Guz Pancoasta – przyczyny, objawy i leczenie raka szczytu płuca

Co to jest guz Pancoasta – nowotwór szczytu płuca?

Po raz pierwszy pojęcie guza Pancoasta do medycyny wprowadził amerykański radiolog – Henry Pancoast, który opisał kliniczne objawy guza w szczycie płuca. Guz Pancoasta to specyficzny rodzaj nowotworu płuca z jego charakterystycznym umiejscowieniem, w górnej części płuca. W przeważającej liczbie przypadków nowotworem jest złośliwy rak płuca. Szerzy się on bardzo szybko i nacieka okoliczne struktury klatki piersiowej: sploty nerwowe, żebra, obojczyk, naczynia limfatyczne.

Wraz z postępowaniem choroby dołączają się kolejne objawy. Gdy uszkodzenie okolicznych narządów spowoduje charakterystyczną triadę objawów: ból w klatce piersiowej, zespół Hornera oraz bóle ręki, mówimy o objawach zespołu Pancoasta. Istnieje możliwość, że zespół Pancoasta wywołany jest nowotworem niezłośliwym, występuje to jednak bardzo rzadko.

Jakie są przyczyny guza Pancoasta? Guz Pancoasta, to specyficzny rodzaj raka płuca. Czynniki ryzyka zachorowania na niego są więc praktycznie identyczne do tych związanych z rakiem płuca. Bez wątpienia na pierwszym miejscu znajduje się palenie papierosów. Niebezpieczne jest nie tylko czynne palenie, ale również bierne narażenie na dym tytoniowy. Inne czynniki sprzyjające zachorowaniu to narażenie na azbest, radom, nikiel i inne metale. Szkodliwe jest również wiele chemicznych substancji, zanieczyszczenia powietrza (w tym przemysłowe), a także czynniki genetyczne.

Zespół Hornera – objawy guza Pancoasta

Objawy guza Pancoasta zależne są od struktur, które ten guz nacieka. Najczęściej pierwszym objawem jest ból okolicy barku. Bóle te zlokalizowane są punktowo, umiejscowione w ramieniu lub łopatce. Spowodowane są uciskiem przez guz splotu nerwowego, opłucnej lub pierwszych trzech żeber. Wraz z postępem choroby ból może się nasilać i obejmować coraz większe obszary. Charakterystyczny jest towarzyszący ból kończyny górnej, wzdłuż nerwu łokciowego. Dolegliwości bólowe dotyczą całej ręki i mogą sięgać palców. Dodatkowym objawem jest osłabienie mięśni chorej ręki. Guz na płucach może naciekać również pień współczulny, poprzez bliskie sąsiedztwo obu struktur.

Pojawiają się wtedy charakterystyczne objawy tzw. zespołu Hornera. Należą do nich :

• zwężenie szpary powiekowej,
• zwężenie źrenicy oka, po stronie uszkodzenia,
• zapadnięcie gałki ocznej, w głąb oczodołu.

Uszkodzenie przewodnictwa współczulnego dodatkowo powoduje upośledzenie wydzielania potu na skórze twarzy i kończyny górnej po stronie guza. Klasyczna triada objawów guza Pancoasta obejmuje: ból w klatce piersiowej, ból kończyny górnej, zespół Hornera, nazywana jest zespołem Pancoasta. Prócz wyżej wymienionych objawów, chorobie mogą towarzyszyć objawy raka płuca. Należą do nich długo utrzymujący się kaszel, krwioplucie, duszność, uczucie braku powietrza, zaburzenia połykania.

Jak leczyć guza Pancoasta?

Guz płuca zlokalizowana w obrębie otworu górnego klatki piersiowej daje przede wszystkim dolegliwości bólowe. Bóle te często są bardzo silne i ustępują dopiero po zastosowaniu leczenia mocnymi analgetykami – opioidami.

Jeszcze niedawno sądzono, że guzy te są nieoperacyjne. Wniosek wysnuto po wielokrotnych nieudanych próbach leczenia zabiegowego pacjentów z rozpoznanym zespołem Pancoasta. Wraz z postępem medycyny i technologii, wzrasta szansa na powodzenie leczenia operacyjnego. Rokowanie pacjenta z guzem Pancoasta zależy przede wszystkim od stadium choroby, w którym pacjent się zgłosił do lekarza. Bardzo ważne są również wyniki badań histopatologicznych, mówiące o rodzaju komórek, z których wywodzi się rak. Zakwalifikowanie chorego do odpowiedniego leczenia jest sprawą trudną i indywidualną. Lekarz musi wziąć pod uwagę wiele czynników, takich jak stan ogólny pacjenta, choroby towarzyszące, wydolność układu oddechowego i krążenia, a także obecność przerzutów. Możliwym leczeniem guza Pancoasta jest terapia skojarzona: połączenie radio-chemioterapii i leczenia chirurgicznego. O sposobie leczenia decyduje lekarz specjalista.

Niestety diagnostyka tego guza płuca jest dość trudna. Początkowo objawy nie są specyficzne i często są bagatelizowane przez pacjentów. Późne rozpoznanie choroby pogarsza rokowanie pacjenta.
Każdy stan bólowy w obrębie barku, który budzi niepokój, nie ustępuje z czasem, a dolegliwości się wręcz nasilają należy skonsultować z lekarzem.