suchą, czystą skórę pleców przyklejane są paski bibuły nasączone alergenami, które podtrzymywane zostają hipoalergicznym plastrem klejącym. Odległość między bibułkami wynosi 2 cm.

W miejscu kontaktu ze skórą zachodzi opóźniona reakcja alergiczna, stąd odczytu dokonuje się po 48, 72 i 96 godzinach.

Testy płatkowe zdejmowane są po 48 godzinach i wtedy dokonuje się pierwszej oceny skóry. Do tego czasu należy unikać intensywnego wysiłki fizycznego i przepocenia skóry, a także zmoczenia pleców wodą. Kolejnej oceny dokonuje się po 72 i 96 godzinach od założenia testu.

Badania alergiczne – interpretacja płatkowych testów skórnych

Testy płatkowe – testy naskórkowe – oceniane są jakościowo, w oparciu o wizualną ocenę ewentualnych zmian skórnych. Wystąpienie jakichkolwiek reakcji skórnych w miejscu kontaktu z alergenem świadczy o uczuleniu.

Jaki jest system oceny testów płatkowych? Stopień nasilenia reakcji alergicznej określa skala plusowa:

• jeden plus – rumień;
• dwa plusy – rumień i grudki;
• trzy plusy – rumień, grudki i pęcherzyki;
• cztery plusy – obrzęk i pęcherzyki.

Aby wynik był wiarygodny i nie powstawały odczyny fałszywe, stosuje się próbę dodatnia z histaminą, która zawsze musi dać dodatni odczyn skórny, w przeciwnym razie – test nie nadaje się do oceny.

Z kolei próbę ujemną przeprowadza się z zastosowaniem soli fizjologicznej, która musi pozostać obojętna dla skóry. Kiedy jednak wywoła zmiany skórne w miejscu kontaktu, test traktowany jest jako niewiarygodny.

Testy alergiczne u dzieci

W diagnostyce alergologicznej dzieci testy płatkowe są dobrym rozwiązaniem – szczególnie z racji ich bezinwazyjnego charakteru i bezbolesności. Poza typowymi zestawami oceniającymi alergie na: substancje chemiczne, metale, leki, składniki kosmetyków, można wykonać testy naskórkowe z alergenami pokarmowymi.

Testy płatkowe z alergenami pokarmowymi są wciąż trudno dostępne. Wykonuje się je w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych u dzieci powyżej 3. roku życia.

Testy płatkowe – jakie są przeciwwskazania?

Skórnych testów alergicznych nie wykonuje się w przypadku: ciąży, ostrych infekcji skórnych, chorób autoimmunologicznych, nowotworów złośliwych lub ciężkiego stanu ogólnego. Przeciwwskazaniem jest także: mocna opalenizna, stosowanie maści sterydowych w miejscu przeprowadzanego testu, a także antybiotykoterapia miejscowa lub ogólna.