Angina wirusowa czy bakteryjna – zapalenie gardła – leczenie

Co to jest angina wirusowa – jakie objawy daje?

Angina to medyczne określenie zapalenia gardła i migdałków podniebiennych. W nazewnictwie tradycyjnym pojęcie to dotyczyło choroby, której objawy wywołuje zakażenie bakterią (bakterie w gardle) z grupy paciorkowców, tzw. paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A.

Do dominujących objawów anginy paciorkowcowej należą:

• silny, ostry ból gardła (zwłaszcza ból podczas przełykania) i wyraźne jego zaczerwienienie (ból gardła pojawia się także przy zapaleniu krtani),
• wysoka gorączka,
• ropny nalot na migdałkach.

Należy jednak zaznaczyć, że podobne dolegliwości może wywoływać również wiele innych czynników chorobotwórczych. Okazuje się, że większość przypadków zapalenia gardła i migdałków wywoływana jest nie przez bakterie, a przez zakażenie wirusowe – u dorosłych odsetek ten sięga nawet powyżej 90 proc. Ze względu na podobieństwo do zapalenia paciorkowcowego, czasami używa się pojęcia wirusowa angina.

To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?

Angina wirusowa czy angina bakteryjna?

Rozróżnienie między anginą wirusową a anginą bakteryjną jest kluczowe ze względu na odmienne ryzyko powikłań obu chorób (wyraźnie większe w przypadku anginy paciorkowcowej) i różny sposób leczenia.

Jak wspomniano, w diagnostyce objawów sugerujących rozwój anginy w pierwszym etapie staramy się określić, czy objawy wywołane są przez bakterie, czy przez wirusy. Mimo że bez wykonania badań mikrobiologicznych rozróżnienie takie nie jest w pełni możliwe, posługując się określonymi kryteriami, lekarz może oszacować prawdopodobieństwo infekcji paciorkowcowej.

Anginę bakteryjną podejrzewa się, jeśli występują:

• wysoka gorączka (powyżej 38°C),
• brak kaszlu,
• bolesne i powiększone węzły chłonne na szyi,
• biały nalot na migdałkach (migdałki są obrzęknięte i pokryte wyraźnie odgraniczonym białawym wysiękiem) i obrzęk migdałków,
• chory jest w wieku między 3 i 14 lat.

Jak rozpoznać anginę wirusową? W przypadku stwierdzenia niskiego prawdopodobieństwa infekcji paciorkowcem rozpoznaje się anginę wirusową i (zwykle) bez dalszych badań rozpoczyna się leczenie. Warto raz jeszcze podkreślić, że u osób dorosłych ogromna większość przypadków ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych to angina wirusowa. Jest ona często składnikiem choroby przeziębieniowej (przeziębienia). Warto więc pamiętać, że jeśli ból gardła nie jest bardzo nasilony, towarzyszy mu jedynie stan podgorączkowy (temperatura ciała nie przekracza 38 stopni) oraz obecny jest katar, kaszel i/lub zapalenie spojówek, to jest to najpewniej zakażenie wirusowe, dla większości osób niegroźne i samoograniczające się.

Jak leczyć anginę wirusową?

Angina wirusowa jest w większości przypadków chorobą niegroźną, choć mogą towarzyszyć jej dość uciążliwe dolegliwości. Jak w większości infekcji wirusowych, w tym przypadku nie stosuje się również specyficznego leczenia, a jedynie tzw. postępowanie objawowe. Warto jednak pamiętać, że ma ono niewielki wpływ na skrócenie czasu choroby – angina wirusowa trwa zwykle od 3 do 10 dni. Co na anginę? W przypadku anginy można jedynie łagodzić jej objawy, nie istnieją leki na anginę (oprócz antybiotyków stosowanych w przypadku anginy bakteryjnej).

Objawowe leczenie anginy obejmuje między innymi:

• odpoczynek i przyjmowanie dużej ilości płynów (zwiększa to skuteczność działania układu odpornościowego i zmniejsza ryzyko powikłań),
• stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (np. ibuprofen, paracetamol), a także działających miejscowo preparatów przeciwbólowych i odkażających (zwykle w formie tabletek do ssania na gardło, drażetek czy lizaków na gardło w przypadku większych dzieci); nie istnieją leki na anginę, można eliminować jedynie jej objawy,
• stosowanie środków naturalnych – działanie przeciwwirusowe wykazano np. dla składników zawartych w soku z czarnego bzu, co stanowi dobre rozwiązanie i sposób na anginę.

W przypadku nasilonych dolegliwości lub wątpliwości co do przyczyny choroby, należy skonsultować się z lekarzem. Należy ponadto wyraźnie podkreślić – w wirusowym zapaleniu gardła stosowanie antybiotyków na anginę jest nieuzasadnione oraz nieskuteczne – nie łagodzi objawów, nie skraca czasu choroby, stanowi narażenie na działania niepożądane i prowadzi do rozwoju oporności bakterii na antybiotyki.

Jakie są powikłania po anginie u dziecka?

Angina wirusowa jest w większości przypadków chorobą niegroźną, niewymagającą żadnego specyficznego leczenia. Mimo to, w przypadku wystąpienia opisanych wyżej dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem, przede wszystkim po to, aby wykluczyć infekcję bakteryjną gardła.

Powikłania po anginie paciorkowcowej zdarzają się co prawda dość rzadko, mogą być jednak poważne, włącznie z rozwojem gorączki reumatycznej (choroba dotycząca głównie serca i stawów), kłębuszkowego zapalenia nerek czy ropnia okołomigdałkowego. Warto jednak zaznaczyć, że angina u dzieci wiąże się najczęściej z ryzykiem powikłań, które można zmniejszyć, podając antybiotyk na anginę.

Warto na koniec wspomnieć o infekcji wirusowej, która z uwagi na początkowy przebieg bardzo podobny do zakażenia paciorkowcem (silny ból gardła, wysoka gorączka, często nalot na migdałkach) bywa błędnie rozpoznawana jako angina bakteryjna. Mowa tu o tzw. mononukleozie zakaźnej, chorobie wywołanej przez zakażenie wirusem EBV (Epstein-Barr Virus). Z uwagi na możliwość rozwoju zapalenia wątroby i powiększenia śledziony, która staje się szczególnie wrażliwa na uraz, po rozpoznaniu mononukleozy konieczne bywa przyjęcie do szpitala.