Nerwiak Mortona – przyczyny, objawy, badania, leczenie, operacja, rehabilitacja

Nerwiak Mortona – co to jest?

Nerwiakiem Mortona potocznie nazywany jest zespół bólowy okolicy środstopia. Zamiennie stosowanymi określeniami są: choroba Mortona, metatarsalgia Mortona, neuralgia Mortona oraz nerwiak międzypalcowy. „Nerwiak” jest określeniem ogólnie przyjętym, ale mylącym.

Zwyczajowo nerwiakiem nazywany jest niezłośliwy guzek nerwu obwodowego. Natomiast choroba Mortona jest uciśnięciem i podrażnieniem nerwu. Często powiązana jest z procesem zapalnym, a w efekcie ze zmianami zwyrodnieniowymi okolicy kości śródstopia. Według badań metatarsalgia występuje u około 9 proc. osób skarżących się na bóle stóp.

W kontekście opisywanej choroby stopy warto pamiętać, że głowy wszystkich pięciu kości śródstopia połączone są więzadłami, głównie więzadłem poprzecznym, które wzmacnia sklepienie poprzeczne stopy. Pod nim przechodzą nerwy podeszwowe, unerwiające palce stopy, a przede wszystkim nerw podeszwowy wspólny palców.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Choroba Mortona – jakie są przyczyny?

Na skutek przeciążenia stopy, np. podczas długiego stania, biegania, skakania, chodzenia w źle dopasowanym i niewygodnym bądź twardym obuwiu lub na wysokich obcasach, może dojść do ucisku więzadła poprzecznego na nerw podeszwowy wspólny palców lub nadmiernego rozciągnięcia tego nerwu i powstania stanu zapalnego. W neuralgii Mortona dochodzi do wrzecionowatego rozdęcia nerwu podeszwowego.

Wystąpieniem tzw. stopy Mortona częściej zagrożone są kobiety po 50. roku życia, osoby mające wysokie podbicie lub płaskostopie poprzeczne, a także osoby otyłe. Inną przyczyną pojawienia się metatarsalgii może być uraz tej okolicy stopy bądź występowanie ganglionu (galaretowatego guzka), który uciska na nerw.

Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Takie same objawy bólowe mogą również pojawić się na skutek mikrozłamań spowodowanych przeciążeniem kostno-mięśniowym śródstopia, zwanych stopą piechura. Jeśli objawy bólowe są bagatelizowane i trwają długo, może dojść do otaczania podrażnionego nerwu przez tkankę łączną włóknistą i powstania przerośniętego guzka, będącego wówczas rzeczywistym nerwiakiem Mortona.

Czytaj również: Naczyniak kręgosłupa: rodzaje i leczenie

Metatarsalgia Mortona – objawy

Neuralgia Mortona najczęściej dotyczy przestrzeni między II a III oraz III a IV palcem stopy. Jednym z objawów nerwiaka Mortona jest ból zlokalizowany na wysokości głów kości śródstopia, od strony podeszwowej, blisko palców.

Ból w śródstopiu nasila się w trakcie obciążania stopy, zgięcia podeszwowego palców (obciągnięcia stopy) oraz podczas noszenia obuwia na wysokim obcasie lub z wąskim noskiem.

Ból stopy maleje lub ustępuje po odpoczynku. Opisywany jest jako palący, promieniujący do palców, podobny do uczucia porażenia prądem, może powodować drętwienie i skurcze w przedniej części stopy. Dolegliwości te często uniemożliwiają pełne obciążenie stopy. Chorzy zaczynają chodzić na bocznych krawędziach stopy, w celu uniknięcia przykrych dolegliwości bólowych.

Czytaj również: Ostrogi piętowe, przyczyny, objawy, leczenie

Neuralgia Mortona – badania – jak rozpoznać chorobę?

Bólu śródstopia nie należy lekceważyć, gdyż wymusza on zaburzony wzorzec chodu, który przekłada się na funkcjonowanie innych stawów ciała i może spowodować ból kolan, ból bioder, a nawet kręgosłupa, szyi i głowy.

Przede wszystkim należy udać się do lekarza specjalisty ortopedy lub podologa (potocznie lekarza od stóp). Wykona on dokładne badanie stopy (m.in. test Muldera), w razie wątpliwości zleci badanie RTG, aby wykluczyć złamanie lub zwichnięcie stawów stopy i oceni prawidłowość ustawienia kości śródstopia.

W celu zbadania tkanek miękkich zalecane jest wykonanie USG lub rezonansu magnetycznego (MRI).

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Zespół Mortona – jak leczyć?

Początkowo leczenie nerwiaka Mortona jest nieoperacyjne. Należy zadbać o zmianę obuwia na wygodne, na płaskim obcasie, miękkie, elastyczne i nieściskające stopy.

Nerwiak Mortona – leczenie domowe

Przede wszystkim zalecany jest odpoczynek, np. w pozycji leżącej z nogami uniesionymi wysoko oraz unikanie nadmiernego obciążania stóp. Na bolące miejsca warto przyłożyć kilka razy w ciągu dnia okłady z lodu oraz smarować maściami przeciwzapalnymi, zawierającymi np. meloksykam.

Nerwiak Mortona – wkładki

Zalecane jest wykonanie przez fizjoterapeutę ortotyka indywidualnie dobranych wkładek do butów. Nie jest to tanie (koszt od 300 do 500 zł), ale dobrze wykonane wkładki są w stanie przywrócić prawidłowe obciążenie stopy i znieść dolegliwości bólowe wywołane neuralgią Mortona.

Nerwiak Mortona – zastrzyk

Objawowym l eczeniem choroby Mortona stosowanym przez lekarzy jest wykonanie blokady, czyli wstrzyknięcie pod kontrolą USG leku sterydowego bezpośrednio w miejsce podrażnione stanem zapalnym nerwu. Inną, mniej powszechną metodą, jest podanie w ten sam sposób roztworu alkoholowego, który trwale uszkadza nerw.

Nerwiak Mortona – rehabilitacja

W przypadku nerwiaka stopy zalecana jest również rehabilitacja polegająca na uzyskaniu pełnej ruchomości przodostopia poprzez wykonywanie masażu tkanek i terapii manualnej oraz zastosowaniu funkcjonalnego tapingu powięziowego.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Operacja nerwiaka Mortona

W 80 proc. przypadków neuralgia Mortona musi być leczona operacyjnie. Zabieg polega na usunięciu zgrubiałych tkanek i często połączony jest z resekcją fragmentu nerwu. Zdarza się jednak, że po operacji dolegliwości mogą powrócić. Zalecana jest rehabilitacja polegająca na rozmiękczeniu blizny pooperacyjnej i masażu tkanek stopy oraz zmiana obuwia na wygodne i elastyczne, o dobrze wyścielonej podeszwie.