Skurcze brzucha – przyczyny skurczowego bólu jelit i brzucha

Jakie są przyczyny skurczów brzucha i skurczów w jelitach?

Skurcze brzucha, czyli skurcze jelit, zwane również kolką jelitową. Są to silne skurczowe bóle brzucha, którym często towarzyszy uczucie rozpierania lub przelewania w w jelitach. Ból brzucha ma charakter falujący czyli naprzemiennie nasila się i osłabia aż do całkowitego ustąpienia. Lokalizacja dolegliwości jest zmienna, skurczom jelit mogą towarzyszyć wzdęcia i nadmierne oddawanie gazów oraz nudności. Ból może pojawić się w dole brzucha, z lewej lub prawej strony, a także w nadbrzuszu.

Do najczęstszych przyczyn powstawania bolesnych skurczów jelit należą:

• nieprawidłowy styl życia, złe nawyki żywieniowe – niewłaściwe komponowanie posiłków, łączenie składników itd.,
• zespół jelita drażliwego (najczęstsza choroba jelit),
• organiczne choroby jelit takie – wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna,
• alergie pokarmowe i nietolerancja laktozy,
• uporczywe zaparcia,
• uchyłki jelita grubego,
• intensywny wysiłek fizyczny – dolegliwości występują wtedy częściej po lewej stronie jamy brzusznej.

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Przyczyny bólu brzucha – zła dieta i nietolerancja laktozy

Skurcze w brzuchu to najczęściej efekt niewłaściwych nawyków żywieniowych i źle skomponowanej diety. Bóle jelit to często efekt szybkiego tempa życia i stresu. Nieregularne posiłki spożywane w pośpiechu, produkty ciężkostrawne, tłuste i wzdymające (rośliny strączkowe, napoje gazowane) oraz nadmierne porcje spożywane często tuż przed snem sprawiają, że w jelitach gromadzą się nadmierne ilości gazów. Częstą przyczyną bolesnych skurczów jelit jest tak zwana aerofagia, czyli połykanie powietrza podczas jedzenia. Dlatego zmiana nawyków żywieniowych stanowi podstawę w walce z bólem jelit.

Bóle brzucha i bolesne skurcze jelit to objaw nietolerancji laktozy, czyli dwucukru obecnego w produktach mlecznych. Należy do jednej z najczęstszych przyczyn dolegliwości związanych z przewodem pokarmowym. Niedostateczna aktywność laktazy, enzymu, który odpowiedzialny jest za trawienie laktozy (cukru mlecznego), sprawia, że cukier jest niedostatecznie trawiony, co generuje takie dolegliwości jak kolki jelitowe, wzdęcia i biegunki po spożyciu produktów mlecznych zawierających laktozę.

To też może Cię zainteresować: Przelewanie w brzuchu – przyczyny

Charakterystyczne są skurcze brzucha, uczucie dyskomfortu po jedzeniu, nadmierne odbijanie i obecność gazów w jelitach. Nietolerancji laktozy nie należy mylić z alergią na mleko krowie, będącą nieodpowiednią reakcją układu odpornościowego na białka.

W diagnostyce tego schorzenia pomocne jest wykonanie takich badań jak wodorowy test oddechowy, test doustnego obciążenia laktozą czy badanie pH stolca. W leczeniu nietolerancji cukru mlecznego konieczne jest wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie produktów zawierających laktozę. Pomocne może być także stosowanie preparatów zawierających enzym laktazę. Gdy jednak zdarzy się przypadkowe spożycie produktu mlecznego i pojawią się skurcze brzucha, ulgę może przynieść rozluźnienie ubrania, ułożenie się na plecach z podkurczonymi nogami oraz wykonywany okrężnymi ruchami masaż brzucha.

Przeczytaj też: Biegunka po jedzeniu – przyczyny i leczenie

Jak leczyć skurcze brzucha?

Zespół jelita drażliwego to najczęstsza, przewlekła choroba jelit, której przyczyna nie jest poznana. Objawy jelita drażliwego to między innymi kurczowe bóle brzucha, nasilające się po posiłku, a ustępujące po wypróżnieniu, wzdęcia, domieszka śluzu w kale, biegunki lub zaparcia. W łagodzeniu bolesnych skurczów jelit w przebiegu tego schorzenia bardzo ważna jest odpowiednia dieta. Należy unikać należy spożywania fasoli, kalafiora, kapusty czy brukselki, produktów zawierających duże ilości sacharozy, fruktozy, laktozy.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Niewskazane jest picie kawy i alkoholu. W niektórych przypadkach poprawę przynosi stosowanie diety bezglutenowej. Warto także zwrócić się po poradę do psychologa lub psychiatry, gdyż w wielu przypadkach zespół jelita drażliwego współistnieje z zaburzeniami psychicznymi. W przypadkach gdy objawy nie ustępują mimo zastosowania odpowiedniej diety i psychoterapii ulgę mogą przynieść takie środki farmakologiczne jak symetykon, dimetykon, hioscyna, olejek miętowy czy amitryptylina.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego i Crohna to poważne choroby jelit wymagające przewlekłego leczenia. Niezbędna jest tu kontrola ze strony specjalisty gastroenterologa. Leczenie skurczów jelit dostosowane jest do stopnia aktywności choroby, najczęściej stosowane są leki przeciwzapalne takie jak prednizon, immunosupresyjne oraz biologiczne. W przypadku bolesnych skurczów jelit pomocne bywa stosowanie leków przeciwcholinergicznych, dostępnych na receptę.

To też może Cię zainteresować: Ból brzucha w okolicy pępka – możliwe przyczyny

Domowe sposoby na skurcze brzucha

Jeżeli przyczyną bólu brzucha nie są choroby jelit, leczenie dokuczliwych skurczów jelit należy rozpocząć od domowych sposobów – zmiany diety, stosowania ziół i probiotyków.

• Posiłki warto spożywać w regularnych odstępach czasu, często, ale w małych ilościach.
• Nie należy jeść w pośpiechu – istotne jest dokładne przeżuwanie pokarmu oraz popijanie dopiero po skończonym posiłku.
• Bardzo ważna jest odpowiednia dieta – niewskazane są potrawy tłuste, smażone, wzdymające (zawierające groch, fasolę, śliwki, kapustę czy cebulę). Unikać należy spożywania kawy, alkoholu, palenia papierosów.
• Dieta na skurcze jelit powinna być lekkostrawna, bogata w błonnik, który przyspiesza pasaż jelitowy i zapobiega zaparciom.
• Warto zadbać o to by w posiłkach znalazły się przyprawy i zioła takie jak: bazylia, cząber, estragon, które mają działanie rozkurczające i regulujące perystaltykę jelit.
• Nie należy zapominać o dużych ilościach płynów w diecie – zalecana jest niegazowana woda mineralna oraz napary ziołowe z kopru włoskiego czy mięty. Istotne jest prowadzenie aktywnego stylu życia – codzienny wysiłek fizyczny poprawia funkcjonowanie organizmu oraz wspomaga walkę ze stresem.
• Do diety warto wprowadzić probiotyki (żywe drobnoustroje, najczęściej z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, które podawane w odpowiedniej dawce wywierają korzystny efekt na pracę przewodu pokarmowego), prebiotyki (substancje stymulujące rozwój prawidłowej flory bakteryjnej jelit), lub synbiotyki będące połączeniem probiotyków i prebiotyków w jednym preparacie.
• Gdy zmiana stylu życia i diety nie są wystarczające, w aptekach dostępne są bez recepty leki na ból brzucha takie jak: drotaweryna czy hioscyna, działające rozkurczająco.