Pasożyty u dzieci – wszy, owsiki, lamblie

Wszy u dzieci (wszawica)

Drogi zakażenia wszawicą

Do zakażenia wszami dochodzi przez bezpośredni kontakt z chorym (dotykanie, głaskanie zakażonych włosów), z odzieżą, przez korzystanie ze wspólnych grzebieni, szczotek, nakryć głowy czy spanie we wspólnej pościeli. Najczęściej zakażenia rozwijają się w dużych skupiskach, takich jak żłobki, przedszkola czy szkoły.

Wyróżnia się trzy rodzaje wszy:

• wszy głowowe,
• wszy łonowe,
• wszy odzieżowe.

Objawy wszawicy

Objawy wszawicy to głównie świąd skóry (jako wynik reakcji alergicznej na ugryzienie wszy). Dorosłe osobniki i larwy widoczne są gołym okiem na włosach, na skórze głowy oraz na nakryciach głowy noszonych przez zakażonego. Najczęściej występują na włosach za uszami oraz na karku. U nasady włosów widoczne są gnidy (jaja wszy), które bardzo przypominają łupież, ale w przeciwieństwie do niego – trudno się usuwają z włosów. Czasem powiększone są szyjne węzły chłonne.

Jak pozbyć się wszy?

Leczenie wszawicy polega na:

• wyczesywaniu włosów specjalnym, bardzo gęstym grzebieniem;
• stosowaniu specjalnych szamponów, płynów, pianek i aerozoli – powinny zawierać permetrynę, cyklometikon, dimetikon;
• stosowaniu olejków roślinnych, preparatów ziołowych, np. ostróżki polnej lub nalewki piołunowo-wrotyczowej.

Najczęściej preparaty nakłada się na włosy i skórę głowy, następnie pozostawia się na kilka godzin (w zależności od preparatu) i spłukuje. Zabieg należy powtarzać co 6–7 dni.

Bardzo ważna jest obserwacja dziecka, gdyż nadmierne drapanie miejsc ukłucia przez wszy może doprowadzić do zakażenia bakteryjnego i rozwoju stanów zapalnych skóry. Dobrze jest obejrzeć włosy wszystkich członków rodziny przebywających w najbliższym otoczeniu dziecka, gdyż choroba ta jest wysoce zakaźna. Dziecko nie powinno chodzić do szkoły, żeby nie roznosić wszy na rówieśników. Warto też wspomnieć o tym dyrektorowi placówki, do której uczęszcza dziecko, aby uniknąć negatywnych konsekwencji epidemiologicznych.

Najważniejsza jest profilaktyka, dlatego bardzo ważne jest dbanie o higienę skóry głowy oraz częsta kontrola włosów dziecka. Należy zwracać uwagę na to, aby nie korzystało ono wspólnie z innymi rówieśnikami z tych samych ręczników, grzebieni czy nakryć głowy.

Owsiki u dzieci

Owsiki u dzieci są jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych. Owsica może występować w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy dzieci w wieku 5–6 lat. Wiąże się to z rozpoczęciem uczęszczania dziecka do przedszkola lub szkoły.

Drogi zakażenia owsicą

Owsica przenoszona jest głównie przez spożycie jaj, przeniesionych przez nieumyte ręce dzieci, dlatego nazywana jest chorobą brudnych rąk. Dodatkowo można się nią zarazić przez wdychanie jaj robaków z kurzu, ubrań oraz z pościeli. Po połknięciu jaj wylęgają się larwy, które migrują do okolicy kątniczej i tam dojrzewają. Dojrzałe pasożyty nocą migrują w okolicę odbytu i składają jaja.

Objawy owsicy

Objawy owsicy zależne są od czasu trwania zakażenia oraz od intensywności inwazji robaków w organizmie człowieka. Około ¹/₃ zakażeń jest bezobjawowa. W pozostałych typowym objawem obecności tych pasożytów u dzieci jest świąd w okolicy odbytu (zwłaszcza w godzinach nocnych), przeczosy (ubytki w skórze na skutek urazów) oraz stan zapalny skóry. Czasem świąd jest tak intensywny, że dochodzi do wtórnych zakażeń bakteryjnych, martwicy śluzówki, odsłonięcia zakończeń nerwowych, czego efektem jest ból.

Można zaobserwować również objawy ogólne owsicy, takie jak:

• brak apetytu,
• osłabienie,
• cienie pod oczami,
• zgrzytanie zębami,
• bezsenność,
• nerwowość,
• zaburzenia koncentracji,
• zapalenie sromu i pochwy (u dziewczynek).

Rozpoznanie owsicy

Do rozpoznania owsicy służy wykonanie wymazu z okolicy odbytu za pomocą testu taśmy celofanowej. Należy dotknąć okolicę odbytu klejącą się stroną taśmy, co spowoduje przyklejenie się do niej jaj pasożytów. Test trzeba zrobić rano przed kąpielą i skorzystaniem z toalety.

Badanie kału na obecność jaj owsików jest mało przydatne. Jeśli widoczne są postaci dorosłe owsików w kale lub okolicy odbytu, należy je pobrać do badania parazytologicznego (umożliwiającego wykrycie pasożytów).

Leczenie owsicy

W leczeniu owsicy stosuje się: pyrantel, mebendazol, albendazol. Aby leczenie było skuteczne, powinno się leczyć wszystkich członków rodziny z najbliższego otoczenia dziecka. Leczenie należy powtórzyć po około 2 tygodniach.

Dodatkowo rodzice powinni dziecku obciąć krótko paznokcie oraz starać się, aby jak najrzadziej wkładało ręce do buzi. Bielizna, ręczniki oraz pościel powinny być wymieniane częściej niż zwykle. Trzeba odkazić całe mieszkanie, gdzie przebywa dziecko, dokładnie je wywietrzyć. Ubrania należy prać w wysokiej temperaturze, a przed założeniem wyprasować. Warto zmienić dietę, wprowadzić więcej błonnika oraz ograniczyć spożywanie przetworzonych węglowodanów.

Lamblioza u dzieci

Drogi zakażenia lambliozą

Lamblioza jest chorobą pasożytniczą występującą u ludzi na całym świecie. Jest wywoływana przez pasożyty ludzkie z grupy Giardia lamblia. Zakażenie pierwotniakiem przebiega drogą fekalno-oralną. Źródłem zarażenia może być człowiek oraz zwierzęta.

Cysty lamblii są wydalane z kałem zwierząt, takich jak bobry, krowy, owce oraz gryzonie (choroba czasem bywa nazywana gorączką bobrzą). Najczęściej do zakażenia dochodzi przez wypicie wody skażonej przez odchody zwierzęce, zawierające cysty lamblii.

Lamblie u dzieci występują dużo częściej niż u dorosłych, gdyż to one zwykle nie przestrzegają zasad higieny i przenoszą je między sobą za pomocą rąk. Zakażenia najczęściej rozprzestrzeniają się w dużych skupiskach dzieci, np. w domach dziecka, przedszkolach i szkołach.

Lamblie – objawy

Objawy lambliozy mogą być różne, w zależności od stanu odpornościowego dziecka oraz od szczepu Giardia, który jest przyczyną zakażenia. Czasem przebieg może być bezobjawowy.

Jeśli wystąpią objawy lambliozy, zazwyczaj dominuje wodnista biegunka. Dodatkowo dzieci są osłabione, skarżą się na bóle i wzdęcia brzucha. Lamblie utrudniają wchłanianie węglowodanów, tłuszczów, witamin i mikroelementów, co powoduje niedokrwistość, niedożywienie i zaburzenia rozwoju fizycznego. Dzieci z obniżoną odpornością, zwłaszcza z niedoborem IgA, znacznie ciężej przechodzą zakażenie niż dzieci z prawidłową odpornością.

Rozpoznanie lambliozy

Aby potwierdzić rozpoznanie zakażenia Giardia lamblia , należy wykonać badanie kału na obecność cyst pasożytów. Inną metodą jest wykrywanie specyficznych antygenów w kale za pomocą testów immunoenzymatycznych (pomagają one w wykrywaniu białek), jednak wyniki tych testów często wychodzą fałszywie dodatnie.

Badaniem alternatywnym dla badania mikroskopowego jest Enterotest lub test sznurkowy.

Leczenie lambliozy

Leki stosowane do leczenia zakażenia Giardia lamblia to: metronidazol, furazolidon, tynidazol.

Aby zapobiegać zachorowaniu na lambliozę, należy przestrzegać zasad higieny, myć owoce i warzywa przed spożyciem. Tak jak w innych chorobach przenoszonych przez dzieci, należy zwracać uwagę na częste mycie rąk przez dziecko. Lamblie szerzą się z dużą łatwością, dlatego powinno się leczyć pacjentów bezobjawowych oraz osoby z otoczenia dziecka zakażonego przez Giardia lamblia.