Dieta niskobiałkowa – na czym polega? Co można jeść, a czego unikać w diecie ubogobiałkowej?

Dieta niskobiałkowa – dla kogo?

Dieta niskobiałkowa określana jest także jako dieta nerkowa, a więc zaleca się ją osobom zmagającym się z różnego rodzaju schorzeniami nerek, zwłaszcza przy niewydolności nerek. Odpowiednia dieta w chorobach nerek jest bardzo ważnym elementem leczenia, gdyż na skutek zaburzenia przemian białek, do których dochodzi pod wpływem niewłaściwej pracy narządu może nastąpić wzrost poziomu mocznika lub amoniaku we krwi. Stan ten utrzymując się w organizmie prowadzi do uszkodzenia nerek lub wątroby. Stąd tak istotne jest, aby poprzez dietę wykluczyć gromadzenie się w ustroju substancji toksycznych.

Oprócz chorób nerek dieta niskobiałkowa zalecana jest także:

• przy chorej wątrobie, szczególnie przy niewydolności tego narządu;
• w chorobach trzustki;
• przy chorobach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych;
• w niektórych chorobach metabolicznych, które związane są z zaburzeniem przemiany białek i aminokwasów, np. fenyloketonuria, tyrozynemia.

Zobacz też: Najlepsze wiosenne warzywa i zioła na odchudzanie

Jakie są zasady diety niskobiałkowej? Na czym polega?

Dieta niskobiałkowa to dieta lecznicza, a więc jej zadaniem jest wspomaganie leczenia i zapobieganie uszkodzeniu chorych narządów. Jej podstawowym zaleceniem jest zmniejszenie podaży białka w jadłospisie. Należy ograniczyć ilość spożywanego białka do ok. 0,6 g/ kg masy ciała/ dobę. Średnia dzienna dawka musi więc mieścić się w granicach 40–50 g, przy czym w przypadku ciężkiej niewydolności nerek zaleca się nawet zejść do poziom poniżej 20–30 g białka na dzień. Dostarczane do organizmu białko powinno być białkiem pełnowartościowym, czyli pochodzić głównie z produktów zwierzęcych.

W diecie nerkowej czy w diecie na chorą wątrobę podstawowym źródłem energii dla organizmu muszą być węglowodany i tłuszcze. Każdego dnia zaleca się spożywać ok. 300 g węglowodanów. Dostarczać je można poprzez produkty takie jak: warzywa, owoce oraz określone, zalecane produkty zbożowe.Tłuszcze powinny stanowić ok. 25 proc. dziennej racji pokarmowej. Wskazane są przede wszystkim tłuszcze pochodzenia roślinnego oraz obecne w rybach. Zawierają one nienasycone kwasy tłuszczowe działające przeciwzapalnie i poprawiające profil lipidowy krwi.

Konieczne jest zredukowanie do minimum lub całkowite wyeliminowanie z menu soli oraz produktów obfitujących w sól. Sól dodatkowo obciąża nerki i może przyczyniać się do pogorszenia ich funkcji.

Należy pamiętać, że z uwagi na niską podaż w diecie niskobiałkowej żywności stanowiącej źródło wapnia i witaminy D bardzo często wymagane jest suplementowanie tych składników, aby nie doprowadzić do ich niedoborów.

Przeczytaj też: Warzywa i owoce na odchudzanie – które jeść, a których unikać?

Co można jeść na diecie niskobiałkowej?

Do produktów zalecanych diecie niskobiałkowej, które powinny stanowić jej podstawę zaliczamy pieczywo nisko- lub bezbiałkowe (najlepiej czerstwe), niskosodowe, pszenne, makarony niskobiałkowe, a także skrobię ziemniaczaną i pszenną. W jadłospisie powinny znaleźć się warzywa, zarówno surowe jak i gotowane (np. pomidory, dynia, marchew, szpinak, sałata, papryka, pietruszka, ziemniaki), owoce świeże i dojrzałe (np. jabłka, cytrusy, śliwki, morele, brzoskwinie, owoce jagodowe) oraz kisiele i galaretki owocowe.

Dieta przy chorych nerkach lub wątrobie zakłada jedzenie w umiarkowanych ilościach niskotłuszczowego mleka i jego przetworów, np. kefirów, jogurtów, chudych twarogów. Od czasu do czasu do jadłospisu można włączyć chude gatunki mięs, takie jak drób, cielęcina, królik. Co jeszcze można jeść na diecie bezbiałkowej lub na diecie o obniżonej zawartości białka? W menu mogą pojawić się ryby, zarówno tłuste, jak i chude, np. łosoś, kasze, ryż, makarony ze zwykłej mąki.

Dobrym pomysłem na deser jest budyń gotowany na mleku. Spośród napojów warto wybierać kawę zbożową, herbatę, soki owocowe lub warzywne, natomiast spośród przypraw okazjonalnie można sięgać po pieprz czy słodką paprykę.

Czego unikać w diecie ubogobiałkowej?

Dieta nerkowa wymaga całkowitej eliminacji z codziennego jadłospisu dość dużej ilości produktów spożywczych z uwagi na konieczność ograniczenia podaży białka. Żywność, którą trzeba wykluczyć z diety niskobiałkowej to tradycyjne, zwykłe pieczywo z dodatkiem soli (np. razowe, graham, żytnie), tłuste gatunki mięs (np. kaczka, baranina, wieprzowina), wędliny, wyroby podrobowe, konserwy mięsne (np. pasztety, szynki kanapkowe, parówki, kiełbasy). W przepisach diety niskobiałkowej nie powinny występować ryby wędzone, konserwy rybne, pasty rybne (np. makrela wędzona, tuńczyk w sosie własnym, śledź w pomidorach).

Zgodnie z zaleceniami diety o obniżonej zawartości białka z jadłospisu wykluczyć należy tłuste przetwory mleczne, tłuste sery, zwłaszcza dojrzewające (np. ser żółty, pleśniowy, śmietana), warzywa kiszone, konserwowe oraz rośliny strączkowe (np. kapusta kiszona, groszek konserwowy, fasola, ciecierzyca) oraz owoce niedojrzałe, suszone, marynowane (np. daktyle suszone, czereśnie).

Ponadto istnieje potrzeba wyeliminowania takich pokarmów i napojów jak:

• kakao, czekolada do picia, napoje alkoholowe, napoje gazowane, kawa,
• przyprawy takie jak: ostra papryka, ocet, musztarda, chrzan, kostki bulionowe, maggi w płynie,
• wszelkiego rodzaju dania gotowe lub przygotowywane z półproduktów, np. pierogi z mięsem, fasolka po bretońsku.