Wysypka na ciele – co jest przyczyną wysypki na skórze?

Wysypka na ciele – jakie mogą być przyczyny?

Wysypka na skórze to jeden z częstszych objawów chorobowych, częsta przyczyna zgłaszania się pacjentów (zwłaszcza dzieci) do lekarza. Wysypki kojarzone są zwykle z chorobami zakaźnymi (przede wszystkim wirusowymi), jednak należy pamiętać, że część zmian skórnych ma podłoże nieinfekcyjne. Kluczem do prawidłowego rozpoznania jest dokładne badanie podmiotowe i przedmiotowe.

Wysypki na ciele są objawem wielu chorób – zarówno infekcyjnych, jak i nieinfekcyjnych. W celu postawienia prawidłowego rozpoznania, konieczne jest dokładne zebranie wywiadów (m.in. dopytanie o początek choroby, ewentualne objawy zwiastunowe, dynamikę zmian, kolejność szerzenia się zmian, charakter wykwitów, świąd, bolesność, obecność podobnych objawów u osób z otoczenia pacjenta itd.) oraz badanie przedmiotowe.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Choroby wirusowe przebiegające z wysypką na skórze

• Różyczka. Pojawienie się wysypki na skórze poprzedza okres objawów zwiastunowych (1–5 dni), takich jak: pogorszenie samopoczucia, rozbicie, gorączka, objawy nieżytu górnych dróg oddechowych. Wysypka typowa dla różyczki ma postać plamisto-grudkowych, różowych wykwitów pojawiających się najpierw na twarzy, a następnie na tułowiu i kończynach. Wysypce na ciele towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych karkowych, szyjnych i zamałżowinowych.
• Rumień zakaźny. Rumień zakaźny to choroba wywoływana przez parwowirus B19. Charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego jest czerwony rumień na policzkach, który nadaje twarzy wygląd “twarzy spoliczkowanej”. Następnie na ciele, zwłaszcza na kończynach, pojawiają się rumieniowa, girlandowata wysypka, która zaostrza się w trakcie gorączki.
• Rumień nagły (trzydniówka). Charakterystyczny przebieg rumienia nagłego wywołanego przez wirusa HHV-6 obejmuje gorączkę (zwykle wysoką) utrzymującą się zwykle 3 dni (stąd inna nazwa choroby – trzydniówka) oraz wysypkę na ciele, która pojawia się po ustąpieniu gorączki. Wysypka ma postać drobnych wykwitów plamisto-grudkowych. Wysypce mogą towarzyszyć objawy nieżytowe ze strony górnych dróg oddechowych oraz powiększenie węzłów chłonnych.
• Odra. Wysypka na skórze w przebiegu odry to ciemnno-czerwone plamki i grudki pojawiające się i ustępujące w następującej kolejności: głowa, tułów, kończyny. Osutka pojawia się po okresie nieżytowym objawiającym się suchym kaszlem, katarem, zapaleniem spojówek, gorączką. Charakterystycznym objawem poprzedzającym pojawienie się osutki są tzw. plamki Koplika – szarobiałe grudki na błonie śluzowej policzków.Wysypka pozostawia po sobie przebarwienia podobne do cętek lamparda. Szczepienie przeciwko odrze znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych, dlatego aktualnie w Polsce zachorowania obserwuje się sporadycznie.
• Opryszczka. Opryszczka to choroba wywołana przez wirusa HSV. Wykwitem charakterystycznym dla opryszczki jest pęcherzyk. Najbardziej typową formą opryszczki jest opryszczka wargowa. Wirus opryszczki może powodować także opryszczkę narządów płciowych, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, zespół Kaposiego (rozsiane zmiany pęcherzykowe, głównie w okolicach naturalnych otworów, przede wszystkim u dzieci z atopowym zapaleniem skóry).

Choroby wirusowe przebiegające z wysypką w większości przypadków nie mają leczenia przyczynowego. Zaleca się wyłącznie postępowanie objawowe.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Swędząca wysypka na ciele pochodzenia wirusowego

• Ospa wietrzna. Typowa wysypka dla ospy wietrznej – choroby wywołanej przez wirusa VZV – jest wysypką polimorficzną (wykwity sa różne – plamki, grudki, krosty, pęcherzyki), pojawiającą się rzutami, jednoczasowo na ciele pacjenta obserwuje się wykwity na różnych stadiach. Wysypka rozpoczyna się od głowy i tułowia, następnie szerzy się na kończyny. Zmiany pojawiają się także na błonach śluzowych.
• Półpasiec. Podobnie jak ospa wietrzna, wywoływany jest przez wirusa VZV. Charakterystycznymi wykwitami dla półpaśca są pęcherzyki, które mają tendecję do układania się w linie wzdłuż jednego lub kilku dermatomów. Pojawienie się pęcherzyków często poprzedza nerwoból lub przeczulica.
• Wysypki enterowirusowe. Enterowirusy, do których zaliczamy wirusy Coxackie i echowirusy, często powodują choroby przebiegające z wysypką na ciele. Najbardziej znaną z nich jest choroba dłoni, stóp i jamy ustnej. Wykwitami charakterystycznymi dla tej choroby są pęcherzyki na rumieniowym podłożu, które pękają, tworząc bolesne owrzodzenia. Ponadto, enterowirusy mogą powodować wysypki przypominające ospę wietrzna, rumień zakaźny, plamicę Schönleina-Henocha, zakażenie meningokokowe.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Choroby bakteryjne przebiegające z wysypką na ciele

• Płonica (szkarlatyna). Jest to choroba zakaźna wywoływana przez paciorkowce grupy A. Choroba przebiega z gorączką (zwykle wysoką), bólem gardła, czasem wymiotami i bólami brzucha. Wysypka jest drobna (wielkość łepka od szpilki), plamista, z tendencją do zlewania się w rumieniowe plamy, różowa, skóra jest szorstka (przypomina papier ścierny). Charakterystyczne dla płonicy są: trójkąt Fiłatowa (trójkąt na twarzy pomiędzy fałdami nosowymi a brodą wolny od wysypki) oraz linie Pastii (wybroczyny układające się linijnie w obrębie fałdów skórnych). Płonica wymaga leczenia antybiotykiem. Lekiem z wyboru są penicyliny.
• Liszajec zakaźny. Jest to bakteryjna choroba skóry objawiająca się tworzeniem wykwitów pęcherzowych, które mają tendencję do sączenia i pękania, dając nawarstwiające się strupy w kolorze miodowym. W zależności od rozległości zmian, stosuje się antybiotyk miejscowo lub ogólnie. Zaleca się także stosowanie ciepłych okładów.
• Zakażenia meningokokowe. To agresywne infekcje z nagłym początkiem, wysoką gorączką, którym może towarzyszyć kilka rodzajów wysypek na skórze. Może to być wysypka plamkowa, wysypka w postaci ognisk krwotocznych, często zlewających się, z ogniskami martwicy, a także wysypka pęcherzowa. Zakażenia meningokokowe powinny być leczone antybiotykiem: cefalosporyną III generacji lub penicylinami.

Wysypki na ciele nieinfekcyjne

• Plamice naczyniowe. Plamiste zmiany skórne mogą być spowodowane przez wynaczynienie krwi do skóry. Jedną z bardziej znanych skaz naczyniowych jest plamica Schönleina-Henocha. Krwotoczne wykwity, które mogą się zlewać w większe ogniska, pojawiają się przede wszystkim na wyprostnych powierzchniach kończyn dolnych i pośladkach. W przebiegu plamicy Schönleina-Henocha mogą pojawić się także objawy ze strony stawów, układu moczowego, układu pokarmowego.
• Pokrzywka. Charakteryzuje się pojawianiem na skórze bąbli jak po oparzeniu pokrzywą, najczęściej jako odpowiedź alergiczna np, na pokarmy, leki, ukąszenie owada. Zmianom skórnym towarzyszy silny świąd. Pokrzywka zwykle szybko ustępuje samoistnie, jednak zdarza się, że wymaga leczenia. Stosuje się wówczas leki przeciwhistaminowe i glikokortykotreroidy.