Płytki sen i problemy z zaśnięciem – o czym świadczą te zaburzenia snu?

Ile godzin snu potrzebuje organizm?

Sen jest naturalnym elementem fizjologii człowieka. Pozwala wypocząć i zregenerować siły na następny dzień aktywności w pracy lub w szkole. Odpowiednia ilość snu zapobiega przemęczeniu i poprawia nastrój. Nie istnieją normy określające, ile godzin w ciągu doby powinniśmy na niego przeznaczać. W przybliżeniu mówi się o 7–9 godzinach na dobę.

Rytm snu i czuwania jest regulowany przez ośrodkowy układ nerwowy. W ciągu ostatnich lat czas poświęcany na nocny spoczynek skrócił się nawet o jedną piątą z powodu: nadmiaru obowiązków, stresującej pracy lub pracy w trybie zmianowym.

Są osoby, którym wystarcza 5–6 godzin snu na dobę i nadal dobrze funkcjonują. Jeśli jednak w ciągu dnia odczuwany jest dyskomfort – senność, apatia, brak chęci do aktywności, a w nocy pojawiają się problemy z zaśnięciem – przerywany sen, wybudzanie – może to świadczyć o chorobie.

Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?

Niespokojny i płytki sen – co robić?

W przypadku przerywanego i płytkiego snu oraz wybudzania się w nocy nie trzeba od razu korzystać z pomocy lekarza i brać leków. Farmakoterapię należy odłożyć na później, kiedy okaże się, że domowe sposoby nie są wystarczające. Przede wszystkim należy zadbać o tak zwaną higienę snu. Składa się na nią kilka czynników, z których każdy jest bardzo istotny.

Po pierwsze – łóżko ma się kojarzyć ze spaniem. Nie wolno w nim pracować, grać na komputerze, jeść kolacji czy przekąsek. Stres związany z pracą i podekscytowanie towarzyszące grom komputerowym należy pozostawić przy biurku. Sypialnia powinna stanowić miejsce relaksu i odprężenia.

Przyczyną płytkiego snu jest najczęściej stan przewlekłego podenerwowania i stresu, dlatego warto pomyśleć o 15–20 minutach psychicznego wyciszenia przed pójściem spać. Dobrym rozwiązaniem w tym przypadku będzie: czytanie, słuchanie relaksującej muzyki czy medytacja.

Należy też zadbać o stan sypialni. Dużo łatwiej zasypia się w świeżej pościeli oraz w przewietrzonym i zaciemnionym roletami pomieszczeniu. Trudności oraz problemy z z asypianiem może spowodować też obfita kolacja zjedzona krótko przed snem, dlatego ostatni posiłek należy zjadać na około 2 godziny przed nocnym spoczynkiem. W drugiej połowie dnia natomiast trzeba unikać spożywania napojów zawierających kofeinę.

Przeczytaj też: Mówienie przez sen – przyczyny

Zaburzenia snu – co powinno zaniepokoić?

Bardzo często niespokojny sen jest konsekwencją nieprawidłowych nawyków. Jednak czasami zdarza się, że stanowi objaw choroby. Należy zwrócić uwagę na symptomy, takie jak:

• trudności z zaśnięciem, długi czas zasypiania, budzenie się wcześnie bez możliwości ponownego zaśnięcia, brak energii o poranku, obojętność, apatia;
• wielokrotne wybudzanie się w nocy, okresowy bezdech, chrapanie przez całą noc, zmęczenie w ciągu dnia, senność, "podsypianie" w ciągu dnia;
• współwystępowanie: nadciśnienia tętniczego, nadwagi, otyłości, chorób płuc, chorób serca, a także duży obwód szyi.

Występowanie powyższych objawów czy jednej wymienionych chorób należy skonsultować z lekarzem, ponieważ przyczyn problemów ze snem jest wiele.

To też może Cię zainteresować: Hipnagogia, objawy hipnagogiczne – czym są?

Problemy ze snem a depresja

W związku z coraz szybszym tempem życia oraz wyższymi wymaganiami pracodawcy, szacuje się, że aż u 20 proc. populacji dojdzie do epizodu depresji. Zaburzenia nastroju przestają być tematem tabu, coraz więcej osób sięga po poradę psychiatry. Większość pacjentów z depresją ma problemy ze snem.

Przede wszystkim są to trudności z zaśnięciem, kiedy dopiero po godzinie (lub więcej) leżenia udaje się zapaść w sen. Charakterystyczne jest też wybudzenie się wcześnie rano lub nawet po bardzo krótkim spoczynku (bez możliwości ponownego zaśnięcia). Rano pacjenci odczuwają: brak chęci do życia, obojętność, nic nie sprawia im radości.

Nawet kiedy występują tylko objawy związane ze snem, bez pogorszenia nastroju, możemy mieć do czynienia z depresją – bezsenność bywa często jej maską.

Tabletki na sen (nasenne) nie są w tym przypadku rozwiązaniem, ponieważ przyczyna dolegliwości leży gdzie indziej. Najpierw trzeba zadbać o higienę snu, a jeśli po pewnym czasie jego jakość nie poprawi się – należy skorzystać z porady lekarza.

Bezdech senny (OBS) i chrapanie

Obturacyjny bezdech senny powoduje częste wybudzanie w nocy, uniemożliwiając zapadnięcie w głęboki sen – jest on płytki i przerywany. Występuje wtedy kilkusekundowy bezdech, po nim głośne chrapnięcie i wybudzenie. Pacjenci z tą dolegliwością chrapią przez całą noc (pomocny w wychwyceniu objawów jest partner).

W ciągu dnia natomiast pacjent podsypia, zdarza się, że wielokrotnie zasypia na siedząco. Bezdech senny może wystąpić u osób z czynnikami ryzyka – nadwagą, otyłością, nadciśnieniem tętniczym.

W opisywanym kontekście leki nasenne (na sen) są nieskuteczne – należy zgłosić się do lekarza. Pomocne w łagodzeniu objawów będzie unikanie spania na plecach – najlepiej przyjąć pozycję na boku.

W celu pogłębienia diagnostyki konieczne bywa badanie snu. W sytuacji zaawansowanego zespołu bezdechu sennego używa się maski zapewniającej drożność dróg oddechowych.

Leczenie bezsenności – tabletki nasenne i uspokajające?

Leczenie opisywanych zaburzeń trzeba rozpocząć od przestrzegania prawidłowej higieny snu. Natomiast bezsenność, opisywana jako zaburzenia ilości i jakości snu, trwająca ponad miesiąc, której towarzyszą inne objawy, to sygnał do zasięgnięcia porady lekarza. Stosowanie leków na sen, nawet tabletek nasennych bez recepty, wydłuża tylko czas do rozpoczęcia diagnostyki i poznania prawdziwej przyczyny problemu ze snem.

Do czasu wizyty u lekarza można stosować naturalne i bezpieczne leki uspokajające, które zawierają m.in. wyciąg z szyszek chmielu i kozłka lekarskiego. Złagodzą one napięcie nerwowe, ułatwiając tym samym zasypianie.