Goździki – na ból zęba i gardła – właściwości, działanie i skutki uboczne

Goździki – przyprawa

Goździki (Syzygium aromaticum, Czapetka pachnąca) pochodzą z Wysp Korzennych na terenie Indonezji. Drzewo goździkowca korzennego jest wiecznie zielone i można spotkać go wyłącznie w strefie podzwrotnikowej. Jest znane z tego, że osiąga duża wysokość, a owocuje dopiero po 6–10 latach. Nieliczni wiedzą, że goździki są pikantną przyprawą z pączków kwiatowych. Pąki drzewa goździkowego zbiera się tuż przed kwitnieniem, gdyż wtedy zawierają najwięcej olejku. Na co pomagają goździki, które zostały docenione ponad 2000 lat temu przez ludność starożytnych Chin?

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Goździki – właściwości i działanie

Czapetka pachnąca jest bogata w olejek eteryczny, którego głównym składnikiem jest eugenol. Odpowiada on za zapach goździków – silny korzenny aromat i lekko palący smak, który powoduje wrażenie drętwienia. Olejek goździkowy dawniej używano jako środek polepszający trawienie, sprawdzał się też w przypadku bólów zęba. Goździki były też podstawową substancją stosowaną w okresach epidemii bakteryjnych. Olejek goździkowy działa zarówno przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo oraz przeciwpasożytniczo – napar z goździków poleca się na pasożyty.

Obecnie właściwości goździków mają zastosowanie w:

• stomatologii jako środek antyseptyczny i przeciwbólowy;
• przemyśle farmaceutycznym i spożywczym z uwagi na duży potencjał przeciwutleniający;
• aromaterapii przy leczeniu bóli reumatycznych oraz mięśniowych (należy pamiętać, że olejek goździkowy może podrażniać skórę).

Właściwości lecznicze goździków znalazły zastosowanie przy dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego. Goździki mają działanie przeciwbiegunkowe, a z drugiej strony pobudzają trawienie, usuwają wzdęcia i nudności (szczególnie przydatne dla kobiet w ciąży).

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Goździki na ból zęba

Eugenol pozyskiwany z olejku goździkowego używa się w stomatologii do odkażania kanałów korzeniowych oraz ubytków w zębach. Wchodzi on również w skład preparatów do zatrucia miazgi zębowej. Wielu badaczy dowiodło, że na olejek goździkowy są wrażliwe gatunki bakterii powodujące próchnicę i choroby przyzębia, takie jak:

• B. denticolens, B. dentium;
• F. nucleatum, P.gingivalis, P.intermedia, P. melaninogenica;
• A. actinomycetemcomitans i C. gingivalis.

Już w XIII wieku potwierdzono, że goździki są pomocne przy łagodzeniu bólów zęba. Zazwyczaj jest to działanie tymczasowe, ale bardzo pomocne – suszonego goździka należy włożyć do ust, przesunąć w miejsce bólowe i rozgryźć go, by wydzielić się olejek o działaniu terapeutycznym.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Goździki na gardło

Dzięki wysokiej aktywności przeciwbakteryjnej i przeciwwirusowej goździki świetnie sprawdzają się przy pierwszych symptomach przeziębienia. Sam olejek goździkowy poleca się do inhalacji przy stanach zapalnych gardła, katarze czy problemach z oddychaniem.

Domowy sposób wykorzystania goździków na ból gardła to ssanie ich (żucie goździków uważa się za jeden ze sposobów na odświeżenie oddechu) w przypadku wystąpienia pierwszych objawów – olejek zawarty w nich powinien rozprawić się z drobnoustrojami powodującymi dolegliwości.

Wywar z goździków można zastosować również na kaszel. Należy łyżkę tej przyprawy zaparzyć w szklance wody, a po całkowitym przestygnięciu dodać 2–3 łyżki miodu i stosować do ustąpienia objawów. Z kolei siemię lniane z goździkami ma podobno działać na pasożyty obecne w przewodzie pokarmowym. Skuteczność i efekty tej mikstury jest jednak wątpliwa.

Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?

Goździki – skutki uboczne i przeciwwskazania

Goździki i zawarty w nich olejek eteryczny są uznawane za substancje bezpieczne; zarówno dla dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących. WHO ustaliło, że maksymalna dawka goździków na dobę wynosi 2,5 mg/kg masy ciała. Jeśli jednak dojdzie do nadmiernej konsumpcji goździków do najczęstszych skutków ubocznych można zaliczyć:

• zmniejszoną krzepliwość krwi;
• reakcje alergiczną w postaci wysypki czy opuchlizny.

Jednym z przeciwwskazań do stosowania goździków jest przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych oraz planowany zabieg/operacja – eugenol może przyczyniać do zmniejszenia krzepliwości krwi, co może zwiększać nadmierne ryzyko krwawienia.

Goździki – jak stosować?

Wysuszone pąki goździków występują jako przyprawa w postaci mielonej oraz w całości. Goździki mielone dobrze sprawdzą się przy komponowaniu własnych mieszanek przyprawowych, zarówno na słodko jak i do dań wytrawnych.

Goździki w całości można dodać do herbaty, co uczyni ją dobrym sposobem na podniesienie odporności i rozgrzanie organizmu. Na rynku występuje też nalewka z goździków, której badania naukowe przypisały działanie hepatoprotekcyjne (ochronne na wątrobę). Goździki w tej formie poleca się na wątrobę w przypadku uszkodzenia spowodowanego paracetamolem.

Cena przyprawy z goździków wynosi między 1,00–1,60 zł (w zależności od formy przetworzenia).