Terapia VR – jakie choroby można leczyć dzięki terapii wirtualnej rzeczywistości?

Czym jest i jak działa technologia VR?

Wirtualna rzeczywistość (ang. virtual reality, VR) to określenie dla symulacji komputerowej, która obrazuje środowisko w perspektywie 3D. Umożliwia ona użytkownikowi wielowymiarową interakcję z otoczeniem, przedmiotami i osobami, czyli awatarami.

Poprzez specjalne narzędzia VR stymuluje różne zmysły, dzięki czemu umożliwia doświadczenie rzeczywistych bodźców, wygenerowanych w nierzeczywistym środowisku, w pozbawiony ryzyka sposób.

Rodzaje aplikacji VR

Technologię VR można podzielić ze względu na stopień immersji, czyli zanurzenia w sztucznym świecie, na trzy typy aplikacji, które wykorzystują:

• ekrany VR, charakteryzujące się środowiskiem pół- lub częściowo immersyjnym. Do tego rodzaju projekcji, wyświetlanych na ścianie lub monitorze, wykorzystuje się specjalne gogle VR, czyli okulary VR. Do interakcji w wirtualnej rzeczywistości, poza użyciem gogli VR, potrzebne są dodatkowe urządzenia, takie jak myszka lub dżojstik;
• rozszerzoną rzeczywistość (AR), która łączy świat rzeczywisty z wirtualnym poprzez nakładanie grafik 3D. Przy rozszerzonej rzeczywistości wykorzystuje się półprzezroczyste okulary. Ten rodzaj aplikacji służy najczęściej do obrazowania w medycynie;
• hełmy wirtualnej rzeczywistości (HMD), zwane goglami VR, na których opiera się większość współczesnych, nowoczesnych aplikacji VR. Zaawansowane HWD mają już wbudowane kontrolery i zestawy słuchawkowe, dzięki czemu nie wymagają żadnych dodatkowych akcesoriów.

Jakie możliwości oferuje system wirtualnej rzeczywistości?

Systemy VR są obecnie wykorzystywane przede wszystkim w rozrywce i edukacji. Na szczęście, dzięki nieustannemu rozwojowi IT pojawia się coraz więcej konstruktywnych sposobów wykorzystywania VR, przede wszystkim w medycynie.

Wykorzystanie VR w edukacji

Uczenie się poprzez praktykę to najlepszy możliwy sposób nauki, w szczególności w medycynie, w której stawką jest ludzkie życie.

Technologia VR umożliwia szkolenie studentów, lekarzy oraz innych pracowników ochrony zdrowia. Ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem aplikacji VR o nazwie Physical Heart Model pozwalają swobodnie manipulować i szczegółowo przyglądać się strukturze ludzkiego serca, przedstawionego w 3D.

Inna aplikacja o nazwie Life Support pozwala wczuć się w sytuacje i przećwiczyć czynności, które ratują życie podczas resuscytacji. Umiejętności praktyczne, których nabywa się podczas takich ćwiczeń, są niezwykle ważne dla personelu zajmującego się ochroną zdrowia.

Zaawansowany symulator chirurgiczny VRMagic umożliwia zdobywanie umiejętności psychomotorycznych oraz mikrochirurgicznej świadomości przestrzennej, koniecznych do przeprowadzania różnego rodzaju operacji w rzeczywistości.

Wirtualna rzeczywistość jako przełomowa metoda leczenia

Nowe technologie wirtualnej rzeczywistości są obiecującym narzędziem diagnostycznym i terapeutycznym, wspomagającym leczenie wielu jednostek chorobowych. Trafność VR polega na wywoływaniu reakcji fizjologicznych i psychologicznych, analogicznych do tych stymulowanych przez świat rzeczywisty.

Rehabilitacja ruchowa z wykorzystaniem VR

Współczesne możliwości techniczne pozwalają na stosowanie VR w rehabilitacji w warunkach domowych i klinicznych. Terapia polega na indywidualnym doborze ćwiczeń do potrzeb pacjenta.

Jedna z grup, którym dedykowane są omawiane aplikacje, to pacjenci po przebytym udarze krwi do mózgu, którzy mają trudności ze sprawnością ruchową. Można u nich zastosować system do rehabilitacji kończyn górnych. Wirtualny trening pozwala poprawić funkcje motoryczne pacjentom w różnym stadium zaawansowania zaburzeń.

Technologia VR może być też wykorzystana w rehabilitacji zaburzeń zarówno równowagi, jak i chodu, spowodowanych np. przez choroby: Parkinsona, porażenie mózgowe czy stwardnienie rozsiane. Możliwe jest też owocne połączenie metod VR i rehabilitacji konwencjonalnej.

System VR – Face to Face jest wykorzystywany do ćwiczenia mięśni twarzy, np. po udarze. Wirtualna rzeczywistość może także pomóc pacjentowi przygotować się do życia po amputacji kończyny.

Leczenie chorób psychicznych

Aplikacje VR są wykorzystywane w psychoterapii, np. łączonej terapii kognitywno-behawioralnej. Dzięki nim można leczyć, m.in.:

• ciężkie fobie, w tym fobię społeczną oraz zaburzenia lękowe;
• zespół stresu pourazowego (PTSD);
• różnego rodzaju uzależnienia.

Leczenie powyższych przypadłości przy pomocy wirtualnej rzeczywistości polega na konfrontacji pacjenta z jego w lękami w wirtualnym świecie.

Ponadto wirtualną rzeczywistość coraz częściej wykorzystuje się jako wsparcie terapii behawioralnej zarówno dzieci, jak i dorosłych ze spektrum autyzmu. Służy do tego m.in. aplikacja poprawiająca społeczne umiejętności adaptacyjne.

W Polsce terapia VR wykorzystywana do leczenia zaburzeń psychicznych wciąż jest zjawiskiem niszowym. Na szczęście można to zmienić.

Jak zostać terapeutą VR?

Pojawiają się już oferty kursów, umożliwiających poznanie specyfiki VR i uzyskanie certyfikatu terapeuty VR. Są one dedykowane specjalistom, zajmującym się szeroko pojętą psychologią i pedagogiką. Umożliwiają nabycie dodatkowych umiejętności realizacji dotychczas wykonywanej pracy, z wykorzystaniem narzędzi IT, przede wszystkim VR, dzięki której można prowadzić sesje na żywo oraz online.

Kto może uzyskać certyfikat terapeuty VR?

Kurs jest przeznaczony w szczególności dla:

• psychologów,
• psychoterapeutów,
• logopedów,
• pedagogów specjalnych pracujących z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
• terapeutów pedagogicznych,
• nauczycieli wspomagających,
• socjoterapeutów oraz terapeutów pracujących w obszarze interwencji kryzysowych;
• specjalistów pracujących m.in. z osobami chorymi, starszymi, z niepełnosprawnościami, dziećmi, w szpitalach czy hospicjach.