Dwutlenek siarki E220 – zastosowanie jako konserwant, skutki uboczne

Dwutlenek siarki – właściwości

Dwutlenek siarki to prosty związek nieorganiczny o wzorze SO₂ . Występuje także pod nazwami: ditlenek siarki oraz tlenek siarki (IV). Pozyskuje się go w procesie spalania siarki lub siarkowodoru w tlenie, a także w reakcji prażenia siarczku żelaza i siarczków innych metali. Jest produktem ubocznym spalania węgla kamiennego – szkodliwym dla środowiska. Dwutlenek siarki jest bezbarwnym gazem.

Działanie dwutlenku siarki jest drażniące dla błon śluzowych oraz skóry przy bezpośrednim kontakcie i wdychaniu. Przy dużych stężeniach działa żrąco i powoduje oparzenia. Zapach SO₂ jest bardzo charakterystyczny, ostry i duszący. Jego długotrwałe wdychanie jest toksyczne, może prowadzić nawet do śmierci. Rozpuszczalność dwutlenku siarki w wodzie jest bardzo dobra. SO₂ jest bezwodnikiem kwasu siarkowego (IV), co oznacza, że w reakcji z wodą tworzy kwas.

Zastosowanie dwutlenku siarki

Dwutlenek siarki jest stosowany w różnych gałęziach przemysłu. W produkcji chemicznej używa się go jako prekursora kwasu siarkowego (IV) i kwasu siarkowego (VI). Uczestniczy też w innych syntezach chemicznych. Działanie dwutlenku siarki jako substancji redukującej pozwala na jego wykorzystywanie do wybielania papieru i tkanin. Jest niezbyt silnym środkiem bielącym. Dwutlenek siarki można łatwo skroplić. Posiada wysokie ciepło parowania, dzięki czemu ma właściwości chłodzące. Był dawniej używany w domowych lodówkach jako medium chłodzące.

Bakteriobójcze działanie dwutlenku siarki sprawia, że jest on wykorzystywany do dezynfekcji, np. drewnianych beczek, w których przechowywano kiszoną kapustę. Jako substancja konserwująca dwutlenek siarki jest stosowany w produkcji żywności. Oprócz samego SO₂ w przemyśle spożywczym używa się siarczynów będących pochodnymi tego tlenku. Mają one takie same właściwości konserwujące.

Dwutlenek siarki w żywności – konserwant E220

Siarka w pożywieniu jest obecna w postaci różnych związków. Dwutlenek siarki i siarczyny w żywności mogą występować naturalnie lub być dodawane do produktu.

Konserwant dwutlenek siarki ma działanie przeciwdrobnoustrojowe. Zapobiega psuciu się żywności, a także jej ciemnieniu i brązowieniu. Oznaczany jest symbolem E220. Znajdziemy go w jedzeniu o kwaśnym pH, gdyż tylko w takich warunkach wykazuje swoje działanie.

Najbardziej znanym produktem, do którego dodaje się siarczyny jest wino. Siarczyny w winie chronią przed dziką fermentacją, namnażaniem się pleśni i innych niepożądanych drobnoustrojów. Ponadto w białym winie stanowią środek bielący, utrzymujący pożądany kolor wina. W białych winach jest więcej siarczynów niż w czerwonym.

Dwutlenek siarki w suszonych owocach chroni je przez brązowieniem i zepsuciem. Można go znaleźć także w niektórych przetworach warzywnych. Dwutlenek siarki w przyprawach, w rodzynkach, a nawet w chlebie może być dodatkiem konserwującym E220. Im jaśniejsza barwa produktu, tym więcej może być w nim dwutlenku siarki.

E220 w jedzeniu – w czym jest dwutlenek siarki?

Związków siarki nie można używać do konserwowania produktów świeżych, a tylko przetworów. Obecnie nie można spryskiwać nimi warzyw i owoców. Jeśli w pożywieniu użyto więcej dwutlenku siarki niż 10 mg/kg produktu, musi on się pojawić w liście składników. W jakim pożywieniu jest siarka (SO₂, siarczyny)? Produkty, które zawierają siarczyny, to:

• mrożone ziemniaki, przetworzone ziemniaki,
• białe warzywa suszone, grzyby suszone,
• pulpa chrzanu,
• suszony imbir,
• sok cytrynowy i z limonek,
• suszone owoce: jabłka, gruszki, banany, kokos, morele, brzoskwinie, winogrona, śliwki, figi,
• przetwory warzywne.

Świadomość występowania dwutlenku siarki w winie jest dość powszechna. Siarczyny występują dodatkowo w cydrze i alkoholowych napojach owocowych.

Dwutlenek siarki E220 – wpływ na organizm człowieka

Poziom ADI, czyli dopuszczalnego dziennego spożycia dla dwutlenku siarki w jedzeniu wynosi 0,7 mg/kg masy ciała dziennie. Skutki uboczne dwutlenku siarki spożytego w nadmiernej ilości mogą być zauważalne.

Nadmiar siarki w organizmie w formie tego związku przyczynia się do obniżenia wchłaniania witaminy B_1. Szkodliwość dwutlenku siarki jest związana z jego działaniem alergicznym. Szacuje się, że 0,05 proc. populacji jest nadwrażliwe na tę substancję. U 5–10 proc. astmatyków kontakt z dwutlenkiem siarki może powodować nasilenie problemów z oddychaniem. W Stanach Zjednoczonych odnotowano kilka przypadków śmierci w wyniku wstrząsu anafilaktycznego po spożyciu warzyw i owoców pryskanych dwutlenkiem siarki. SO₂ może uczulać, dlatego należy uważać na dwutlenek siarki w ciąży.