Ból piszczeli – jakie są przyczyny bólu kości piszczelowej?

Dlaczego piszczel boli?

Kość piszczelowa nazywana piszczelem, razem z kością strzałkową tworzą podudzie, którym określa się odcinek pomiędzy kolanem, a stawem skokowym. Często ból podudzia jest tak doskwierający i odczuwany głęboko, że wydaje się, iż kość piszczelowa boli. Jednak przyczyną bólu okolic kości piszczelowej może być wiele przyczyn. Część z nich ma związek z mięśniami i nieodpowiednim uprawianiem sportu. Każdy przedłużający się i długotrwały ból piszczeli wymaga konsultacji specjalistycznej oraz odpowiedniego leczenia.

Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Najczęstsze przyczyny bólu okolic piszczeli to:

• nieodpowiednie obuwie – przyczyna może wydawać się dość banalna, aczkolwiek częste chodzenie na wysokich obcasach przyczynia się do skrócenia ścięgna Achillesa, co z kolei manifestuje się dolegliwościami mięśni podudzia, natomiast stosowanie popularnych latem japonek – zaburza wzorzec chodu;
• zaniedbanie prawidłowej postawy ciała, związanej z ułożeniem kończyn dolnych i nadmiernym wyprostem kolan, co wzmaga aktywność mięśnia płaszczkowatego i źle wpływa na staw rzepkowo-udowy;
• przeciążenie nóg pracą stojącą lub chodzącą;
• ograniczona ruchomość stawu skokowego (np. niewyleczony uraz);
• przykurczone mięśnie podudzia (mięsień brzuchaty łydki, piszczelowy przedni, mięśnie strzałkowe);
• nieprawidłowe ustawienie miednicy.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Ból piszczeli po bieganiu i chodzeniu

Spotykane są zwłaszcza u zawodowych kierowców oraz osób mających siedzącą pracę. Mogą mieć one różne przyczyny do których zaliczamy:

• przewlekłą niewydolność żylną,
• zakrzepicę żylną,
• zespoły korzeniowe spowodowane uciskiem krążka międzykręgowego na korzeń nerwowy,
• polineuropatię (np. cukrzycową).

Ból kości piszczelowej jest dość popularną przypadłością biegaczy, rolkarzy i łyżwiarzy. Dotyczy zarówno tych, którzy po przerwie wracają do aktywności fizycznej oraz tych bardziej zaawansowanych. Ból piszczeli może wynikać z:

• braku lub nieodpowiedniej rozgrzewki przed treningiem;
• zwiększenia dystansu lub szybkości biegu;
• braku czasu na regenerację pomiędzy treningami;
• biegania po twardym podłożu;
• nieprawidłowej techniki biegu (np. zadzieranie stopy, nadmierny wyprost tułowia, długie kroki);
• nieodpowiedniego obuwia (np. buty dla pronujących stóp mimo braku wady);
• trenowania pomimo bólu lub niedoleczonej kontuzji
• przeciążenia mięśni;
• wady stopy (np. nadmierna pronacja lub supinacja, płaskostopie).

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Ból piszczeli po przeciążeniu, kontuzji i urazie

Silny ból kości piszczelowej, który trwa dłużej niż 3 dni może oznaczać schorzenia, które rozwinęły się na skutek wyżej wymienionych przyczyn. Zaliczamy do nich między innymi zespół przeciążeniowy – pojawia się wzmożone napięcie w obrębie goleni oraz ból najczęściej po wewnętrznej stronie podudzia i odczuwany są głęboko, jakby w kości, sprzyjają mu: źle dobrane obuwie, płaskostopie oraz bieganie na mokrym, śliskim podłożu w zimie, kiedy nadmiernie napinamy mięśnie w obawie przed upadkiem,

Syndrom napięcia przyśrodkowej strony piszczeli (shin splints) – najczęściej przyczyną jest dysbalans pomiędzy napięciami różnych mięśni w obrębie goleni (mięśni piszczelowych i płaszczkowatego) oraz zapalenia ich ścięgien lub okostnej kości piszczelowej, ból pojawia się z przodu piszczeli i wchodzi na wewnętrzną część, może towarzyszyć mu lekki obrzęk, najpierw dolegliwości pojawiają się w trakcie treningu lub po zakończeniu ćwiczeń, a później nasilają się i odczuwane są nawet przy chodzeniu, rano po nocy i przy podciąganiu stopy do góry,

Zmęczeniowe złamanie kości piszczelowej, do którego dochodzi samoistnie na skutek niewielkich, ale powtarzających się, mikropęknięć kości, przyczyną są niewłaściwe, częste i zbyt forsujące podudzie treningi, kiedy to kość nie ma czasu na regenerację i przebudowę mikrouszkodzeń, objawy to: utrzymujący się kilka dni punktowy ból dolnej części piszczeli oraz wyczuwalne zgrubienie na kości,

Zaburzoną równowagę pomiędzy mięśniami – w treningach istotne jest utrzymanie siły i masy mięśni odpowiedzialnych zarówno za zginanie stopy do góry jak i opuszczanie jej w dół, aczkolwiek nie jest to łatwe, gdyż mięsień piszczelowy przedni pozwalający stawać na pietach i znajdujący się z przodu łydki nie jest tak mięsisty i rozległy jak mięsień płaszczkowaty, który odpowiada za stawanie na palcach stopy, dlatego ciężko tym dwóm przeciwstawnym mięśniom pracować w równowadze, dochodzi wtedy do przeprostu kolana, wzrostu napięcia mięśnia piszczelowego i jego niewydolności.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania

Zespół ciasnoty powięzi

Zespół przedziałów powięziowych (zespół ciasnoty powięzi) powstaje wskutek wzrostu objętości masy mięśni, a mało elastycznej powięzi czyli błony która je otacza – dochodzi do wzrostu ciśnienia i nadmiernego ucisku tkanek i ich niedotlenienia, schorzenie może być również wynikiem ucisku i urazu zewnętrznego, oparzenia, krwawienia oraz upośledzenia odpływu żylnego.

Początkowe dolegliwości to: ból przedniej lub przednio-bocznej okolicy piszczeli po zakończonych ćwiczeniach, lekkie pieczenie i słabość w nodze, jeśli objawy utrzymują się długo to mogą przejść w schorzenie przewlekłe pojawiające się przy przeciążeniach, jeśli natomiast dojdzie do nadmiernego przekrwienia mięśni, zaburzenia ich pracy oraz funkcji nerwów i naczyń krwionośnych, pojawią się – zaczerwienienie lub zasinienie, zaburzenia czucia w obrębie goleni, osłabienie siły mięśniowej i możliwy brak pulsu na stopie, należy skontaktować się pilnie ze specjalistą.

Sposoby na ból kości piszczelowej

Jeśli po ćwiczeniach pojawi się ból kości piszczelowej możemy w warunkach domowych:

• do bolesnego miejsca przyłożyć okład z lodu (ale owinąć go kawałkiem materiału z bawełny) i trzymać około 3 minuty;
• posmarować okolicę maścią lub kremem przeciwbólowym i przeciwzapalnym;
• rolować butelką lub piłeczką do tenisa bolesne mięśnie łydki;
• warto zrezygnować na kilka dni z treningów i ograniczyć się jedynie do rozciągania i rozluźniania mięśni podudzia.

Leczenie bólu piszczeli

Leczenie jest różne w zależności od przyczyny patologii, aczkolwiek zawsze powinno obejmować dokładną diagnozę oraz wizytę u fizjoterapeuty i właściwą terapię. Leczenie składa się z:

• farmakoterapii – najlepiej stosować bezpośrednio na bolące miejsca maści lub żele przeciwbólowe i przeciwzapalne,
• fizykoterapii – zalecane są zabiegi takie jak m.in. magnetoterapia, laseroterapia czy ultradźwięki, które zmniejszają stan zapalny oraz przyspieszają gojenie tkanek miękkich lub kości oraz masaż wodny mięśni podudzia, który je rozluźni,
• masowania bolesnych mięśni podudzia,
• technik manualnych, które mogą zmniejszyć nadmierne napięcie mięśniowe,
• kinesiotapingu, aby odciążyć bolesny mięsień,
• warto zadbać o prawidłową postawę i ustawienie kolan, tak aby były w lekkim zgięciu oraz obciążać równomiernie obie kończyny,
• aktywność fizyczna jest istotna, jeśli bieganie jest zbyt obciążające można spróbować jazdę na rowerze lub pływanie,
• w przypadku podejrzenia poważniejszych schorzeń warto rozszerzyć diagnostykę o zdjęcie RTG, scyntygrafię kości, ocenić stan żył w kończynie dolnej za pomocą badania dopplerowskiego lub zbadać ciśnienie wewnątrz przedziału powięzi.

Dolegliwości piszczeli u biegaczy, mogą się zmniejszyć poprzez:

• modyfikację treningu (np. wolniejsze tempo biegu, krótszy dystans, dokładniejsza rozgrzewka),
• poprawę sposobu biegania (np. pochylenie tułowia do przodu, zmniejszenie długości kroku, zmianę obuwia, zastosowanie wkładek),
• czasem warto wykonać dynamiczne badanie biomechaniczne stóp, które pokaże czy równomierne obciążamy obie stopy podczas biegu, a jeśli tak się dzieje, to jakie ich wady nam to utrudniają (np. nadmierne pronacja lub supinacja, płaskostopie lub nadmierne wysklepienia łuku podłużnego).

Istotne są również ćwiczenia, które w zależności od przyczyny schorzenia mogą obejmować:

• ćwiczenia rozciągające, które poprawią elastyczność mięśni i ścięgien,
• ćwiczenia rozluźniające zbyt napięte mięśnie,
• wzmacnianie mięśni podudzia,
• wzmacnianie krótkich mięśni stopy.