Lamblioza – przyczyny, objawy, badania, leczenie zakażenia lambliami

Lamblioza – co to za choroba pasożytnicza?

Lamblioza (giardioza, łac. giardiasis) to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Giardia intestinalis. Po polsku pasożyt ten nazywany jest lamblią jelitową.

Pasożyty w organizmie mogą rozwijać się u każdego człowieka, choroby pasożytnicze najbardziej jednak rozpowszechnione są w populacji dziecięcej. Taka sytuacja wynika z kilku aspektów, podstawowym z nich jest to, że dzieci przebywają w grupach (np. w szkole czy w przedszkolu), a oprócz tego mają największą styczność ze środowiskami, w których może dojść do zarażenia pasożytami – rozwojowi tzw. robaków u dzieci sprzyjają choćby zabawy w piaskownicy.

Pasożyty u dziecka bywają naprawdę różne – najmłodsi mogą borykać się zarówno z zarażeniem owsikami, jak i być żywicielami tasiemca. Jedną z częściej występujących u dzieci chorób pasożytniczych jest lamblioza.

Lamblia jelitowa – przyczyna choroby brudnych rąk

Lambliozę traktować można jako jedną z tzw. chorób brudnych rąk. Giardia intestinalis rozmnaża się w przewodzie pokarmowym swojego żywiciela i okresowo – w ilościach osiągających nawet miliony – cysty tego pasożyta są wydalane wraz z kałem żywiciela.

Aby doszło do zarażenia lamblią, człowiek musi połknąć właśnie cysty tego pasożyta. Mogą one znajdować się w zanieczyszczonej wodzie, ale i na nieumytych produktach spożywczych. Istnieje również możliwość zarażenia się lambliozą wskutek korzystania z toalety i nieumycia później rąk.

Ryzyko rozwoju lamblii u dorosłych zwiększa kontakt z osobą będącą nosicielem Giardia lamblia, np. na drodze kontaktów seksualnych. Lamblia jelitowa występuje zarówno u ludzi, jak i u zwierząt – w związku z tym jest możliwe, że wystąpienie lamblii u dziecka będzie spowodowane zarażeniem się przez malucha tymi pasożytami od domowego pupila.

Po połknięciu cyst lamblii pasożyty docierają do jelita cienkiego i tam się osiedlają. Mimo że lamblie w organizmie zasadniczo nie prowadzą do uszkodzenia struktur przewodu pokarmowego, to jednak mogą doprowadzać do wyjątkowo nieprzyjemnych objawów u ich nosiciela.

Objawy lambliozy – jak rozpoznać zarażenie lambliami?

Choć zarażenie lamblią może skutkować bardzo nieprzyjemnymi dolegliwościami, to jednak nie dzieje się tak u wszystkich nosicieli tego pierwotniaka – w większości przypadków obserwuje się bezobjawowy przebieg lambliozy. Objawy u innych pacjentów mogą naprzemiennie pojawiać się i zanikać. Do najbardziej charakterystycznych dolegliwości, jakie dają lamblie u dorosłych i dzieci, należą:

• wodniste, uporczywe biegunki,
• bóle brzucha,
• stolce tłuszczowe o wyjątkowo nieprzyjemnym zapachu,
• wzdęcia,
• uczucie zmęczenia,
• bezsenność.

Wymienione wyżej objawy lambliozy mogą się pojawiać po różnym czasie od zarażenia, typowo jednak występują one w ciągu 7–21 dni od zarażenia lamblią.

Lamblioza – objawy skórne lamblii u dziecka

Przebieg zarażenia lamblią jelitową u dzieci zasadniczo jest podobny do opisanego powyżej, spotykane bywają jednak i pewne odrębności. Otóż u najmłodszych pacjentów mogą wystąpić nietypowe dolegliwości, jakie dają lamblie, objawy skórne, o których należy tu wspomnieć, rzadko bowiem kojarzone są z bytowaniem w organizmie pasożytów.

Dermatologiczne objawy lambliozy najczęściej występują właśnie u dzieci. Można tu wymienić wysypki i innego typu odczyny skórne, które na pierwszy rzut oka przypominają odczyny alergiczne.

Należy pamiętać, że u osób z lambliozą dochodzi do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych z przewodu pokarmowego. Stan ten zasadniczo jest groźny dla każdego człowieka, szczególnie niebezpieczny jest on jednak u dzieci, u których, w związku z niedostateczną podażą składników pokarmowych do organizmu, może dochodzić do zaburzeń wzrastania.

Z czym można pomylić oznaki lamblii w organizmie?

Wspominane wyżej objawy mogą wynikać z zarażenia lamblią, aczkolwiek są one niespecyficzne, co oznacza, że łatwo pomylić je z innymi dolegliwościami. Z tego właśnie powodu przy podejrzeniu lambliozy u dziecka konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki różnicowej, której celem będzie wyeliminowanie istnienia u pacjenta innych schorzeń, objawiających się w podobny sposób.

Takimi jednostkami są przede wszystkim:

• wirusowy nieżyt żołądkowo-jelitowy,
• zespół jelita drażliwego,
• nieswoiste zapalenia jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
• nietolerancja laktozy,
• zatrucie pokarmowe.

Lambliozę należy zatem różnicować z wieloma różnymi jednostkami chorobowymi. W tym celu należy przeprowadzić odpowiednie badania na lamblie.

Diagnostyka giardiozy – jakie badania na lamblie?

Rozpoznawanie lambliozy odbywa się na drodze wykrywania cyst tego pierwotniaka w kale pacjenta. Nie zawsze udaje się je wykryć poprzez jednokrotne badanie kału, w związku z czym u pacjentów z podejrzeniem zarażenia lamblią badanie to może być powtarzane kilka razy.

Poza badaniem kału na lamblie istnieją jeszcze inne metody diagnostyczne – możliwe jest np. przeprowadzenie badania kału na obecność antygenów Giardia lamblia , czasami stosowane są również oznaczenia obecności we krwi przeciwciał przeciwko temu pierwotniakowi.

Jak leczyć lambliozę jelitową?

Farmakologiczne leczenie lamblii opiera się na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych – lekiem na lambliozę pierwszego wyboru jest metronidazol, alternatywą dla tego środka jest przede wszystkim tynidazol.

Należy podkreślić, że jeżeli stwierdzone zostaną lamblie u dziecka, to warto, aby badaniom poddali się również inni domownicy. Możliwe jest bowiem, że nie będą występowały u nich żadne dolegliwości, a tak naprawdę będą bezobjawowymi nosicielami pasożyta i także u nich korzystne będzie zastosowanie leczenia lambliozy.

Naturalne leczenie lambliozy opiera się na stosowaniu diety ograniczającej pokarmy bogate w cukry proste – to właśnie tego rodzaju składniki odżywcze są preferowane przez pasożyta i mogą one sprzyjać namnażaniu się Giardia lamblia w przewodzie pokarmowym.

W diecie przy lambliozie zaleca się spożywanie warzyw i owoców, a także odpowiednią podaż płynów. Bardzo istotna jest także odpowiednia higiena osobista, przede wszystkim częste mycie rąk.