Dziecko nie chce przyjmować leków

Chore dziecko nie chce przyjmować leków?

Choroba jest przykrym doświadczeniem zarówno dla dziecka, jak i dla całej jego rodziny. Cierpiący mały pacjent jest marudny, płaczliwy i zbuntowany. Niejednokrotnie pojawia się wówczas problem, że dziecko nie chce przyjmować leków. Wynika to często z tego, że leki bywają niesmaczne i trudne do połknięcia. Największy problem istnieje zwykle z przyjmowaniem antybiotyków.

Jak przekonać dziecko do przyjmowania leków? Czy istnieją atrakcyjne postacie leków, bardziej akceptowane przez dzieci niż klasyczne preparaty?

Podawanie dziecku leków stanowi dla rodziców nie lada wyzwanie. Pomocne są sztuczki psychologiczne, np. wciągnięcie dziecka w proces wyboru postaci i smaku leku, chwalenie i nagradzanie za przyjęcie preparatu. Dodatkowo, aby zmniejszyć niechęć dziecka do przyjmowania leków, a nawet zamienić przykry obowiązek w przyjemność, warto, w miarę możliwości, sięgnąć po preparaty smakowe, a także w atrakcyjnych dla dziecka postaciach (np. w formie lizaków, żelków, galaretki żelowej).

Jak podać dziecku lek?

Większość leków dostępnych jest w różnych postaciach, np. w formie zawiesiny, syropu, tabletek, pastylek. Postać preparatu należy dostosować do wieku pacjenta – małe dziecko nie poradzi sobie z połknięciem tabletki czy ssaniem pastylki, dlatego zaleca się podawanie mu leków w formie płynnej. Dziecko w wieku szkolnym jest bardziej świadome i często woli przełknąć tabletkę niż męczyć się z niesmaczną zawiesiną.

Co zrobić, gdy dziecko nie chce przyjmować leków?

• Podstawą przy podawaniu dziecku leków jest zapewnienie mu bezpieczeństwa i zadbanie o to, aby nie zakrztusiło się lekiem.
• Absolutnie nie wolno podawać leków, gdy maluch jest w ruchu, kręci się, podskakuje.
• Najlepiej, jeśli mały pacjent siedzi na kolanach, np. u rodzica, który dodatkowo go stabilizuje, zapobiegając niekontrolowanym ruchom i wyrywaniu się.
• Dziecku należy wytłumaczyć, że musi dobrze połknąć lek, a tabletkę dokładnie popić.
• Podając dziecku zawiesinę lub syrop, należy to robić powoli, z wyczuciem. Szybkie podanie preparatu może skutkować zachłyśnięciem się lub wymiotami, co stanowi zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia małego pacjenta, a ponadto dodatkowo zniechęci go do brania leków.

Kiedy dziecko nie chce przyjmować leków, rodzice często próbują je "oszukać" i przemycić lek tak, by maluch w ogóle tego nie zauważył. Niektóre leki (np. antybiotyki w zawiesinie) można łączyć z niewielką ilością lubianego przez dziecko serka, jogurtu lub soku. Innym sposobem na podanie dziecku (zwłaszcza małemu) leku w formie płynnej jest wprowadzanie preparatu do jamy ustnej, po wewnętrznej ścianie policzka, za pomocą strzykawki.

Podając lek, rodzice powinni być stanowczy i nieugięci. Należy unikać podawania leków "na raty", odwlekania w czasie i przekładania momentu przyjęcia preparatu, poddawania się prośbom dziecka, wahania się, gdyż w ten sposób przedłuża się nieprzyjemny proces i prowadzi do zwiększenia niechęci dziecka do leczenia. Rodzice powinni także panować nad swoimi emocjami, unikać krzyku, denerwowania się.

Jak przekonać dziecko, by brało leki?

Jeśli spodziewamy się, że dziecko nie chce przyjmować leków, przed podaniem leku trzeba malucha poinformować i odpowiednio przygotować. Najlepiej, jeśli pierwszą rozmowę przeprowadza lekarz w gabinecie, a kolejną rodzice, bezpośrednio przed podaniem leku. Dziecku należy wytłumaczyć, że zażywane preparaty pozwolą mu na powrót do zdrowia i na złagodzenie dolegliwości. Należy wysłuchać tego, co ma do powiedzenia dziecko – czy czuje lęk przed przyjmowaniem leków, czego się boi i dlaczego.

Rozpoczęcie procesu leczenia może zostać poprzedzone zabawą, np. w podawanie leków lalkom. Dziecko powinno wiedzieć, w jakiej postaci będą przyjmowane przez nie substancje i jak się je podaje. Przed rozpoczęciem leczenia może wraz z rodzicami wyjmować leki z opakowań i oglądać je. Starsze dziecko powinno zostać uprzedzone, jak długo będzie trwało leczenie i jak często musi przyjmować leki – warto przygotować tabelkę lub listę wiszącą w widocznym miejscu, na której będą rozpisane dni i godziny zażywania preparatów. Warto, aby dziecko samodzielnie zaznaczało na liście fakt przyjęcia leku, np. za pomocą wykreślenia, rysunku lub naklejki.

Istnieje jeszcze kilka sposobów na to, aby dziecko skłonić do przyjmowania leków.

• Nie wolno okłamywać dziecka, że preparat będzie smaczny – starszemu, świadomemu dziecku lepiej powiedzieć, że przyjęcie leku nie będzie przyjemne, ale jest konieczne i nieuniknione, a im mniej oporu będzie stawiał mały pacjent, tym szybciej będzie miał za sobą przykry obowiązek. Starsze dziecko zwykle, mimo początkowego stawiania oporu, daje się przekonać do przyjmowania leków za pomocą racjonalnych argumentów.
• Sprawdzonym sposobem jest nagradzanie dziecka za dzielne przyjęcie leku (może to być ustna pochwała, podkreślenie dojrzałości dziecka, drobna nagroda rzeczowa itp.). Małe dzieci często chętniej połykają leki w zamian za oklaski. Drobny upominek po ukończonej kuracji także spowoduje lepsze nastawienie malucha do kolejnej kuracji.
• Dzieci lubią naśladować rodziców, starsze rodzeństwo, dlatego sposobem na zachęcenie dziecka do przyjmowania leków może być towarzyszenie mu w chwili zażywania preparatów i równoległe zażywanie własnych leków lub placebo, tzn. substancji neutralnej.
• Na zachętę, gdy dziecko nie chce przyjmować leków, warto (w miarę możliwości) wciągnąć je w proces decyzyjny odnośnie formy i smaku leku. Jeżeli dziecko samo wybierze np. lizak zamiast pastylki do ssania lub syrop pomarańczowy, będzie chętniej przyjmowało lek.

Leki, które dzieci chętnie przyjmują

Rozwiązaniem problemu, gdy dziecko nie chce przyjmować leków bywa forma medykamentu. Nie wszystkie leki są niesmaczne i trudne do połknięcia. Zwykle jedna substancja czynna zawarta jest w różnorodnych preparatach. W gabinecie lekarskim lub w aptece warto zatem poprosić o radę w sprawie wyboru najsmaczniejszej postaci leku. Wiele preparatów ma atrakcyjny smak (np. owocowy), więc ich przyjmowanie nie musi być dla dziecka przykrym obowiązkiem, ale przyjemnością. W ten sposób powstaje pozytywne wrażenie, co będzie miało wpływ na stosunek dziecka do przyjmowania leków w przyszłości.

Szczególnie atrakcyjne dla dziecka są preparaty w formie:

• lizaków (np. zawierające witaminy lub substancje łagodzące ból gardła),
• żelków (np. preparaty multiwitaminowe),
• galaretki żelowej (np. żele multiwitaminowe),
• gum do żucia (np. zawierające substancje uspokajające, podawane dzieciom przed zabiegami),
• listków rozpuszczających się w jamie ustnej (np. zawierające dekstrometorfan – lek o działaniu przeciwkaszlowym),
• miękkich pastylek przypominających drażetki lub cukierki toffi,
• twardych pastylek przypominających landrynki (stosowane np. w łagodzeniu bólów gardła i kaszlu).

Otrzymując lek w wyżej wymienionych atrakcyjnych postaciach, dziecko ma poczucie, jakby dostawało łakoć, zatem jego zażywanie stanowi dla małego pacjenta przyjemność, a nie przykry obowiązek.