Owsiki u dziecka – objawy, leczenie, profilaktyka

Czym są owsiki?

Owsiki to małe robaki, pasożyty, które występują wyłącznie w organizmie człowieka. Bytują w jelicie grubym, w okolicach wyrostka robaczkowego oraz w części jelita cienkiego. Owsiki są najpowszechniejszą przyczyną infekcji robakami obłymi u człowieka. Pasożyty te mogą pojawić się u osoby w dowolnym wieku, lecz najczęściej zainfekowane nimi są dzieci w wieku szkolnym.

W większości przypadków obecność owsików u dziecka nie powoduje groźnych następstw zdrowotnych. Najbardziej dokuczliwe jest swędzenie. Samo leczenie owsików nie trwa długo. Obecność owsicy nie jest równoznaczna z tym, że dziecko pochodzi ze środowisk patologicznych. Nie wskazuje też na rażące zaniedbania higieniczne ze strony rodziców.

Jak można zarazić się owsikami?

Do zakażenia owsikami u dziecka dochodzi łatwo – poprzez przypadkowe spożycie jaj tego robaka, znajdujących się na skażonych dłoniach i różnych powierzchniach, takich jak ręczniki, pościel, bielizna. Jaja mogą znajdować się także na sztućcach, zabawkach, meblach, a nawet na placach zabaw.

Jaja dostają się do przewodu pokarmowego i wylęgają się w jelicie cienkim. Z jelita cienkiego larwy owsików przenoszą się do jelita grubego, gdzie żyją jako pasożyty, przyczepione do wewnętrznej ściany jelita. Po upływie 1 do 2 miesięcy od zakażenia osobniki żeńskie migrują z jelita grubego w okolice odbytu. Składają tam jaja, które powodują swędzenie.

Gdy dziecko zakażone owsikami podrapie się, jaja przenoszone są na palce. Stamtąd mogą trafić znów do ust i ponownie zostać połknięte lub przeniesione na różne powierzchnie, na których są w stanie przeżyć przez 2 do 3 tygodni.

Owsiki nie bytują na zwierzętach. Pies, kot lub inne domowe zwierzę nie jest źródłem zakażenia. Rezerwuarem jest tylko człowiek.

Objawy owsików u dziecka

Często obecność owsików u dziecka nie powoduje żadnych objawów. Jeśli objawy występują, najczęściej jest to swędzenie okolic odbytu, co z kolei jest przyczyną niespokojnego snu. Swędzenie nasila się zwykle nocą i spowodowane jest migracją pasożytów, które składają jaja. U dziewcząt infekcja owsikami może objąć pochwę i spowodować upławy. Jeśli dziecko intensywnie się drapie w wyniku pojawiającego się swędzenia, może to doprowadzić do uszkodzenia skóry i powstania infekcji bakteryjnej.

Owsiki mogą być przyczyną kłopotów ze snem. Mogą też podrażniać cewkę moczową, wywołując moczenie nocne.

Jeśli dziecko jest zainfekowane owsikami, można dostrzec robaki w okolicy odbytu, szczególnie jeśli obserwacja będzie prowadzona w 2–3 godziny po tym, jak dziecko zaśnie. Możliwe jest także dostrzeżenie robaków w kale oraz rano na bieliźnie dziecka lub na pościeli. Owsiki wyglądają jak biała nić. Są bardzo małe, ich długość nie przekracza 1 centymetra.

Jeśli w jelicie znajduje się bardzo wiele owsików, możliwe jest wystąpienie bólu brzucha i nudności, ale zdarza się to rzadko.

Leczenie owsików u dziecka

Lekarz może poprosić o pomoc w ustaleniu diagnozy czy doszło do zakażenia owsikami u dziecka przez umieszczenie przezroczystej taśmy klejącej na odbycie dziecka. Owsiki, które migrują, przyklejają się do taśmy i można je zobaczyć nie tylko gołym okiem, ale także pod mikroskopem w laboratorium. Najlepszym momentem pobrania próbki jaj pasożyta jest noc lub ranek, przed myciem (wtedy aktywność owsików w okolicy odbytu jest najwyższa). Lekarz może też pobrać materiał spod paznokci dziecka, aby przekonać się, czy znajdują się tam jaja owsików.

Jeśli stwierdzona zostanie infekcja owsikami u dziecka, lekarz może przepisać lek przeciwrobaczy, Może wystąpić konieczność zastosowania terapii u całej rodziny, o czym decyduje lekarz. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy infekcja ma charakter nawracający. Choć w przypadku owsików lek w szybkim czasie likwiduje infekcję, swędzenie może być odczuwalne jeszcze przez klika dni po zastosowaniu preparatu. Z tego względu lekarz może podać dziecku krem lub inny środek zapobiegający swędzeniu.

Cykl leczenia owsicy należy rozpocząć od przyjęcia leku (w przypadku najmłodszych dzieci możliwe jest podanie leku w postaci zawiesiny). Aby leczenie przyniosło oczekiwane skutki, podanie leku trzeba powtórzyć po dwóch – trzech tygodniach. Ze względu na to, że leki zwalczają osobniki dorosłe, a nie ich jaja, powtórzenie kuracji spowoduje zabicie owsików, które wylęgły się z jaj złożonych przed podaniem pierwszej dawki leku.

Jak długo trwa leczenie owsików?

To, jak długo będziemy trwało leczenie owsików zależy również od naszej konsekwencji. Samo leczenie farmakologiczne nie trwa długo. Zarówno w przypadku pierwszej, jak i przypominającej dawki – wystarczy jednorazowe podanie leków. Natomiast jeśli nie wprowadzimy do codziennego życia ważnych nawyków, owsica może nawracać. Wówczas leczenie owsików będzie trwało bardzo długo. Częste mycie rąk i regularne dezynfekowanie toalety oraz pranie bielizny i pościeli ogranicza rozprzestrzenianie się owsików w rodzinie i przyspiesza proces leczenia owsików.

Ponadto, dla wsparcia i przyspieszenia czasu trwania leczenia owsików warto wprowadzić także specjalną dietę, opierającą się na:

• ograniczeniu ilości węglowodanów – zrezygnowaniu ze słodyczy,
• wprowadzeniu większej ilości błonnika, zapobiegającego zaparciom (np. kasza, pieczywo razowe, owoce, warzywa).

Warto wspomnieć, że sama dieta nie może być traktowana jako zamiennik leczenia. Sposób odżywiania może jedynie wspomóc właściwy proces leczenia owsicy.

Jak zapobiegać owsikom?

By zapobiec wystąpieniu owsików u dziecka i rozprzestrzenianiu się już stwierdzonej infekcji u dziecka, należy:

• przypominać dziecku o konieczności częstego i dokładnego mycia rąk, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety i przed jedzeniem,
• codziennie zmieniać bieliznę,
• codziennie brać kąpiel,
• dopilnować, aby dziecko nie drapało się w okolicach odbytu, gdyż zwiększa to ryzyko rozsiewania jaj i przeniesienia ich do jamy ustnej.

Owsiki dość często występują u dzieci i nie są niebezpieczne. Dzięki zastosowaniu leku i przestrzeganiu prostych zasad zapobiegania można pozbyć się kłopotu.