Przewlekły ból głowy – co oznacza gdy jest ciągły, codzienny i trwa od kilku dni i tygodni?

Czym jest przewlekły codzienny ból głowy?

Za przewlekły codzienny ból głowy (nazywany również codziennym bólem głowy) uważa się taki, który trwa powyżej czterech godzin dziennie i występuje przez ponad piętnaście dni w miesiącu przez okres powyżej trzech miesięcy. Przewlekły codzienny nie jest specyficznym rodzajem bólu głowy, lecz określeniem odnoszącym się do wielu typów bólu głowy, których częstość i długość trwania utrudnia normalne funkcjonowanie. Ogólnie ból głowy można sklasyfikować jako:

• pierwotny (inaczej samoistny) – sama obecność bólu głowy stanowi chorobę, a jego przyczyny nie są w pełni poznane;
• wtórny (inaczej objawowy) – wywołany jest obecnością innego schorzenia toczącego się wenątrzczaszkowo lub ogólnoustrojowo.

Długotrwały ból głowy codziennie – przyczyny

W zdecydowanej większości przypadków ból głowy trwający od kilku dni, kilku tygodni, od miesiąca jest bólem pierwotnym. Jeżeli jest stały i codzienny jako przyczynę wymienia się przewlekły napięciowy ból głowy i migrenę przewlekłą.

Objawowy ból głowy stanowi około 5 proc przypadków występujących codziennie. Częstą przyczyną jest choroba zwyrodnieniowa odcinka szyjnego kręgosłupa. Wówczas ból pojawia się podczas snu, rano w wyniku długotrwałego, często nieprawidłowego ułożenia kręgosłupa. Pacjenci skarżą się także na promieniowanie bólu do barku, karku i na to, że pojawia się w czasie pochylania głowy, rotacji, przy skręcaniu. Jest to tak zwany szyjnopochodny ból głowy. Często występuje falami. Jeżeli trwa kilka dni, a nawet od wielu tygodni, koniczne jest wizyta u fizjoterapeuty, które zaleci odpowiednie ćwiczenia. Pomogą też leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Podobnie jest w przypadku uraz głowy lub szyi; choroby naczyń krwionośnych zaopatrujących mózgowie (np. miażdżyca tętnic szyjnych, olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic). Wtedy ból jest ostry i przeszywający.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy

Rozpierający i długotrwały ból głowy jest wynikiem infekcji bakteryjnych i wirusowych (np. głowa boli od dłuższego czasu jeżeli występuje przewlekle zapalenie opon mózgowych – tu bardzo często dołączają się dodatkowe objawy takie jak sztywność karku, nudności, wymioty, wysoka gorączka, światłowstręt).

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Inne przyczyny ciągłego bólu głowy to:

• nowotwory wewnątrzczaszkowe (np. guz mózgu);
• nadciśnienie tętnicze i nadciśnienie wewnątrzczaszkowe;
• neuralgia nerwów czaszkowych (np. nerwu trójdzielnego, czy twarzowego);
• alergie;
• choroby nosa i zatok przynosowych (szczególnie przewlekłe zapalenie zatok); choroby uszu; choroby oczu (np. nieleczone wady wzroku) oraz stany zapalne w obrębie jamy ustnej, zębów i przyzębia;
• choroby tarczycy (nadczynność i niedoczynność);
• choroby nerek (np. zaawansowana niewydolność nerek);
• zaburzenia snu i choroby psychiczne;
• nadużywanie leków i innych substancji chemicznych, bądź ich odstawienie (np. leki przeciwbólowe, alkohol, rozpuszczalniki).

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Przewlekły napięciowy ból głowy

Ból napięciowy jest najczęściej występującym samoistnym przewlekłym codziennym bólem głowy. Ze względu na związek z ze stresem, emocjami i zaburzeniami psychicznymi, szczególnie depresją bywa nazywany stresowym lub psychogennym bólem głowy. Wśród czynników wywołujących ból wymienia się również: zmęczenie, miesiączkę, czynniki atmosferyczne, wzmożone napięcie mięśni twarzy.

Jednakże najczęściej pojawia się codzienny ból głowy bez przyczyny. Charakterystyczne jest to, że ból występuje obustronnie, umiejscawiając się w okolicy czołowej, ciemieniowej i potyliczej, niejako opasuje głowę. Może być tylko z lewej lub prawej strony. Zwykle ból głowy o typie napięciowym ma niewielkie lub umiarkowane natężenie, nasila się podczas płaczu, kaszlu oraz parcia na stolec, jednak podczas codziennej aktywności fizycznej (takiej jak chodzenie po schodach, sprzątanie) nasilenie bólu nie zmienia się. Pacjenci opisują ból jako rozlany, tępy lub rozpierający, bez towarzyszących nudności, czy wymiotów.

Przeczytaj też: Ból głowy i wymioty – co oznaczają?

Migrena przewlekła – codziennie boli głowa?

Migrena przewlekła, dawniej nazywana migreną transformowaną, stanowi następstwo migreny epizodycznej, zazwyczaj migreny bez aury (czyli objawów neurologicznych bezpośrednio poprzedzających napady migreny pod postacią zaburzeń wzrokowych, słuchowych, czuciowych, itp.). Charakterystyczny dla migreny przewlekłej wywiad lekarski obejmuje wieloletnią historię napadów migreny leczonych lekami przeciwbólowymi. Z biegiem czasu napadu migreny występują coraz częściej, nawet codziennie. Dochodzi do spadku częstości lub ustąpienia objawów towarzyszących, takich jak nudności, wymioty, światłowstręt.

Ból występujący w migrenie przewlekłej ma słabiej zaznaczaną jednostronną lokalizację i zwykle wyraźnie mniejsze nasilenie niż w migrenie epizodycznej, a ponadto nie nasila się w czasie wysiłku fizycznego. Generalnie, obraz kliniczny migreny przewlekłej odzwierciedla przewlekły napięciowy ból głowy. Bólowi migrenowemu o typie przewlekłym często towarzyszy przewlekłe zmęczenie i obniżenie nastroju.

Za czynniki sprzyjające przejściu migreny epizodycznej w przewlekłą uznaje się między innymi takie jak: długotrwały nadmierny stres, przewlekłe zmęczenie, uraz głowy, infekcje (szczególnie grypę), zapalenie opon mózgowych, depresja, menopauza, nadciśnienie tętnicze, zabiegi chirurgiczne. Jednak za najczęstszą przyczynę transformacji uważa się nadużywanie leków przeciwbólowych, stosowanych do przerwania napadu migreny.

Głowa boli od kilku dni lub od tygodnia – jakie badania zrobić?

W diagnostyce bólu głowy istotne znaczenie ma rozpoznanie przyczyn wtórnego przewlekłego bólu głowy, gdyż część z nich może stanowić istotne zagrożenie dla życia pacjenta. Dokładnie zebrany wywiad lekarski, dotyczący dolegliwości bólowych, jest kluczowy w różnicowaniu etiologii przewlekłego codziennego bólu głowy.

Lekarz od bólu głowy – neurolog zbierze wywiad, co często umożliwia postawienie właściwej diagnozy, szczególnie jeśli dolegliwości bólowe są samoistne. Ważny jest charakter, umiejscowienie, czas trwania, nasilenie, a także obecność objawów towarzyszących, bądź czynników nasilających lub łagodzących ból głowy.

Kolejny etap obejmuje badanie fizykalne i neurologiczne, ze zwróceniem uwagi na obecność objawów wskazujących na uszkodzenie struktur układu nerwowego. Jeżeli lekarz podejrzewa wtórny ból głowy lub stwierdzi nieprawidłowości w badaniu neurologicznym, konieczne jest wykonanie badań neuroobrazowych, takich jak tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR), czy zdjęcie rentgenowskie (RTG) odcinka szyjnego kręgosłupa.

Jeśli obraz kliniczny nasuwa podejrzenie objawowego ból głowy wywołanego chorobą ogólnoustrojową, wykonuje się badania swoiste w kierunku podejrzewanej choroby podstawowej.

U chorych, u których podejrzewa się choroby naczyń krwionośnych zaopatrujących mózgowie, wskazane może być wykonanie badania ultrasonografii dopplerowskiej (USG Doppler) tętnic szyjnych i kręgowych bądź angiografii tomografii komputerowej (angio-TK) tętnic szyjnych, kręgowych lub tętnic wewnątrzczaszkowych. Przy podejrzeniu zapalenia opon mózgowych dokonuje się nakłucia lędźwiowego i badania płynu mózgowo-rdzeniowego.

Jak leczyć przewlekły codzienny ból głowy?

Leczenie przewlekłego codziennego bólu głowy nie jest proste. Właściwa współpraca między lekarzem i pacjentem jest niezbędna, aby uzyskać pozytywne rezultaty. Zasadnicze znaczenie w terapii występuje codziennie i ma charakter wtórny ma leczenie choroby podstawowej, powodującej dolegliwości bólowe (np. korekcja wady wzroku za pomocą odpowiednio dobranych szkieł korekcyjnych, czy stosowanie leków obniżających ciśnienie w nadciśnieniu tętniczym).

Do podstawowych leków stosowanych w codziennym bólu głowy o typie napięciowym należą leki przeciwdepresyjne oraz leki przeciwlękowe. Jednakże efekty stosowanej farmakoterapii mogą być niezadowalające i ból może się utrzymywać mimo właściwego stosowania leków. Z tego względu istotną rolę przypisuje się leczeniu wspomagającemu, w postaci psychoterapii oraz różnych technik relaksacyjnych.

W terapii migreny przewlekłej zasadnicze znaczenie przypisuje się odstawieniu leków przeciwbólowych, przyjmowanych przewlekle oraz eliminacji czynników prowokujących ból migrenowy, szczególnie czynników stresowych i przemęczenia. Zaprzestanie przyjmowania leków przeciwbólowych może stanowić dla pacjentów ogromną trudność, gdyż w początkowym okresie po odstawieniu może dojść do nasilenia dolegliwości bólowych głowy.

Istotnym elementem farmakoterapii chronicznego bólu migrenowego jest również leczenie zapobiegawcze. Do leków stosowanych w profilaktyce migreny przewlekłej stosuje się: leki beta-adrenolityczne, leki przeciwpadaczkowe (kwas walproinowy, topiramat) oraz leki przeciwdepresyjne. Wykazano także pozytywne działanie iniekcji toksyny botulinowej typu A podawanej w serii wstrzyknięć domięśniowych. Ponadto, podobnie, jak w przewlekłym bólu głowy typu napięciowego, korzyści może przynieść psychoterapia i stosowanie technik relaksacyjnych.