Trądzik odwrócony – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, domowe sposoby

Czym jest trądzik odwrócony?

Trądzik odwrócony (łac. Hidradenitis suppurativa – HS, acne inversa) to nawracająca, uporczywa i przewlekła choroba zapalna skóry, znana także jako choroba Velpeaua. Charakteryzuje się występowaniem bolesnych guzków i przetok, czyli kanałów odprowadzających ropę. W przypadku pęknięcia zmian skórnych na skórze pojawiają się nieestetyczne blizny.

Na podstawie obserwacji częstości występowania trądziku odwróconego wśród przedstawicieli rasy kaukaskiej oszacowano, że kobiety chorują zdecydowanie częściej niż mężczyźni, w stosunku 3:1. Przedział wieku zachorowalności na trądzik odwrócony jest rozległy. Zachorowania zdarzają się pomiędzy 11. a 50. rokiem życia.

Gdzie pojawiają się zmiany skórne w przebiegu trądziku odwróconego?

Trądzik odwrócony przejawia się poprzez widoczne i bolesne zmiany skórne w postaci guzków, które zasiedlają fałdy skórne w rejonach bogatych w gruczoły potowe apokrynowe. Najczęściej występują one w nietypowych miejscach, takich jak:

• okolice narządów płciowych,
• pachwiny,
• pośladki,
• okolica podsutkowa,
• doły pachowe.

Jakie są przyczyny trądziku odwróconego?

Wśród przyczyn predysponujących do zachorowania na trądzik odwrócony wymienia się:

• predyspozycje genetyczne,
• płeć żeńską,
• palenie tytoniu (nikotyna nasila hiperkeratozę mieszków włosowych). Aż 90% pacjentów cierpiących na trądzik odwrócony pali lub paliło papierosy w przeszłości,
• otyłość,
• zespół metaboliczny.

Jak zdiagnozować trądzik odwrócony i z czym się go różnicuje?

Diagnoza trądziku odwróconego opiera się na zebraniu dokładnego wywiadu lekarskiego oraz obrazie klinicznym. Ustala się go na podstawie: wyglądu i rodzaju zmian skórnych, ich lokalizacji oraz nawrotów zmian.

Jak w przypadku każdej choroby, tak i przy trądziku odwróconym bardzo ważne jest prawidłowe i wczesne rozpoznanie, po to aby jak najszybciej wdrożyć leczenie. Trądzik odwrócony różnicuje się, m.in. z: trądzikiem pospolitym, przetokami okołoodbytniczymi i czyrakami.

Objawy trądziku odwróconego

Najbardziej charakterystycznymi skórnymi objawami trądziku odwróconego są bolesne, podskórnie zlokalizowane guzki zapalne. Im bardziej choroba się rozwija, tym są one większe. Zwiększa się też ich liczebność. W kolejnych etapach rozwoju choroby wypełniają się one treścią ropną, tworząc tzw. ropnie. Ich pękaniu towarzyszy nieprzyjemny zapach. Tworzą się także przetoki i bliznowacenia.

Objawy trądziku odwróconego różnią się w zależności od stadium choroby. Do ogólnych, subiektywnych objawów trądziku odwróconego, należą:

• piekący, kłujący, pulsujący i ostry ból;
• świąd;
• nieprzyjemny zapach, za który odpowiedzialne są bakterie beztlenowe w połączeniu z ropą, która wydostaje się z pękniętych zmian skórnych.

Zmiany skórne klasyfikuje się według skali Hurleya, która dzieli je na:

• I stadium, w którym na skórze widoczne są pojedyncze albo mnogie ropnie;
• II stadium, w którym nawracające zmiany skórne zajmują coraz bardziej rozległy obszar danej lokalizacji. Pojawiają się przetoki i bliznowacenia;
• III stadium, w którym widoczne są już liczne, połączone ze sobą przetokami ropnie, zajmujące cały obszar danej lokalizacji lub kilka obszarów oraz mostkowate bliznowacenia.

Jak leczyć trądzik odwrócony (HS)?

Leczenie trądziku odwróconego nie należy do łatwych zadań. Oczywiście, im wcześniej rozpocznie się terapię, tym większe szanse na uniknięcie inwazyjnych metod. Przykładowo, znane są przypadki, w których I stadium trądziku odwróconego, zlokalizowanego w okolicach narządów płciowych, wyleczono jedynie lekami antyandrogennymi. Niestety zdarza się też, że środki farmakologiczne pomagają jedynie na jakiś czas, po czym choroba nawraca.

Trzeba zaznaczyć, że leczeniem trądziku odwróconego powinien zajmować się wyłącznie lekarz, który po zdiagnozowaniu stadium choroby zadecyduje o wybranych metodach leczenia.

Wśród dostępnych, stosowanych sposobów leczenia trądziku odwróconego, wymienia się:

• leczenie farmakologiczne, obejmujące leki miejscowe (np. 1% klindamycyna lub 15% krem z rezorcyną), antybiotyki, retinoidy, leki hormonalne i leki biologiczne. Leczenie biologiczne HS odbywa się za pomocą leku adalimumab;
• leczenie zabiegowe, do którego zalicza się następujące metody: laseroterapię, deroofing, krioterapię oraz radykalny zabieg chirurgiczny.

Za najskuteczniejsze, w przypadkach III stadium trądziku odwróconego, uważa się leczenie operacyjne, czyli wycinanie zmian chorobowych z marginesem skóry zdrowej. Zabiegi chirurgiczne poza wycięciem chorych tkanek obejmują także zamknięcie powstałych ubytków, które może odbywać się przez: samowygojenie, plastykę przeszczepami, zszycie pierwotne czy plastykę miejscową płatową. Niestety zdarza się, że konieczne jest kilka zabiegów operacyjnych.

Czy trądzik odwrócony jest zaraźliwy?

Trądzik odwrócony nie jest chorobą zakaźną. Oznacza to, że nie można się nim zarazić podczas kontaktu z chorym.

Jaki antybiotyk na trądzik odwrócony?

Wśród antybiotyków ogólnoustrojowych, stosowanych w leczeniu trądziku odwróconego, wymienia się, m.in.:

• klindamycynę,
• rifampicynę,
• tetracykliny,
• połączenia antybiotyków.

Czy są jakieś domowe sposoby na leczenie trądziku odwróconego?

Jak wyjaśniono w poprzednich akapitach, trądzik odwrócony jest chorobą o ciężkim przebiegu, która bezwzględnie wymaga profesjonalnego leczenia. Pacjent powinien być prowadzony przez lekarza i stosować się do jego zaleceń, aby zwiększyć szanse wyleczenia. Do czynników, które mogą wspomóc proces leczenia, należą:

• zaprzestanie palenia papierosów;
• noszenie luźnej i przewiewnej odzieży;
• utrata zbędnych kilogramów.

Jakie są powikłania trądziku odwróconego?

W przypadku podejrzenia, iż przyczyną zmian skórnych może być acne inversa należy koniecznie udać się do lekarza. Pomoże on ocenić objawy choroby i zaordynować najodpowiedniejsze leczenie. Jest to istotne, bo chociaż w początkowym stadium obraz trądziku odwróconego może ograniczać się do niewielkiego okołomieszkowego stanu zapalnego czy krost lub zaskórników, to zaniedbany może prowadzić do ciężkich powikłań.

Poza ropniami i przetokami skórnymi doprowadzającymi do trwałych zmian i bliznowacenia, choroba może rozwinąć się również w powikłania ogólnoustrojowe. Należy tutaj przywołać zespół SAPHO, którego części składowe to: zapalenie błony maziowej, trądzik, hyperostoza, zapalenie kości.

Jednak ze względu na przewlekły stan zapalny choroba może prowadzić do:

• zaburzenia funkcji nerek,
• obrzęków,
• reaktywnego zapalenia stawów,
• niedokrwistości.

W niektórych przypadkach może rozwinąć się nawet rak kolczystokomórkowy, który występuje rzadziej, jednak wiąże się z najpoważniejszym rokowaniem.

współpraca: lek. Anna Kołodziejska