Zespół Mallory’ego-Weissa – objawy, badania, leczenie, dieta

Objawy zespołu Mallory’ego-Weissa

Zespół Mallory’ego-Weissa (Mallory-Weiss syndrome) to podłużne pęknięcie błony śluzowej przełyku, zlokalizowane w okolicy wpustu żołądka. Dominującym objawem choroby jest ból w nadbrzuszu, który może być mylony z bólem w chorobie wrzodowej żołądka czy maską brzuszną zawału mięśnia sercowego. Poza bólem pojawiają się zwykle wymioty z krwią – świeżą bądź strawioną przez kwas solny w żołądku. Krew, która miała kontakt ze środowiskiem kwasowym żołądka, daje obraz czarnych, fusowatych wymiotów i/lub czarnego stolca, w przypadku jej połknięcia. Świeża, żywoczerwona krew w stolcu nie występuje w zespole Mallory’ego-Weissa i sugeruje obecność patologii w dolnych piętrach przewodu pokarmowego.

Zespół Mallory’ego-Weissa został opisany po raz pierwszy już w roku 1929 przez G.K. Mallory’ego oraz S. Weissa – amerykańskich lekarzy, którzy zaobserwowali pęknięcie błony śluzowej przełyku u piętnastu alkoholików leczonych przez nich na przestrzeni kilku lat. W każdym przypadku bezpośrednią przyczyną wystąpienia choroby były gwałtowne wymioty.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Przyczyny zespołu Mallory’ego-Weissa

Przyczyn wystąpienia zespołu upatruje się w niemal wszystkich czynnikach podnoszących ciśnienie w przewodzie pokarmowym, najczęściej jednak za jego pojawienie się odpowiadają gwałtowne lub obfite wymioty. Do pęknięć może prowadzić szybki wzrost ciśnienia gastrycznego spowodowanego przez silne odruchy wymiotne i przepływającą przez przełyk drażniącą treść wymiotną.

Najczęstsze przyczyny wymiotów to m.in.: infekcje żołądkowo-jelitowe, kamicę żółciową, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zespół mocznicowy (związany z ciężką niewydolnością nerek), niedrożność przewodu pokarmowego, bulimię, wzrost ciśnienia śródczaszkowego i zespół niepowściągliwych wymiotów ciężarnych. Zdarza się, że zespół Mallory’ego-Weissa stanowi powikłanie badania endoskopowego – częstość takich zdarzeń szacuje się na 0,0001-0,04 proc. wszystkich wykonywanych procedur.

Na pęknięcie śluzówki przełyku może mieć wpływ osłabienie górnego zwieracza przełyku podczas wymiotów, przepuklina rozworu przełykowego, przyjmowanie niektórych leków wpływających na motorykę przewodu pokarmowego oraz spożywanie alkoholu, który uznaje się za główny czynnik ryzyka. Przepuklina rozworu przełykowego występuje u 40–100 proc. pacjentów z zespołem Mallory’ego-Weissa, skąd postrzegana jest niekiedy jako niezbędny czynnik predysponujący do wystąpienia choroby.

Przeczytaj również: Jakie mogą być przyczyny bólu pod mostkiem?

Zespół Mallory’ego-Weissa – badania diagnostyczne

Rozpoznanie zespołu Mallory’ego-Weissa z reguły przebiega szybko na skutek konieczności nagłego ratowania życia i zdrowia chorego, który może stracić spore ilości krwi. Pojawienie się krwi w wymiocinach skłania zwykle pacjenta do szybkiego szukania pomocy medycznej. Chory trafia wówczas do pracowni endoskopowej, gdzie za pomocą gastroskopu wziernikuje się przełyk oraz żołądek pacjenta, co pozwala na sprawne zlokalizowanie miejsca pęknięcia i krwawienia. Przeszkodę w prawidłowej obserwacji może stanowić obecność treści wymiotnej czy skrzepów krwi, które muszą zostać wypłukane.

Kluczowe w postawieniu rozpoznania jest prawidłowe zdiagnozowanie zespołu i odróżnienie go od poważniejszej jednostki chorobowej – zespołu Boerhaave’go, gdzie dochodzi do pełnościennego pęknięcia przełyku, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia chorego. Najczęstszym miejscem pęknięcia przełyku jest wówczas lewa tylno-boczna ściana dolnej trzeciej części przełyku, 20–30 mm od wpustu żołądka.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Leczenie zespołu Mallory’ego-Weissa

W części przypadków krwawienie w zespole Mallory’ego-Weissa ustaje samoczynnie, ale metodą z wyboru jest endoskopia połączona z miejscowymi zabiegami tamującymi krwawienie. Stosuje się takie metody hemostazy endoskopowej, jak: opaskowanie, klipsy hemostatyczne, ostrzykiwanie roztworem adrenaliny oraz kombinację tych metod.

W przypadku dużej ilości krwi w wymiotach konieczne może być przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych lub preparatów osocza. Rutynowo stosowana jest również płynoterapia chorego.

Przy współistnieniu chorób podnoszących ciśnienie w przewodzie pokarmowym i predysponujących do rozwoju żylaków przełyku, jak nadciśnienie wrotne, oraz u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia krwi (samoistnymi lub po stosowaniu antykoagulantów), ryzyko nawrotu choroby oraz jej cięższego przebiegu znacząco wzrasta. U pacjentów z niepowikłanym przebiegiem choroby, niewymagających leczenia endoskopowego, pobyt w szpitalu wynosi zwykle 48 godzin i polega jedynie na obserwacji oraz wykonaniu koniecznych badań.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Dieta w zespole Mallory’ego-Weissa

Chorzy z zespołem Mallory’ego-Weissa po przebytym epizodzie krwawienia z przewodu pokarmowego muszą pozostawać pod opieką poradni gastroenterologicznej. Poza regularnym stosowaniem zaleconych leków oraz okresowym zgłaszaniem się na kontrole endoskopowe, konieczne będą zmiany stylu życia, dotyczące głównie stosowanej diety, jak i spożywanego alkoholu. Większość pacjentów otrzymuje zalecenia w trakcie konsultacji dietetycznej, która odbywa się jeszcze w oddziale szpitalnym. W pierwszym okresie zalecana jest dieta ścisła, następnie półpłynna i papkowata. Na późniejszym etapie dieta pacjenta zbliżona jest do diety stosowanej w chorobie wrzodowej – zaleca się unikać potraw gorących, pikantnych czy kwaśnych.

W przypadku zdiagnozowania alkoholowej choroby wątroby i powiązanych z nią żylaków przełyku konieczna jest bezwzględna abstynencja oraz podjęcie leczenia odwykowego.