Skurcze łydek – objawy, przyczyny i leczenie skurczów w łydkach i skurczów nóg

Co wywołuje skurcze łydek? Jakie są przyczyny skurczów nóg?

Uporczywe skurcze nóg, zwłaszcza skurcze łydek, to dość powszechna dolegliwość, której objawy nasilają się przede wszystkim w stanie spoczynku. Skąd się biorą te przykre dolegliwości? Z reguły mięśnie łydek kurczą się boleśnie kiedy są przeciążone, kiedy jesteśmy odwodnieni lub cierpimy na niedobór elektrolitów w organizmie. Do innych, rzadziej występujących przyczyn tej dolegliwości należą niektóre choroby. O czym świadczą skurcze w łydkach? Objawy tego typu mogą wskazywać na:

• zaburzenia krążenia w naczyniach kończyn dolnych, najczęściej na podłożu miażdżycy oraz choroby zakrzepowej (czyli popularnych żylaków);
• ciążę;
• urazy rdzenia kręgowego lub nerwów obwodowych;
• cukrzyca, niedoczynność tarczycy;
• przewlekły alkoholizm, niedożywienie;
• stosowanie niektórych leków, np. leków moczopędnych, leków stosowanych w chorobie Alzheimera, Parkinsona czy w astmie oskrzelowej.

Skurcze łydek w ciąży i u sportowców

Ból nóg i skurcze w łydkach mogą trwać od kilku sekund, do nawet 10 minut. Zdarza się często, kiedy trenujemy bez przygotowania, nie rozciągamy mięśni przed ćwiczeniami lub nie uzupełniamy płynów i minerałów przy wysokiej temperaturze. Potwierdzony jest także związek pomiędzy skurczami łydek a niedoborem określonych pierwiastków. Sprzyja im przede wszystkim niski poziom potasu i magnezu, a także wapnia, na co osoby aktywne narażone są w szczególnym stopniu.

Symptomy pojawiają się nie tylko u sportowców – typowe są również skurcze łydek w ciąży, kiedy to dochodzi do zastoju krwi w kończynach, a często także do niedoborów wspomnianych mikroelementów, zwłaszcza magnezu z potasem. Natomiast u osób po 65. roku życia zwykle u podłoża dolegliwości leżą problemy naczyniowe. Najważniejszym badaniem pozwalającym zdiagnozować zaburzenia krążenia w naczyniach kończyn dolnych jest USG Doppler, a ponadto wskazane są badania laboratoryjne w kierunku cukrzycy, zaburzeń hormonalnych i podwyższonego poziomu cholesterolu.

Co na skurcze? Jakie są sposoby na skurcze nóg?

Bolesne, uciążliwe skurcze w nogach stają się szczególnie uciążliwe w nocy, skutecznie zakłócając wypoczynek. Kilka podstawowych trików pozwoli szybko przerwać skurcz w łydce.

• Przede wszystkim spróbujmy rozciągnąć mięśnie łydki, w tym celu możemy naciągnąć ręką stopę do góry. Starajmy się usiąść, w tej pozycji łatwiej złapiemy za stopę i prostując nogę rozciągniemy łydkę. Drugą ręką możemy masować newralgiczne miejsce, uśmierzając ból mięśni nóg.
• Innym prostym ćwiczeniem rozciągającym jest oparcie się o ścianę wyprostowanymi przedramionami, stojąc na krok od niej. Następnie, nie odrywając stóp od podłoża, uginamy ręce w łokciach i zbliżamy tułów do ściany. Dzięki temu także rozciągniemy mięśnie łydek.
• Jeśli mamy dostęp do lodu lub ciepłej wody, zróbmy chłodny lub zimny okład. Zarówno jeden, jak i drugi powinny przynieść ulg. Ciepło działa bowiem rozluźniająco, a zimno przeciwbólowo.
• Jeśli to możliwe, zafundujmy sobie kąpiel.

Jeśli mimo powyższych rad bolesne skurcze mięśni łydek nie ustępują, warto dodatkowo zastosować suplementy diety w postaci tabletek, syropów czy pastylek. Powinny one pokrywać dzienne zapotrzebowanie na magnez z witaminą B6 i potas, a jeśli nasza dieta jest uboga w nabiał – także wapń. Tego typu preparaty są szeroko dostępne bez recepty, ale możesz zapytać swojego lekarza o najlepszy dla Ciebie suplement.

Jak zapobiegać skurczom w łydkach?

Aby ustrzec się nawrotu uciążliwych skurczów nóg, zadbajmy o swoją dietę. Powinna ona zapewniać odpowiednią podaż witamin, mikroelementów, a także wody. Wypijajmy zatem co najmniej 2,5 litra płynów na dobę, unikajmy natomiast alkoholu, który przyczynia się do odwodnienia, a także utraty mikroelementów. Włączmy do swoich posiłków owoce i warzywa bogate w potas i magnez, np. pomidory, banany, kakao, nasiona i orzechy, szpinak, ryby czy soję.

Dbajmy o regularne rozciąganie mięśni i umiarkowany wysiłek fizyczny. Możemy codziennie wykonać kilka prostych ćwiczeń rozciągających lub zapisać się na specjalne zajęcia. Kładąc się spać starajmy się unikać podkurczania nóg i stóp. Jeśli śpimy na plecach, stopy powinny być swobodnie ułożone, a nie podkurczone czy założone jedna na drugą. Warto ułożyć się w ten sposób, by zwisały za materac. Dzięki rozluźnieniu unikniemy bólu mięśni nóg.

Pamiętajmy także, aby w ciągu dnia np. kiedy jesteśmy w pracy, unikać długotrwałego siedzenia w jednej pozycji, zwłaszcza z podkurczonymi lub założonymi jedna na druga nogami. Taka pozycja może powodować chwilowe niedokrwienie mięśni, a to objawi się m.in. skurczami.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Bolesne skurcze w nogach – kiedy do lekarza?

Jeśli opisane zabiegi oraz uzupełnianie elektrolitów nie przynoszą poprawy, konieczna jest wizyta u lekarza, który przeprowadzi dalszą diagnostykę skurczów w łydkach. Badania obejmą m.in. testy laboratoryjne: poziom cukru, cholesterolu, elektrolitów oraz niektórych hormonów, a także morfologię. Ponadto lekarz może skierować pacjenta do poradni chirurgii naczyniowej w celu wykonania USG Doppler i ewentualnie innych badań specjalistycznych.

Jeśli badania wykryją cukrzycę lub podwyższony poziom cholesterolu, otrzymamy specjalne zalecenia dotyczące diety oraz leki. W przypadku niewydolności naczyń żylnych, czyli żylaków, podstawowym sposobem zapobiegania progresji zmian jest noszenie rajstop lub pończoch przeciwżylakowych. Zapewniają one przez odpowiedni ucisk i masaż prawidłowy przepływ krwi, stopień ucisku dobierze lekarz lub farmaceuta.

W sytuacji, kiedy wykluczono przyczyny krążeniowe oraz metaboliczne, przyczyną skurczów i bólu nóg może być zespół niespokojnych nóg. Pamiętajmy też, że nagły, bardzo silny i nieustępujący ból łydki, połączony z jej zaczerwienieniem i obrzękiem może oznaczać zakrzepicę żył głębokich. W takim wypadku natychmiast udajmy się do szpitala lub na pogotowie.