Ciąża biochemiczna – przyczyny, objawy, postępowanie

Czym jest ciąża biochemiczna?

Ciąża biochemiczna oznacza zatrzymanie rozwoju zapłodnionej komórki jajowej jeszcze przed możliwością klinicznego rozpoznania ciąży dostępnymi metodami obrazowymi (USG).

Innymi słowy, pojęcie ciąża biochemiczna oznacza bardzo wczesną utratę ciąży, która została potwierdzona wcześniej jedynie dodatnim wynikiem testu ciążowego (domowego lub laboratoryjnego). Stąd też nazwa: chemiczna, czyli możliwa do potwierdzenia tylko przy pomocy środków chemicznych. Ciąża kliniczna to natomiast taka, którą można potwierdzić w USG - widoczny jest już pęcherzyk ciążowy.

Czytaj również: Poronienie – objawy, rodzaje, postępowanie

Jak często występuje ciąża biochemiczna?

Szacuje się, że przypadki ciąży biochemicznej mogą stanowić około 30% wszystkich ciąż. Specjaliści podkreślają jednak, że rzeczywista częstotliwość tak wczesnych strat ciąży może być znacznie wyższa (wynosić nawet 50%). Różnice te wynikają z faktu, że w wielu przypadkach kobiety w ogóle nie wiedzą o swoim odmiennym stanie, traktując poronienie jedynie jak nieco opóźnioną miesiączkę.

Ciąża biochemiczna – przyczyny

Przyczyny ciąży biochemicznej mogą być bardzo różne, niemniej najczęściej wymienia się:

• błędy podczas zagnieżdżania się zarodka w macicy;
• wady rozwojowe zarodka (wady w DNA);
• nieprawidłowości w budowie macicy (zrosty, blizny po zabiegach chirurgicznych w obrębie narządów rodnych, obecność przegrody w jamie macicy) – w takim przypadku nie dochodzi do implantacji i zarodek zostaje wydalony z organizmu;
• niedobory progesteronu w organizmie kobiety, które skutkują niedostatecznym przygotowaniem błony jamy macicy;
• infekcje ze strony matki (toksoplazmoza, grypa i inne);
• czynniki środowiskowe (np. kontakt z toksynami, niezdrowy styl życia);
• nieprawidłowy rozwój trofoblastu (to z niego rozwija się łożysko);
• intensywny wysiłek fizyczny matki.

Jedno z nowszych badań wskazuje również na możliwe przyczyny genetyczne ciąży biochemicznej. Chodzi o mutację genu reduktazy metylotetrahydrofolianu (MTHFR) C677T u mężczyzny. MTHFR może wpływać na integralność DNA plemników poprzez wpływ na metylacje DNA, co ostatecznie prowadzi do utraty ciąży na bardzo wczesnym etapie.

Czytaj również: Wady letalne płodu – co to znaczy?

Ciąża biochemiczna – objawy

Objawy ciąży biochemicznej w wielu przypadkach nie są zauważane – jako że do wydalenia zapłodnionego jaja płodowego dochodzi przed upływem 6. tygodnia ciąży (a często nawet przed upływem 5. tygodnia), wiele kobiet myli objawy poronienia ze spóźnioną miesiączką.

Przy utracie tak wczesnej ciąży zazwyczaj nie pojawia się wyjątkowo silny ból brzucha, również krwawienie często przypomina to towarzyszące miesiączce.

Jeśli dana kobieta wykonała test ciążowy i wie o tym, że doszło do zapłodnienia, może udać się do lekarza. Należy jednak mieć świadomość, że w przypadku tak wczesnego poronienia lekarz może nie zauważyć żadnych zmian podczas badania ginekologicznego na fotelu czy w czasie USG.

Przeczytaj też: Czy można mieć okres w ciąży?

Ciąża biochemiczna a poziom beta hCG

W czasie ciąży biochemicznej stężenie gonadotropiny kosmówkowej (beta hCG) rzadko osiąga wartości wyższe niż 100 mIU/ml. Co więcej, poziom hormonu zaczyna bardzo szybko spadać. Kobiety, które dla potwierdzenia ciąży wykonują test ciążowy dzień po dniu, mogą zauważyć, że kreseczka testowa zamiast stawać się coraz ciemniejsza, blednieje.

Czytaj również: Badanie beta hCG – normy i wyniki gonadotropiny kosmówkowej

Czy ciążę biochemiczną można uratować?

Jak już zostało to wielokrotnie wspomniane, w przypadku ciąży biochemicznej do poronienia dochodzi na bardzo wczesnym etapie – kiedy jeszcze nawet nie ma zarodka w macicy.

Pojawiające się krwawienie oznacza, że zarodek zostaje wydalony z organizmu – w takiej sytuacji nie można już niczego zrobić.

Czy ciąża biochemiczna stwarza zagrożenie dla kobiety?

Ciąża biochemiczna nie jest zagrożeniem dla życia ani zdrowia kobiety. W jej przypadku dochodzi do samoistnego oczyszczania się macicy, nie trzeba zatem przeprowadzać żadnych zabiegów ani podawać pacjentce żadnych leków.

Szczególną ostrożność należy zachować, jeśli poziom beta hCG spada, a nie pojawia się krwawienie albo gdy poziom tego hormonu rośnie mimo krwawienia. Może to oznaczać, że nie mamy do czynienia z poronieniem biochemicznym, a z poronieniem zatrzymanym – wówczas fragmenty jaja płodowego pozostają w jamie macicy i konieczne jest przeprowadzenie zabiegu łyżeczkowania. Inny powód wymienionych anomalii to ciąża pozamaciczna.

Czytaj również: Ciąża pozamaciczna – objawy, diagnostyka, czynniki ryzyka

Poronienie biochemiczne – czy konieczna jest hospitalizacja?

Jeżeli poziom gonadotropiny kosmówkowej spada, a poronienie przebiega tak jak miesiączka (lub tylko nieco bardziej intensywnie), hospitalizacja danej kobiety nie jest konieczna.

Jeśli jednak poronieniu towarzyszy intensywny ból, pojawia się wyjątkowo silne krwawienie albo jakiekolwiek inne niepokojące sygnały ze strony organizmu, konieczne jest już udanie się do szpitala celem skontrolowania stanu zdrowia kobiety.

Ciąża biochemiczna a in vitro

Niektóre źródła podają, że ciąża pozamaciczna częściej występuje u kobiet, u których do zapłodnienia doszło metodą in vitro (zapłodnienie pozaustrojowe). Najnowsze badania stanowczo jednak temu przeczą. Wynika z nich, że wskaźnik występowania ciąż biochemicznych jest niższy u kobiet, u których zastosowano in vitro – w porównaniu do grupy kobiet, które zaszły w ciążę spontanicznie (14% vs. 18%).

Zdaniem autorów badania mniejsza liczba przypadków wczesnego poronienia w pierwszej grupie może wynikać z możliwości wyboru zarodka do transferu. To z kolei zmniejsza ryzyko wystąpienia u niego wad genetycznych.

Czytaj również: Sztuczne zapłodnienie (zapłodnienie pozaustrojowe)

Ciąża biochemiczna – co dalej?

Poronienie biochemiczne nie wymaga konsultacji lekarskiej – chyba że zdarza się kolejny raz (wówczas lekarz może skierować pacjentkę do poradni genetycznej albo na bardziej specjalistyczne badania jamy macicy).

Największa „dolegliwość” kobiet starających się o dziecko i doświadczających takiego poronienia ma najczęściej charakter psychiczny. Pozytywny wynik testu rodzi ogromne oczekiwania i nadzieje – czasem potrzeba czasu, by zaakceptować fakt, że tym razem się nie udało.

Poronienie biochemiczne a późniejsze starania o dziecko

Po tak wczesnym poronieniu organizm jest zazwyczaj bardzo szybko gotowy do kolejnego zapłodnienia. Jako że nie dochodzi w nim do znaczących zmian, starania o ciążę można rozpocząć już nawet po odczekaniu jednego cyklu. Jeśli jednak dana kobieta ma obawy i potrzebuje „zielonego światła” od lekarza, warto go odwiedzić.

Czytaj również: Brak okresu – jakie są przyczyny braku miesiączki?

Ciąża biochemiczna – zapobieganie

W ogromnej części przypadków do bardzo wczesnej utraty ciąży dochodzi z powodu poważnych wad genetycznych zarodka – w takich sytuacjach zapobiegnięcie wydaleniu go z organizmu jest niemożliwe.

Niemniej z uwagi na to, że ciąża biochemiczna może być również związana z wadami w budowie macicy czy wahaniami hormonalnymi, w celu zapobiegnięcia jej ponownemu wystąpieniu warto udać się go ginekologa i poprosić o skierowanie na pakiet badań.

Czytaj również: Kubeczek menstruacyjny – czy jest zdrowy?