Loperamid – na co działa, dawkowanie, skutki uboczne

Czym jest loperamid?

Loperamid to syntetyczna substancja lecznicza o silnym działaniu przeciwbiegunkowym. Zaliczana jest do opioidów, jednak w przeciwieństwie do większości z nich (np. morfiny) nie wykazuje istotnego działania przeciwbólowego. Skutecznie oddziałuje natomiast na receptory opioidowe w ścianach jelit, kontrolując ich pracę.

Lek ten dostępny jest zarówno w formie tabletek i kapsułek twardych, jak i tabletek ulegających rozpadowi jeszcze w jamie ustnej. Tę substancję czynną znajdziemy w takich popularnych, dostępnych bez recepty preparatach, jak Laremid, Stoperan, Imodium Instant czy dostępnym na receptę leku Loperamid WZF 2 mg.

Jak działa loperamid?

Prawidłowa praca jelit regulowana jest za pośrednictwem różnych mechanizmów, w tym receptorów opioidowych µ, znajdujących się w ścianie jelit, a jej zaburzenie może być przyczyną zarówno biegunek, jak i zaparć. Loperamid jako przedstawiciel opioidów wiąże się ze wspomnianymi receptorami, prowadząc do zwolnienia perystaltyki jelit i wydłużając pasaż jelitowy spożywanych pokarmów. Jednocześnie zwiększa resorpcję wody i elektrolitów, zmniejszając ich utratę wraz ze stolcem, a co za tym idzie – ogranicza częstotliwość wypróżnień i poprawia konsystencję stolca. Warto również wspomnieć, że działanie loperamidu prowadzi również do zwiększenia napięcia zwieracza odbytu, co ma szczególne znaczenie u osób cierpiących na nietrzymanie stolca.

Po podaniu doustnym loperamid dość szybko ulega wchłonięciu (działanie przeciwbiegunkowe następuje już w ciągu godziny od przyjęcia), jednak po stosunkowo niedługim czasie wychwytywany jest i metabolizowany w całości przez wątrobę. Co ważne, w żaden sposób nie wpływa on na kondycję flory jelitowej oraz na ośrodkowy układ nerwowy, co czyni go lekiem o stosunkowo dużym bezpieczeństwie stosowania.

Loperamid – wskazania do stosowania

Loperamid to lek o silnym działaniu przeciwbiegunkowym, który zaleca się stosować przy wystąpieniu ostrej i przewlekłej biegunki , bez względu na jej etiologię (również biegunek wywołanych podawaniem antybiotyków). Oprócz tego znalazł on zastosowanie między innymi w przypadku pacjentów z przetoką jelita krętego i zespołem jelita drażliwego.

Pamiętać należy jednak, że loperamid to lek traktowany jako leczenie objawowe. Jeżeli tylko możliwe jest ustalenie przyczyny biegunki, powinien on stanowić wyłącznie uzupełnienie leczenia zasadniczego.

Kiedy nie stosować leku loperamid?

Pomimo tego, iż loperamid to lek o dużym profilu bezpieczeństwa, który praktycznie w całości jest wychwytywany i metabolizowany przez wątrobę, nie każdy może go stosować. Wśród głównych przeciwwskazań znajdują się:

• nadwrażliwość na loperamid lub substancje pomocnicze zawarte w preparacie,
• wiek poniżej 6. roku życia,
• ostry rzut wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
• czerwonka,
• stany kliniczne, w których należy unikać zwolnienia perystaltyki jelit,
• zaparcia i wzdęcia.

Oprócz tego nie zaleca się stosowania tego leku u pacjentów z:

• bakteryjnym zapaleniem jelita cienkiego i okrężnicy (spowodowanym chorobotwórczymi bakteriami, takimi jak Shigella , Campylobacter czy Salmonella ),
• rzekomobłoniastym zapaleniem jelit,
• podejrzeniem toksycznego rozszerzenia okrężnicy,
• schorzeniami prowadzącymi do niedrożności jelit.

Szczególną ostrożność w stosowaniu leku loperamid powinny natomiast zachować osoby z:

• zaburzeniami czynności nerek,
• chorobami wątroby,
• zdiagnozowanym AIDS,
• dziedziczną nietolerancją galaktozy,
• niedoborem laktazy,
• zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Jak stosować loperamid?

Loperamid to lek przeznaczony do leczenia objawowego biegunek ostrych i przewlekłych u dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia. Jego stosowanie zawsze warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą, jednak standardowe dawkowanie leku prezentuje się następująco:

• w przypadku ostrych biegunek – u dzieci 1 tabletka, a u dorosłych 2 tabletki. Kolejne dawki, w ilości 1 tabletki, należy przyjmować po każdym luźnym wypróżnieniu;
• w przypadku przewlekłej biegunki – u dzieci 1 tabletka, a u dorosłych 2 tabletki na dobę.

Leczenie powinno się kontynuować wyłącznie do czasu, aż konsystencja stolca wróci do normy. Pamiętać należy jednak, by zarówno w przypadku biegunek ostrych, jak i przewlekłych nie przekraczać dopuszczalnych dawek dobowych, które wynoszą:

• dla dorosłych – 16 mg na dobę, czyli 8 tabletek,
• dla dzieci – 3 tabletki na każde 20 kg masy ciała.

Jeżeli natomiast po upływie 48 godzin nie zaobserwujemy poprawy stanu klinicznego pacjenta, wskazana jest konsultacja z lekarzem.

Czy loperamid powoduje skutki uboczne?

Jak każdy lek, również loperamid może powodować działania niepożądane. Najczęściej wynikają one jednak z braku skuteczności leczenia, co zwłaszcza w przypadku dzieci i osób starszych prowadzić może do odwodnienia i wystąpienia takich dolegliwości, jak:

• ból brzucha,
• nudności i wymioty,
• suchość w jamie ustnej,
• wzdęcia i zaparcia,
• zawroty głowy,
• senność,
• przewlekłe zmęczenie.

Oprócz tego w trakcie stosowania leku Loperamid niektórzy pacjenci mogą doświadczyć takich objawów jak:

• wysypka,
• pokrzywka,
• uporczywy świąd.
• reakcje alergiczne o różnym stopniu nasilenia,
• zatrzymanie moczu,
• martwica toksyczno-rozpływna naskórka.

Przy ich wystąpieniu natychmiast należy przerwać stosowanie leku i zgłosić się do lekarza.

Ile kosztuje loperamid?

Jak już zostało wspomniane, loperamid to substancja czynna wielu popularnych leków dostępnych bez recepty, a także niektórych leków na receptę. W zależności od oferowanej postaci i ilości sztuk w opakowaniu, za preparaty z loperamidem zapłacimy w aptekach od kilku do kilkunastu złotych.