Złamanie i pęknięcie mostka

Przyczyny złamania mostka

Mostek to płaska kość mieszcząca się na przedniej ścianie klatki piersiowej, bezpośrednio pod skórą, na wysokości między 2-3 a 9-10 kręgiem odcinka piersiowego kręgosłupa. Składa się z trzech zrośniętych części: rękojeści, trzonu i wyrostka mieczykowatego. Mostek wzmocniony jest grubą i elastyczną błoną, dzięki której gdy dochodzi do złamania, kość nie zapada się i nie uszkadza znajdujących się pod nią narządów wewnętrznych np. płuc. Mostek łączy się z obojczykami za pomocą stawów mostkowo-obojczykowych, a z żebrami za pomocą stawów mostkowo-żebrowych, tworząc wraz z kręgosłupem klatkę piersiową, chroniącą znajdujące się wewnątrz niej narządy (m.in. płuca, serca, żołądek).

Przeczytaj również: Ból pod mostkiem – możliwe przyczyny

Mostek wraz z otaczającą go membraną stanowią bardzo twardą strukturę. Zatem aby doszło do złamania lub pęknięcia mostka musi zadziałać duża siła. Do przyczyn złamania mostka należy:

• Wypadek komunikacyjny – przy niezapiętych pasach dochodzi do uderzenia mostkiem o kierownicę. Natomiast przy zapiętych pasach dochodzi do zmiażdżenia i izolowanego złamania mostka. Nie bez znaczenia jest tu też wybuchająca w trakcie wypadku poduszka powietrzna, która uderza z prędkością ponad 300 km/h.
• Akcja reanimacyjna – najczęściej dotyczy to osób starszych, ze słabszą strukturą kostną. Podczas masażu serca, siła ucisku może spowodować pęknięcie mostka. Jednak jest to akcja ratująca życie, więc prowadzona jest do momentu przywrócenia u pacjenta funkcji oddechowych.

Rodzaje złamania mostka

Złamanie mostka może być izolowane lub z przemieszczeniem. Do izolowanego złamania mostka dochodzi najczęściej na skutek uciśnięcia pasów bezpieczeństwa w aucie w trakcie wypadku komunikacyjnego. Mostek jest pęknięty, ale fragmenty kostne, głównie dzięki grubej błonie otaczającej mostek, nie przemieszczają się. Izolowane złamania mostka zazwyczaj nie wymagają interwencji chirurgicznej.

Złamanie mostka z przemieszczeniem to już większy problem. Może spowodować tzw. paradoksalne ruchy klatki piersiowej, czyli np. zapadanie się klatki w trakcie wdechu lub uszkodzenie narządów wewnętrznych. W takiej sytuacji zabieg operacyjny jest konieczny. W trakcie operacji odłamy kostne są zespalane, a mostek jest stabilizowany.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Objawy złamania mostka

Od razu po urazie pacjent odczuwa ból w klatce piersiowej nasilający się przy głębszym oddechu, zgłasza dużą tkliwość okolicy uszkodzenia, która ponadto może być zasiniona i obrzęknięta. Niekiedy w trakcie oddechu słyszalny może być dźwięk „chrobotania” ocierających się o siebie fragmentów kostnych. A jeśli doszło do złamania na więcej niż 2 części u szczupłych pacjentów można zaobserwować przemieszczanie się fragmentów kostnych. Często pęknięciu mostka towarzyszy złamanie żeber. Dlatego pacjent może mieć trudności w złapaniu oddechu, i skarży się na duży ból w klatce piersiowej w trakcie oddychania i duszność.

Złamanie mostka jest sytuacją zagrażającą życiu pacjenta. Dlatego jeśli jesteśmy świadkami wypadku, w trakcie którego poszkodowany jest świadomy i zgłasza duży ból z przodu klatki piersiowej, można podejrzewać pęknięcie mostka. W takiej sytuacji najlepiej ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji, w której czuje się bezpiecznie i odczuwa najmniejszy ból i czekać z nią na przyjazd pogotowia ratunkowego.

Okolica pęknięcia mostka, nawet wiele lat po urazie, może być odczuwalna w trakcie mocniejszego dotyku, a miejsce zrośnięcia kości wyczuwalne jako zgrubienie.

Leczenie złamania mostka

Złamanie mostka diagnozowane jest na podstawie zdjęcia RTG. Niekiedy dodatkowo zlecana jest tomografia komputerowa. W przypadku izolowanego złamania mostka w trakcie leczenia jedyne co jest potrzebne to czas, przyjmowanie zaleconych przez lekarza leków przeciwbólowych i jak najwięcej odpoczynku, najlepiej w pozycji leżącej.

Natomiast jeśli doszło do złamania mostka z przemieszczeniem, wymagana jest operacja chirurgiczna stabilizująca fragmenty kostne. Obecnie nie stosuje się opatrunków unieruchamiających. Lepiej dla procesu gojenia, jak również dla pacjenta, jest gdy może swobodnie oddychać i się poruszać. Należy jednak uważać, aby nie wykonywać obszernych i szybkich ruchów oraz jak najwięcej odpoczywać, aby złamanie mogło się prawidłowo zrosnąć.

W ciągu pierwszych kilku tygodni od złamania mostka najlepiej odpoczywać w łóżku i wykonywać tylko niezbędne czynności. Później stopniowo wprowadzać aktywność fizyczną, zaczynając od spokojnego spaceru. Wszystkie inne czynności nie powinny wywoływać bólu.

Rehabilitacja po złamaniu mostka

Po zrośnięciu się pękniętego mostka zalecana jest rehabilitacja, obejmująca:

• ćwiczenia oddechowe,
• rozluźnienie tkanek poprzez wykorzystanie technik uwalniania mięśniowo-powięziowego i masażu,
• terapię manualną,
• ćwiczenia zwiększające zakresy ruchu klatki piersiowej, kręgosłupa i kończyn górnych,
• ćwiczenia zwiększające siłę mięśniową mięśni klatki piersiowej, pleców i kończyn górnych,
• zabiegi fizykoterapeutyczne, przyspieszające regenerację kości np. pole magnetyczne, laseroterapia.

Leczenie złamania mostka wymaga cierpliwości. Czas gojenia to najczęściej 8 do 12 tygodni, jednak nawet po pełnym zrośnięciu kości pacjent może odczuwać ból przy dotyku i podczas głębszego oddychania.