Złamanie rzepki

Jakie są przyczyny złamania rzepki?

Rzepka jest małą, trójkątną kością, która umożliwia poruszanie się ze zgiętym stawem kolanowym, który również ochrania. Złamanie rzepki jest rzadka przypadłością, ale często obarczoną późniejszymi zmianami zwyrodnieniowymi stawu rzepkowo-udowego.

Przyczyny złamanie rzepki obejmują:

• bezpośrednie urazy w rzepkę (uderzenie, zmiażdżenie, upadek na ziemię);
• urazy pośrednie (np. zeskok z nagłym zgięciem kolana i napięciem mięśnia czworogłowego);
• zwichnięcia rzepki,
• ubytek fragmentu rzepki na skutek pobrania materiału do rekonstrukcji;
• złamania patologiczne na skutek infekcji, nowotworów lub chorób metabolicznych.

Jakie są objawy złamania rzepki?

Złamaniu rzepki w kolanie może towarzyszyć uszkodzenie chrząstki stawowej lub powierzchni stawowej kości udowej. Czasem dochodzi do rozerwania rzepki i przemieszczenia się jej odłamów. Jak każde złamanie, również uraz stawu kolanowego, jakim jest kontuzja rzepki, wymaga szybkiej i dokładnej diagnozy oraz natychmiastowego leczenia.

Do objawów złamania rzepki zaliczamy:

• nagły, ostry ból w kolanie;
• obrzęk stawu kolanowego;
• krwiak;
• krwawienie w przypadku złamania otwartego;
• zniekształcenie obrysów rzepki;
• ograniczenie wyprostu stawu kolanowego.

Rozpoznanie i leczenie złamanie rzepki

Diagnozę można postawić na podstawie wywiadu z pacjentem oraz zdjęcia RTG. Jeśli złamanie jest małe i trudno widoczne warto rozszerzyć diagnostykę o badanie tomografem komputerowym lub rezonans magnetyczny. U niektórych występuje ponadto rzepka dwudzielna, czyli składająca się z dwóch fragmentów kości połączonych pasmem tkanki chrzęstnej lub włóknistej – w takim wypadku warto się upewnić i zbadać oraz prześwietlić również drugi staw kolanowy.

Złamanie rzepki bez przemieszczenia leczy się zachowawczo poprzez założenie opatrunku gipsowego na wyprostowany staw kolanowy na okres sześciu tygodni. Jeśli chodzi o złamania rzepki z przemieszczeniem fragmentu kości rzepki i takie, które nie pozwalają na wyprost stawu kolanowego, konieczna jest operacja. Niestety to dotyczy większości przypadków złamań rzepki.

Wykonuje się wtedy chirurgiczne zespolenie dwóch fragmentów kości lub odtworzenie powierzchni stawowej rzepki. Następnie unieruchamia się kolano w gipsie okrężnym tzw. tutorze. Po zrośnięciu złamania usuwa się łącznik. Czasem konieczne jest wycięcie części rzepki lub jej całkowita rekonstrukcja – jednak czas powrotu do zdrowia przy takim zabiegu niestety znacznie się wydłuża.

Rehabilitacja po złamaniu rzepki

Po zabiegu konieczna jest rehabilitacja, która przyspieszy powrót do zdrowia. Obejmuje ona:

• unikanie obciążania chorego kolana – w okresie unieruchomienia warto zaopatrzyć się w kule pomocne podczas przemieszczenia się, natomiast po zdjęciu opatrunku gipsowego można stosować miękką ortezę stabilizującą, aby ochraniać staw i rzepkę,
• farmakoterapię – leki przeciwbólowe i leki przeciwzapalne,
• fizykoterapię – w czasie unieruchomienia opatrunkiem gipsowym można stosować już magnetoterapię, która przenika przez gips, aby przyspieszyć zrost kości, później stosujemy krioterapię, aby zmniejszyć ból, laseroterapię, aby przyspieszyć gojenie oraz elektrostymulację w celu zwiększenia masy i poprawy pobudliwości nerwowo-mięśniowej mięśnia czworogłowego,
• mobilizację rzepki – poprawa jej ruchomości,
• masaż tkanek miękkich okolicy stawu kolanowego – zmniejszenie wzmożonego napięcia oraz poprawa ukrwienia i odżywiania tkanek miękkich,
• ćwiczenia lecznicze – stanowią najistotniejszy element rehabilitacji, zaleca się ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni, poprawiające stabilizację, pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową, poprawiające elastyczność tkanek miękkich oraz ćwiczenia całej kończyny dolnej by umiejętnie kontrolować ruch i pracę na nierównym podłożu, należy dążyć do tego, aby pacjent mógł wykonywać wszystkie ruchy stawu kolanowego w pełnych zakresach,
• kinesiotaping – elastyczne plastry pozwolą zastąpić klasyczny stabilizator stawu kolanowego i zabezpieczą rzepkę przed urazami oraz przyspieszą regenerację
• funkcjonalny trening sportowy, aby ułatwić powrót do aktywności sportowej.