Połknięcie baterii – co robić, gdy dziecko połknie baterię lub inny przedmiot?

Dlaczego baterie są groźne dla dziecka?

Na wstępie należy zaznaczyć, że dla dziecka niebezpieczne są zarówno większe baterie (tak zwane akumulatorki typu AA, których używamy na przykład do zasilania pilota), jak i płaskie, okrągłe baterie, wykorzystywane w mniejszych urządzeniach elektronicznych, np. w zegarkach czy w termometrach.

Dlaczego baterie są niebezpieczne dla dziecka? Po połknięciu baterii największe zagrożenie stanowi ładunek elektryczny, który wynika z różnicy potencjałów. Ładunek ten generuje podwyższoną temperaturę, przez co możliwe jest uszkodzenie okolicznych tkanek, a więc błony śluzowej przewodu pokarmowego, jak i znajdujących się w okolicy naczyń krwionośnych. Po pewnym czasie uszkodzenie to może być na tyle duże, że dojdzie nawet do perforacji (czyli przedziurawienia) ściany przewodu pokarmowego i uszkodzenia naczyń krwionośnych, których konsekwencją będzie krwotok z naczynia.

Zobacz też: Na czym polega kangurowanie?

Baterie a oparzenia chemiczne przewodu pokarmowego

Starsze baterie zawierają w sobie związki o charakterze kwasów i zasad. Ich wydostawanie się w świetle przewodu pokarmowego może skutkować podrażnieniami chemicznymi, ponieważ związki te mają właściwości żrące. Najbardziej wrażliwym na uszkodzenia odcinkiem przewodu pokarmowego jest przełyk, co wynika z tego, że ma on cienkie, delikatne ściany, w porównaniu na przykład z żołądkiem, charakteryzującym się grubszymi ścianami.

Baterie i inne ciała obce najczęściej zatrzymują się u wejścia do przełyku, w okolicy rozdwojenia tchawicy, a także w miejscu przejścia przełyku przez rozwór przełykowy przepony. Oprócz oparzeń chemicznych, baterie i inne ciała obce mogą powodować powstanie odleżyn na powierzchni błony śluzowej przewodu pokarmowego, co prowadzi do uszkodzenia tkanek.

To też może Cię zainteresować: Karmienie piersią a rak piersi i jajnika

Połknięcie baterii przez dziecko – objawy

Jakie objawy mogą wystąpić u dziecka, u którego ciało obce zatrzymało się w przełyku? Należy tutaj wymienić:

• kaszel,
• krztuszenie się,
• utrudnione połykanie,
• utratę apetytu i niechęć do jedzenia,
• ślinotok,
• ból klatce piersiowej.

Przeczytaj też: Pierwsza pomoc przedmedyczna – na czym polega?

Co robić gdy dziecko połknie baterie?

Jeżeli widzimy, że dziecko połknęło baterię, to pierwszym krokiem, który powinniśmy wykonać, jest próba sprowokowania u dziecka wymiotów. Wymioty można sprowokować wkładając do gardła dziecka swój palec. Daje to szansę na szybkie wydostanie się z przełyku lub z żołądka połkniętej baterii. Jeżeli to się nie uda, konieczne jest szybkie udanie się do szpitalnego oddziału ratunkowego – najlepiej do takiego szpitala, w którym znajduje się oddział chirurgii dziecięcej, a przynajmniej oddział chirurgii ogólnej.

Połknięta bateria – diagnostyka i postępowanie w szpitalu

Podstawą uwidocznienia obecności baterii w przewodzie pokarmowym dziecka jest wykonanie zwykłego zdjęcia rentgenowskiego. W sytuacji, gdy połknięty przedmiot nie może przejść przez odźwiernik, czyli mięśniowy pierścień łączący żołądek z dwunastnicą, a więc z początkowym odcinkiem jelita cienkiego, konieczne jest wykonanie endoskopii, a dokładniej – gastroskopii. Procedurę endoskopową wykonuje się zazwyczaj również wtedy, gdy bateria znajduje się na wysokości dwunastnicy – taka procedura jest nazywana w tym przypadku duodenoskopią.

Gdy bateria znajduje się już na wysokości jelita cienkiego, to nie wykonuje się endoskopii – w tej sytuacji pozostaje oczekiwanie na wydalenie tego przedmiotu wraz ze stolcem. To lekarz podejmuje decyzje, czy obserwacja może odbywać się w warunkach domowych, czy może konieczna jest obserwacja dziecka na oddziale szpitalnym. W celu przyśpieszenia wydalenia przedmiotu można podawać dziecku dietę bogatą w błonnik, co przyśpiesza perystaltykę jelit.

Połknięcie baterii – kiedy konieczna jest operacja?

Przytaczając wypowiedź specjalisty chirurgii dziecięcej – zabieg jest konieczny, gdy połknięty przedmiot utknął w przewodzie pokarmowym na okres kilku dni i nie doszło do wydalenia baterii z kałem lub nie obserwuje się przemieszczania się połkniętego przedmiotu w przewodzie pokarmowym. Na szczęście otwarcie jamy brzusznej rzadko jest konieczne i pozostaje ostatecznym rozwiązaniem. Zabieg operacyjny wykonuje się również w przypadku wystąpienia perforacji lub niedrożności przewodu pokarmowego.

Jak chronić dziecko przed połknięciem baterii?

Należy pamiętać, aby nie dawać dziecku do zabawy przedmiotów, które zasilane są bateriami. Mimo że są one ukryte wewnątrz przedmiotu, to dziecko może rozebrać dane urządzenie i wydobyć niebezpieczne dla niego części. Wszelkie baterie i akumulatory powinniśmy trzymać w takim miejscu, by nasze dziecko nie miało do nich dostępu.

Czytaj również: Omdlenie – przyczyny, rodzaje, objawy przedomdleniowe, pierwsza pomoc, leczenie

Na jakie inne przedmioty powinniśmy uważać?

Dla dziecka groźne są nie tylko baterie, znajdujące się w jego otoczeniu. Inne, niebezpieczne przedmioty, na które również należy zwrócić uwagę to:

• magnesy,
• ciała obce o ostrych krawędziach – należy wymienić tutaj między innymi igły, ości, gwoździe, agrafki, szkło, wykałaczki, spinacze do papieru, fragmenty kości, znajdujące się w pokarmie. Takie ciała obce mogą być przyczyną przedziurawienia ściany przewodu pokarmowego, czyli perforacji;
• duże ciała obce – za duże ciało obce uważamy przedmioty o średnicy powyżej 2 cm lub długości powyżej 4 cm dla dzieci małych (niemowląt), zaś dla dzieci starszych – przedmioty o średnicy powyżej 2,5 cm lub powyżej 6 cm długości. Takie przedmioty w większości przypadków nie są zdolne do samoistnego wydalenia wraz ze stolcem.

Należy również podkreślić, że nie wszystkie przedmioty będą widoczne na zwykłym zdjęciu przeglądowym przewodu pokarmowego (RTG). Dobrze uwidocznić można przedmioty cieniujące, na przykład te wykonane z metalu, jednak przedmioty plastikowe mogą nie być widoczne na takim zdjęciu. W tej sytuacji konieczne może być wykonanie zdjęcia rentgenowskiego z wykorzystaniem kontrastu (czyli środka cieniującego). W niektórych sytuacjach badanie RTG można zastąpić badaniem ultrasonograficznym (USG) – można dzięki niemu zobrazować ciała obce znajdujące się w żołądku i jelitach.

Zobacz też: Jakie są przyczyny wymiotowania krwią?

Ciało obce w przewodzie pokarmowym – jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

Połknięcie przedmiotu w większości przypadków jest zupełnie bezobjawowe – dotyczy to sytuacji, gdy ciała obce są małe i mają obły, tępy kształt. Podczas obserwacji dziecka, którą zalecił nam lekarz, naszą uwagę powinny zwrócić przede wszystkim takie objawy kliniczne, jak:

• ból brzucha,
• wymioty i nudności,
• gorączka,
• obecność krwi w stolcu, stolce smoliste,
• wzdęcie brzucha,
• zaparcia.

Symptomy te mogą świadczyć o perforacji (czyli przedziurawieniu) ściany przewodu pokarmowego lub też o niedrożności jego światła. Są to rzadko występujące, jednak możliwe powikłania obecności ciała obcego w przewodzie pokarmowym. W sytuacji wystąpienia wyżej wymienionych objawów u dziecka, które połknęło jakiś przedmiot, należy jak najszybciej udać się na najbliższy oddział ratunkowy, najlepiej do szpitala, w którym funkcjonuje oddział chirurgii dziecięcej.

Czytaj również: Stan padaczkowy (u dzieci i dorosłych) – objawy, powikłania, leczenie

Połknięcie przedmiotu przez dziecko – podsumowanie

Należy mieć świadomość, że nawet 80-90% połkniętych przedmiotów zostaje samoistnie wydalonych z przewodu pokarmowego. Jednak każdą taką sytuację należy skonsultować z lekarzem, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. Postępowanie to zależy bowiem od rodzaju połkniętego przedmiotu i objawów prezentowanych przez dziecko. W większości przypadków gastroskopia czy skrajnie – zabieg operacyjny – nie będą wcale potrzebne, jednak warto, by dziecko zostało zbadane przez specjalistę. Zdecydowanie większej uwagi potrzebują sytuacje, w których doszło do połknięcia baterii, ciała obcego o ostrych krawędziach, czy też przypadki, gdy ciało obce utknęło w przełyku, co grozi jego perforacją.