DIC – zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego

DIC – jak i dlaczego powstaje?

Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego polega na aktywacji kaskady krzepnięcia – trombiny i fibryny, które to prowadzą do wytworzenia licznych mikrozakrzepów w świetle naczyń krwionośnych.

Ten stan prowadzi do zużycia czynników krzepnięcia – fibrynogenu, płytek krwi (trombocytów) i innych., powodując objawy skazy krwotocznej – koagulopatii ze zużycia. Dochodzi wtedy do krwawień w obrębie tkanek, np. skóry i błon śluzowych, narządów, np. stawów oraz układów, np. pokarmowego, moczowo-płciowego.

Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego – objawy

W każdym z etapów rozwijania się zespołu DIC występują inne objawy.

Pierwszy etap, gdy powstają zakrzepy, objawia się niewydolnością:

• oddechową,
• nerek,
• wątroby.

Dochodzi do martwicy skóry, zakrzepicy żył, a w konsekwencji nawet do śpiączki.

W etapie drugim, gdy dochodzi do powstania plazminy i towarzyszącym temu krwawieniom, obserwuje się:

• siniaki i wybroczyny na powłokach skórnych,
• krwawienia z miejsc wkłuć dożylnych oraz ran chirurgicznych.

Dodatkowo, dochodzi do krwawień z przewodu pokarmowego, z drzewa oskrzelowego oraz do ośrodkowego układu nerwowego, w skład którego wchodzą mózg i rdzeń kręgowy.

W kolejnym etapie obserwuje się:

• tachykardię (przyspieszoną akcję serca powyżej 100 uderzeń na minutę),
• hipotensję (obniżoną wartość ciśnienia tętniczego krwi <100 mmHg skurczowego lub <60 mmHg rozkurczowego),
• obrzęk.

Objawy te związane są z rozwijającym się wstrząsem hipowolemicznym, pomimo uzupełniających strat objętości krwi w organizmie.

Zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego może przebiegać w procesie ostrym lub przewlekłym. W procesie ostrym szybko dochodzi do zużycia płytek krwi i innych czynników krzepnięcia. W procesie przewlekłym obserwuje się ciągłe powstawanie licznych mikrozakrzepów w wielu miejscach organizmu. Powoduje to stopniowe niedotlenianie tkanek, które doprowadza do niewydolności różnych narządów.

Czytaj również: Śpiączka wątrobowa – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Powikłania położnicze a DIC – zespół DIC a ciąża

Do powikłań prowadzących do zespołu DIC zalicza się:

• przedwczesne oddzielenie się łożyska,
• zator płynem owodniowym,
• nadciśnienie indukowane ciążą, stan przedrzucawkowy czy rzucawka,
• HELLP (ciężkie powikłanie stanu przedrzucawkowego lub rzucawki),
• wstrząs septyczny lub hipowolemiczny,
• zakażenie wewnątrzmaciczne,
• obumarcie dziecka,
• przetoczenie niezgodnej krwi.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Leczenie i zapobieganie DIC

Podstawą postępowania terapeutycznego jest leczenie choroby, będącej przyczyną patologicznej aktywacji układu krzepnięcia. W leczeniu tym czasem należy usunąć zatrzymane fragmenty łożyska, lecz w niektórych przypadkach konieczne jest ukończenie ciąży. Leczy się także objawy wstrząsu, wypełniając łożysko naczyniowe płynami i utrzymując odpowiednią podaż tlenu do komórek organizmu (przetaczanie preparatów krwi oraz wentylacja mechaniczna). Uzupełnianie czynników krzepnięcia (przetaczanie osocza, płytek i in.) odbywa się pod kontrolą badań laboratoryjnych.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego należy dążyć do zapobiegania powikłań, które do niego prowadzą.

Do czynników ryzyka przedwcześnie oddzielonego łożyska należą:

• wielorodność >3 porodów,
• stosowanie używek (narkotyki, papierosy, alkohol) przez matkę,
• nadciśnienie,
• ciąża mnoga,
• uraz.

Nadciśnienie indukowane ciążą jest czynnikiem predysponującym do przedwczesnego oddzielenia się łożyska. Wiele chorób u matki, np. cukrzyca czy choroba nerek także będą prowadziły do powstania nadciśnienia tętniczego.

Do zatoru płynem owodniowym może dojść w sytuacji przedostania się go do układu krążenia matki przez uszkodzone sploty żylne szyjki macicy, żyły miejsca łożyskowego oraz mięśnia macicznego. Musi istnieć różnica ciśnień, która wtłoczy płyn owodniowy do żył matki. Najczęściej ma to miejsce przy trwającej czynności skurczowej mięśnia macicy. Duże ryzyko występuje przy cięciu cesarskim lub pęknięciu macicy. Może się zdarzyć także w sytuacji amniotomii czyli sztucznego przerwania błon płodowych w celu indukcji porodu.

Zakażenia wewnątrzmaciczne mogą przedostawać się przez krew i łożysko, kanał szyjki macicy lub przez ognisko zakażenia w jamie brzusznej. Dlatego bardzo ważne jest postępowanie w ciąży, zapobiegające wystąpienia infekcji. Ważne jest prowadzenie higienicznego trybu życia oraz unikanie kontaktu z zanieczyszczoną żywnością.

Przebieg zespołu krzepnięcia wewnątrznaczyniowego jako powikłania położniczego zależy od przyczyny jego wystąpienia. Rozpoznanie opiera się na stwierdzeniu obecności przyczyny, objawach klinicznych oraz badaniach laboratoryjnych. Trzeba mieć na uwadze, że ustalenie rozpoznania bywa niekiedy trudne. Szczególnie ma to miejsce przy gwałtownym krwotoku położniczym, gdzie pierwszeństwo ma postępowanie zapobiegające utracie krwi, a nie postępowanie diagnostyczne.