Badanie krwi na pasożyty – diagnostyka pasożytów w organizmie z krwi

Badanie krwi na pasożyty – badanie parazytologiczne

Obecność pasożytów w organizmie człowieka skutkuje aktywacją układu immunologicznego oraz syntetyzowaniem specyficznych przeciwciał. Początkowo produkowane są przeciwciała klasy IgM, które utrzymują się przez kilka tygodni, po czym zanikają po kilku miesiącach od zakażenia. Z kolei przeciwciała klasy IgG syntetyzowane są kilka tygodni po zakażeniu, a ich miano nieco spada, ale utrzymuje się przez całe życie.

Badania z krwi na pasożyty obejmują także wykrywanie obecności bezpośrednio antygenów pasożyta ludzkiego. Zarówno w celu wykrycia antygenów, jak i przeciwciał, wykonywane mogą być badania immunoenzymatyczne ELISA, testy hemaglutynacji biernej IHA czy immunoelektroforeza.

Badanie kału w kierunku pasożytów ograniczone jest wyłącznie do diagnozowania chorób wywołanych przez pasożyty pokarmowe. Wykorzystywane jest zatem w diagnostyce m.in. glisty ludzkiej, owsików, węgorka jelitowego, a także lambliozy. Ponadto nawet trzykrotne pobranie próbki kału nie daje pewności, że próbka pobrana została w okresie składania przez pasożyty jaj.

Badanie krwi na obecność pasożytów w organizmie z kolei nie jest ograniczone wyłącznie do pasożytów jelitowych. Ponadto jest znacznie wygodniejsze do przeprowadzenia – najczęściej wystarczy jednorazowe pobranie próbki krwi. A jeśli krew nie zostanie pobrana zbyt wcześnie – metoda ta jest czuła i dokładna.

Przeczytaj również: Podwyższone PDW – co znaczy taki wynik?

Jakie pasożyty ludzkie można wykryć dzięki badaniu z krwi?

Dzięki badaniu na pasożyty z krwi, możliwe jest wykrycie licznych mikroorganizmów. Najważniejsze z nich to:

• przywry i tasiemce (tasiemiec uzbrojony, tasiemiec nieuzbrojony, tasiemiec bąblowcowy, wągrzyca);
• nicienie (owsiki, glista ludzka, toksokaroza, włośnica);
• pierwotniaki (toksoplazmoza, babeszjoza, lamblioza, rzęsistkowica, czerwonka pełzakowa, zarodziec malarii).

Badanie na pasożyty wykonywane z krwi może polegać na oznaczaniu miana specyficznych przeciwciał – wtedy mówimy o badaniach serologicznych. Możliwe jest także badanie mikroskopowe, polegające na wykonaniu rozmazu krwi. Pomocniczo oznaczać można poziom eozynofilów we krwi, który w przebiegu infekcji pasożytniczej będzie podwyższony (eozynofilia).

Zobacz też: Po co się robi wymaz z odbytu?

Badania PCR w kierunku chorób pasożytniczych

Jakie badania na pasożyty wykonuje się w diagnostyce zakażenia? Najdokładniejszą metodą wykrywania chorób pasożytniczych u ludzi jest metod molekularna, czyli badanie PCR. Polega ono na wykazaniu w badanym materiale obecności materiału genetycznego pasożyta. Badanie PCR może być wykonywane z krwi, a także innych materiałów biologicznych (płyn owodniowy, płyn mózgowo-rdzeniowy).

Molekularne badania na obecność pasożytów wciąż jeszcze nie są wykonywane rutynowo; najczęściej wskazaniem do ich wykonania jest wczesny etap zakażenia i brak jeszcze syntezy przeciwciał, zakażenie o niskiej intensywności czy brak możliwości założenia hodowli. Najczęściej metody molekularne stosowane są w podejrzeniu malarii oraz babeszjozy.

Na czym polega mikroskopowe badanie z krwi na pasożyty?

Z krwi wykonać można wykonać cienki rozmaz na szkiełku mikroskopowym. Rozmaz poddawany jest odpowiedniemu barwieniu, dzięki czemu można wykazać obecność niektórych pasożytów we krwi. Nie dotyczy to jednak pasożytów jelitowych. Metoda mikroskopowa ma znaczenie w przypadku diagnostyki malarii i babeszjozy.

Tego typu diagnostyka nie ma nic wspólnego z metodą żywej kropli krwi. To badanie polega na pobraniu iświeżej kropli krwi do badania i oglądaniu jej pod mikroskopem. W ten sposób – bez utrwalenia czy zabarwienia preparatu – nie ma możliwości wykrycia obecności żadnych pasożytów. Oferujący to badanie obiecują natomiast diagnostykę wielu zakażeń pasożytniczych, w tym jelitowych, co jest niedorzecznością. Wiarygodne są jedynie te badania krwi, które zlecone zostały przez lekarza i wykonywane są w laboratorium medycznym.

Wskazania do wykonania badania krwi – objawy pasożytów

Test na pasożyty z krwi może być wykonany przy podejrzeniu zakażenia pasożytniczego. Najczęstsze są zakażenia pasożytami jelitowymi, a zatem pojawienie się objawów sugerujących infekcję powinno skłonić do wykonania badań. Jak manifestują się w organizmie jelitowe pasożyty? Objawy to:

• bóle brzucha,
• brak apetytu lub przeciwnie – pobudzenie łaknienia,
• nudności,
• osłabienie,
• anemia,
• pokrzywki skórne,
• rozdrażnienie i bezsenność,
• zapalenie oskrzeli i kaszel w przypadku zakażenia glistą ludzką.

Krew na pasożyty badana może być w pierwszej kolejności (najczęściej w przypadku zakażeń tasiemcem, bąblowicy czy włośnicy) lub po wykonaniu badania kału na pasożyty, gdy mimo występowania objawów wynik badania kału jest negatywny.

Badanie krwi w kierunku toksoplazmozy wykonywane jest rutynowo u kobiet w ciąży i planujących ciążę. Oznaczanie przeciwciał w klasie IgG i IgM oznaczyć należy przed ciążą oraz co najmniej raz w każdym trymestrze ciąży.

Badania serologiczne w kierunku pasożytów wykonywane są ponadto w celu monitorowania postępów leczenia.

Czytaj również: Przywra kocia – objawy, diagnostyka, leczenie u człowieka

Krew na pasożyty – jak wygląda i ile kosztuje badanie?

Próbka krwi na badania w kierunku pasożytów nie musi być pobierana na czczo, nie jest konieczne przygotowanie pacjenta do badania. W przypadku metod molekularnych pobierana jest próbka krwi w dowolnym momencie podejrzewanego zakażenia. W przypadku serologicznych badań krwi na pasożyty próbkę krwi najlepiej jest pobrać najwcześniej po 3. tygodniach od podejrzewanego kontaktu ze źródłem pasożyta – jeśli badanie zostanie wykonane zbyt wcześnie, wynik badania może być fałszywie ujemny.

W przypadku wykonywania preparatów mikroskopowych z krwi, konieczne jest pobranie kilku próbek krwi. Częstotliwość badania krwi na pasożyty uzależniona jest wtedy od cyklu życiowego pasożytów i bytujących we krwi i ich dobowej aktywności.

Czas oczekiwania na oznaczanie przeciwciał to około 10–14 dni, zaś cena badania krwi na pasożyty zależy od rodzaju mikroorganizmu. Przykładowo oznaczenie jednej klasy przeciwciał przeciwko gliście kosztuje około 30 zł, a w kierunku toksokarozy – aż 90 zł. Cena badania PCR to około 200–300 zł.

W przypadku dzieci najczęściej występują pasożyty jelitowe, szczególnie owsiki. Zazwyczaj wykonywane jest wtedy badanie kału na pasożyty oraz pobranie wymazu z odbytu przy pomocy celofanowego przylepca. Można oczywiście wykonać badania z krwi – wskazaniem jest wystąpienie objawów pasożytów u dzieci – kłopotów ze snem, swędzeniem odbytu, zaburzeń apetytu, obgryzania paznokci czy zgrzytania zębami.

Badanie krwi na pasożyty u dzieci wykonywane jest zatem rzadziej niż badanie kału, gdyż jest badaniem znacznie droższym i bardziej stresującym dla dziecka.

Wyniki badań krwi na pasożyty – interpretacja

W przypadku badań molekularnych metodą PCR, o infekcji pasożytniczej świadczy fakt obecności w próbce krwi materiału genetycznego pasożyta. W przypadku preparatów mikroskopowych infekcję pasożytniczą rozpoznaje się w oparciu o wykazanie obecności organizmu pasożyta w próbce krwi.

Wynik dodatni badań serologicznych w klasie IgM świadczą o aktualnym zakażeniu pasożytem, zaś w klasie IgG – o zakażeniu przebytym w przeszłości. W przypadku świeżego zakażenia, w kolejnych badaniach z krwi zauważyć można wzrastające miano przeciwciał. Wynik podawany jest w jednostkach IU/ l.

Ujemny wynik przeciwciał przeciwko pasożytom nie zawsze wyklucza infekcję – jeśli próbka krwi pobrana została zbyt wcześnie, mogło jeszcze nie dojść do syntezy przeciwciał.

Bibliografia:

1. https://www.oie.int/doc/ged/D8270.PDF
2. https://www.mhprofessionalresources.com/mediacenter/hpim18/assets/pdf/Harr18_e25.pdf
3. https://diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL-3_2011._str_341-351.pdf