Podagrycznik – właściwości zdrowotne, jak stosować?

Podagrycznik pospolity – charakterystyka

Podagrycznik pospolity to roślina należąca do rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest gatunkiem pospolicie występującym na terenie całej Europy. Poza tym porasta także niektóre regiony Azji i Ameryki Północnej.

Roślina za swoje siedliska wybiera głównie miejsca zacienione. Najczęściej są to wilgotne lasy, ale także niższe partie gór, rowy, zarośla czy wysypiska śmieci. Ponieważ podagrycznik jest gatunkiem stosunkowo ekspansywnym, uznaje się go powszechnie za chwast (tym bardziej, że dość trudno o jego wyplenienie).

Jak zatem wygląda podagrycznik pospolity? Otóż jest to roślina zaliczana do bylin okrywowych. Zwykle osiąga wysokość od 60 do 90 cm. Jej drobne białe kwiaty zebrane są w typowe dla selerowatych baldachy. Podagrycznik pospolity kwitnie od maja do września. Liście podagrycznika wyrastające u dołu są podwójnie trójlistkowe (jajowate lub sercowate), natomiast górne trójlistkowe. Łodyga podagrycznika pospolitego jest prosto wzniesiona i rozgałęzia się dopiero w części szczytowej. Owoc stanowi rozłupnia.

Podagrycznik – właściwości lecznicze

Jak podaje literatura, prozdrowotne właściwości podagrycznika znane były już w starożytności. Dawna medycyna ludowa wykorzystywała go m.in. w leczeniu artretyzmu oraz zapalenia nerwu kulszowego.

Surowiec z stanowi świeże lub suszone ziele podagrycznika. W jego składzie obecnych jest wiele różnych związków aktywnych, w tym:

• poliacetyleny (falkarinol, falkarindiol, falkarinon oraz falkarinolon);
• olejek eteryczny (głównie monoterpeny i seskwiterpeny);
• kumaryny (angelicyna, arteryna) i furanokumaryny;
• kwasy fenolowe (m.in. kwas kawowy, kwas chlorogenowy);
• flawonoidy (pochodne kwercetyny i kemferolu);
• węglowodany (glukoza, fruktoza, umbeliferoza);
• karotenoidy;
• związki mineralne (m.in. żelazo, miedź, cynk, mangan, wapń, potas).

Podagrycznik posiada szereg właściwości leczniczych, dzięki czemu jest surowcem wykorzystywanym przez fitoterapię. Choć jego stosowanie wynika przede wszystkim z tradycji, niektóre spośród jego aktywności zostały potwierdzone badaniami.

Przede wszystkim podagrycznik uznawany jest za roślinę o działaniu oczyszczającym na organizm. Surowiec ten wpływa na usuwanie kwasu moczowego z ustroju. Poza tym, napary z ziela zwiększają diurezę, regulują przemianę materii, a także wywierają działanie delikatnie uspokajające i przeciwzapalne. Za to ostatnie odpowiadają głównie poliacetyleny, które hamują kaskadę kwasu arachidonowego, co potwierdziły badania in vitro.

Co więcej, podagrycznik wykazuje także aktywność przeciwdrobnoustrojową. Wykazano, że alkoholowe wyciągi z surowca skutecznie zwalczają wiele różnych szczepów bakterii, w tym S. aureus, B. subtilis, Bacillus mycoides, Enterobacter cloacae, Klebsiella pneumoniae i Pseudomonas fluorescens oraz niektórych grzybów, m.in. C. albicans.

Niektóre z badań przeprowadzonych na zwierzętach wskazują ponadto, że wyciągi z podagrycznika pospolitego mogą wywierać działanie ochronne na układ nerwowy. Brak jednak doniesień klinicznych, które potwierdzałyby zasadność stosowania naparów z podagrycznika w tym celu u ludzi.

Kiedy stosować podagrycznik pospolity?

Podagrycznik jest najczęściej wykorzystywany w chorobach reumatycznych (reumatoidalne zapalenie stawów) oraz w leczeniu dny moczanowej i kamicy nerkowej. W tym celu zwykle zaparza się suszone ziele i przyjmuje surowiec w postaci naparów.

Do pozostałych wskazań należą: zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, infekcje dolnych dróg moczowych, hemoroidy. Zewnętrznie można stosować świeże liście lub wyciśnięty z nich sok, które leczą niewielkie rany i skaleczenia, a także łagodzą dolegliwości bólowe (stawy) oraz dolegliwości towarzyszące ukąszeniu przez owady (świąd, zaczerwienienie).

Podagrycznik – przeciwwskazania i skutki uboczne

Ponieważ brak oficjalnych danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania podagrycznika, nie zaleca się picia naparów z surowca w okresie ciąży oraz podczas karmienia piersią. Przeciwwskazane jest także stosowanie ich u dzieci.

Tak jak w przypadku każdej rośliny z rodziny selerowatych, bogatej w olejki eteryczne i związki kumarynowe, istnieje ryzyko wystąpienia alergii na surowiec. Dlatego też w przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących symptomów należy zaprzestać jego stosowania.

Podagrycznik w kuchni

Wiele osób zadaje pytanie czy podagrycznik można jeść na surowo? Odpowiedź brzmi: tak. Świeże ziele posiada charakterystyczny smak, często określany jako marchewkowy. Z powodzeniem można je dodawać m.in. do sałatek. To jednak nie jedyne możliwe zastosowanie. Wykorzystywać można bowiem także suszone ziele podagrycznika, które od dawna cenione jest w kulinariach jako niezwykle aromatyczna przyprawa, nadająca potrawom korzenny smak.