Test Phalena – co to jest, jak wykonać i jak postępować przy wyniku dodatnim?

Zespół cieśni nadgarstka – objawy i przyczyny

Zespół cieśni nadgarstka (ang. Carpal tunnel syndrome) jest schorzeniem występującym u osób wykonujących drobne prace ręczne, jak pisanie na klawiaturze, gra na instrumentach muzycznych itd. Dolegliwość jest zatem typowa dla informatyków, muzyków czy mechaników. Długotrwałe obciążenie powoduje mechaniczny ucisk indukujący zmiany degeneracyjne w strukturze nerwu. Prowadzi to do zaburzeń przewodnictwa nerwowego i zaburzenia czynności chwytnej kończyny górnej w obrębie palców.

Cieśń nadgarstka najczęściej występuje u kobiet po 50. roku życia. Objawy to drętwienie, mrowienie, uczucie przechodzącego prądu, dyskomfort w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy. Jest to kciuk, palec wskazujący oraz przyśrodkowa połowa palca serdecznego. Dolegliwości mogą pojawiać się podczas wykonywania czynności precyzyjnych oraz w nocy, ze względu na zapalny charakter schorzenia. Leczenie zespołu cieśni nadgarstka skupia się na rehabilitacji, podawaniu iniekcji z glikokortykosteroidów oraz różnych metodach postępowania operacyjnego.

Sprawdź, co oznacza ból w nadgarstku.

Test Phalena – badanie na zespół cieśni nadgarstka

Cennym elementem w badaniu cieśni nadgarstka jest test Phalena (Phalen's test), ponieważ jest testem swoistym. Celem zastosowania tego narzędzia diagnostycznego jest wywołanie dolegliwości w postaci bólu, parestezji w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy poprzez wykreowanie niesprzyjających warunków anatomicznych w kanale nadgarstka. Uzyskuje się to poprzez prowokację wzrostu ciśnienia wewnątrz struktury kanału, wywierając ucisk na nerw pośrodkowy, co z kolei skutkuje pojawieniem się charakterystycznych objawów. Taka diagnostyka odznacza się dużą czułością.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Do testów na cieśń nadgarstka dodatkowo zalicza się:

• test Tinela,
• test Durkana,
• odwrócony test Phalena.

Zobacz, co robić po złamaniu nadgarstka.

Jak wykonać test Phalena?

Test Phalena wykonuje fizjoterapeuta lub lekarz. Pacjent powinien oprzeć zgięte w stawach łokciowych kończyny górne o powierzchnię stołu. Ręce muszą być swobodnie zwieszone, a stawy promieniowo-nadgarstkowe zgięte. Test jest więc dwustronny, aby móc porównać odczucia w obydwu rękach. Pacjent utrzymuje tę pozycję przez 60 sekund.

Dodatni test Phalena i wynik ujemny – interpretacja

Indukcja dolegliwości w postaci parestezji, bólu kciuka, palca wskazującego oraz przyśrodkowej połowy palca serdecznego w czasie 1 minuty świadczą o dodatnim wyniku testu Phalena. Wystąpienie ich na mniejszym obszarze sugeruje mniejszy ucisk na nerw pośrodkowy. Brak dolegliwości jest równoznaczny z ujemnym wynikiem testu.

Odwrócony test Phalena – jak wygląda?

Odwrócony test Phalena stanowi modyfikację testu Phalena. Pacjent przyjmuje pozycję siedzącą. Następnie unosi przedramiona na wysokość klatki piersiowej i układa ręce tak, aby ściśle do siebie przylegały – wykonuje pełen zakres ruchu zgięcia grzbietowego. Następnie utrzymuje je w tej pozycji przez 60 sekund. Wystąpienie drętwienia, mrowienia w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy łączy test Phalena i objaw Tinela. Gdy następuje to już po 10 sekundach, jest dodatnim wynikiem testu i sugeruje zespół cieśni nadgarstka.

Sprawdź, co to jest i jak rozpoznać objaw Tinela.

Test Phalena a test Tinela i Durkana

Pozostałe równie specyficzne testy to test Tinela oraz test Durkana.

Próba Tinela polega na opukiwaniu młoteczkiem neurologicznym więzadła poprzecznego. Jeśli jest to powodem parestezji i nasilenia objawów, to test jest dodatni. Wspomniane dolegliwości określa się mianem objawu Tinela. Stosując to narzędzie można również określić stopień degradacji włókien nerwowych. Oceny dokonuje się na podstawie charakteru dolegliwości i miejsca ich występowania – w nomenklaturze medycznej to objaw Tinela-Hoffmana.

Ostatnim proponowanym narzędziem diagnostycznym jest test Durkana. Polega on na wywieraniu bezpośredniego ucisku kciukami badającego na kanał nadgarstka w czasie 30 sekund. Pacjent powinien kończynę górną badaną ułożyć na stole, staw promieniowo-nadgarstkowy musi być w ułożeniu pośrednim – między zgięciem a wyprostem. Jeśli w wyniku takiego ucisku pojawią się parestezje, wówczas wynik jest dodatni. W ramach dodatkowej diagnostyki lekarz może zlecić badanie przewodnictwa mięśniowego w postaci elektromiografii. Często jest to niezbędne do postawienia właściwej diagnozy.

Dowiedz się, jakie są przyczyny bólu kciuka.

Postępowanie przy dodatnim teście Phalena

W przypadku dodatnich testów na zespół cieśni nadgarstka postępowanie polega na doborze odpowiednich środków uzależnionych od stopnia zaawansowania tej mononeuropatii. Leczenie zachowawcze to terapia ręki, zabiegi ultradźwiękowe, masaż wirowy oraz iniekcje z leków przeciwzapalnych.

Przy braku skuteczności postępowania zachowawczego lub w ciężkim stadium zaawansowania stosuje się operacyjne metody leczenia endoskopowego, aby doprowadzić do redukcji objawów klinicznych pacjenta, a tym samym wpłynąć na poprawę funkcjonalności ręki.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania