Alternaria alternata – co to jest, pylenie, objawy alergii, testy i odczulanie

Co to jest Alternaria alternata?

Grzyby mikroskopowe (grzyby strzępkowe, grzyby pleśniowe) to grzyby stale występujące w otoczeniu człowieka. Najliczniej reprezentowane są przez grzyby Alternatia, Aspergillus , Penicillium oraz Cladosporium. Grzyby z gatunku Alternaria spp. to kosmopolityczne organizmy występujące powszechnie zarówno w środowisku zewnętrznym, jak i domowym. Obecność grzyba Alternaria alternata stwierdzana jest m.in. w glebie, na zbutwiałych liściach, słomie. W najbliższym otoczeniu człowieka grzyby z rodzaju Alternaria spotykane są m.in.:

• na roślinach doniczkowych,
• na warzywach i owocach,
• na suszącym się długo praniu.

Duża wilgotność i wysoka temperatura to warunki sprzyjające namnażaniu się Alternaria – optymalna temperatura to 22–28^oC. Przenoszeniu się zarodników grzyba sprzyja ponadto silny wiatr. Z tego względu największe narażenie na zarodniki grzybów stwierdzane jest w lipcu i sierpniu, choć zarodniki obecne są w powietrzu przez dłuższy okres – od maja do października. Zimą, gdy spada temperatura, a roślinność i ziemia pokryte są śniegiem, zarodniki grzybów nie unoszą się w powietrzu. Dotychczas wyizolowano 11 alergenów, których źródłem są spory Alterneria.

Zobacz też: Alergia wziewna – przyczyny, objawy, leczenie

Alternaria alternata – objawy alergii

U osób narażonych na zarodniki Alternaria alternata może dojść do rozwoju alergii. Za stężenie progowe zarodników grzyba (sporów) w powietrzu uznaje się 80 na 1 m³ powietrza – taka ilość zarodników generuje wystąpienie objawów alergii u osób uczulonych. Dla porównania – w okresie szczytowego zarodnikowania grzyba liczba zarodników może sięgać kilkuset na 1 m³. Wdychanie zarodników grzybów powoduje ich przedostanie się do układu oddechowego i rozwoju alergii.

Warto mieć na uwadze, że osoby uczulone na Alternaria alternata mogą odpowiadać rozwojem alergii krzyżowej, wywołanej przez tzw. alergeny krzyżowe, takie jak:

• Cladosporium herbarum,
• Candida albicans ,
• Aspergillus fumigatus ,
• Penicillium citrinum,
• Fusarium solani.

Są to alergeny o podobnej budowie biochemicznej, wywołujące taką reakcję układu odpornościowego jak alergen właściwy.

To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?

Jakie choroby powodują spory Alternaria? Grzyby Alterneria prowadzą do wystąpienia kataru alergicznego bądź astmy. Objawy kataru alergicznego (kataru siennego) przypominają nieżyt w przebiegu infekcji zakaźnych. Alergiczny nieżyt nosa manifestuje się bowiem wystąpieniem wodnistej, bezbarwnej wydzieliny z nosa. Różnicowanie z katarem zakaźnym sprowadza się m.in. do czasu trwania objawów.

W przypadku przyczyny zakaźnej katar utrzymuje się przez kilka dni, natomiast katar alergiczny może trwać sezonowo przez kilka tygodni lub miesięcy, a nawet przez cały rok. Ponadto w przypadku kataru zakaźnego często następuje zmiana charakteru wydzieliny z wodnistej na gęstszą i zabarwioną na zielono. Dodatkowo objawy kataru siennego nasilają się po każdym kontakcie z alergenem.

Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?

Astma objawia się wystąpieniem:

• świszczącego kaszlu, nasilającego się po kontakcie z alergenem i występującego także w nocy,
• duszności,
• uczucia ucisku w klatce piersiowej,
• pogorszenia tolerancji wysiłku fizycznego.

Objawom ze strony układu oddechowego towarzyszyć może zapalenie spojówek, a także atopowe zapalenie skóry.

Mikotoksyny Alterneria alternata

Alergia na pleśń to nie jedyne zagrożenie ze strony grzybów mikroskopowych Alterneria . Grzyby te stanowią bowiem źródło groźnych mikotoksyn, który prowadzą do niealergicznych schorzeń układu oddechowego. Są to produkty przemiany materii grzybów pleśniowych. Alternaria alternata może być źródłem następujących mikotoksyn:

• alternariol,
• jednometylowy eter alternariolu,
• altenuen,
• kwas L-tenuazonowy,
• altertoksyny I, II oraz III.

Największe narażenie na mikotoksyny Alterneria występuje w zamkniętych pomieszczeniach, w których zaburzone są procesy wentylacji lub w których panuje wilgotność, a zatem w miejscach, gdzie panują optymalne warunki do rozwoju pleśni. Wydzielane przez nie mikotoksyny mogą powodować wystąpienie tzw. zespołu chorego budynku, czyli kombinacji objawów, które nasilają się podczas przebywania w pomieszczeniu, a ustępują po dłuższym opuszczeniu pomieszczenia. Najczęstsze objawy zespołu chorego budynku to:

• bóle i zawroty głowy,
• omdlenia,
• przewlekłe zmęczenie,
• zaburzenia koncentracji,
• duszność, kaszel, katar,
• zapalenie spojówek,
• przesuszenie skóry i wysypki skórne.

Alternaria alternata – testy alergiczne

Uczulenie na pleśń można potwierdzić wykonując testy laboratoryjne. Oznaczanie poziomu specyficznych przeciwciał klasy IgE pozwala wykazać reakcję układu immunologicznego na antygeny Alternaria alternata. W diagnostyce laboratoryjnej wykorzystywane jest oznaczanie przeciwciał specyficznych IgE przeciwko antygenowi M6. Możliwe jest badanie pojedynczego alergenu lub wykonanie całego panelu obejmującego najczęstsze alergeny wziewne. Jest to metoda diagnostyki dedykowana przede wszystkim badaniu alergii u dzieci i każdej osoby, u której nie mogą być wykonane testy skórne.

Czy wiesz, czym różnią się testy skórne płatkowe od punktowych?

Leczenie alergii na Alternaria alternata

Najskuteczniejszą metodą leczenia jest odczulanie, czyli swoista immunoterapia. Odczulanie polega na podawaniu osobie uczulonej niewielkich ilości alergenów i stopniowe zwiększanie dawki, co ma na celu zwiększenie tolerancji układu odpornościowego na dany alergen. O konieczności odczulania powinien zdecydować alergolog.

Warto pamiętać, że osoby uczulone powinny wdrożyć w życie poniższe porady, które zmniejszają ekspozycję na alergeny:

• unikanie przebywania w wilgotnych i niewentylowanych pomieszczeniach,
• zminimalizowanie kontaktu z roślinami doniczkowymi i łatwo psującymi się owocami czy warzywami,
• unikanie prac rolniczych i ogrodniczych,
• monitorowanie komunikatów dla alergików dotyczących okresów pylenia.