Fetus in fetu, czyli płód wewnątrz płodu. Jak często zdarza się taka ciąża bliźniacza?

Jak powstaje fetus in fetu – płód w płodzie?

Pierwszy raz płód w płodzie został opisany w XIX wieku. Taka anomalia rozwojowa zdarza się tylko raz na pół miliona urodzeń i zawsze budzi wielką ciekawość świata medycznego, gdyż do tej pory opisano jedynie 200 takich przypadków.

Fetus in fetu to termin oznaczający zwykle zniekształcony, zatrzymany w rozwoju płód, który w trakcie początkowego etapu ciąży został wchłonięty przez większego bliźniaka. Będąc wewnątrz ciała, pasożyt łączy się z układem krwionośnym swojego zdrowego bliźniaka, zapewniając sobie dopływ substancji odżywczych. Masa płodowa zwykle rośnie razem z dzieckiem, które jest gospodarzem, ale tak wolno, że przez długi czas może nie dawać żadnych charakterystycznych objawów. To powód, dla którego płody pasożytnicze są wykrywane nawet u nastolatków, czy osób dorosłych.

Fetus in fetu (FIF) tworzy się wtedy, gdy w prawidłowych warunkach powinna powstać ciąża jednojajowa, jednokosmówkowa i dwuowodniowa. Zwyczajny początkowo proces zapłodnienia i embriogenezy w momencie podziału blastocysty (6. dzień od zapłodnienia) tworzy dwa nierówne zarodki, zamiast identycznych. W wyniku tego podziału jeden zarodek jest wyraźnie większy od drugiego. Od tego momentu większy zarodek wzrasta intensywniej, a w pewnym momencie wchłania do swojego wnętrza mniejszego bliźniaka.

Nieznane są mechanizmy, które prowadzą do powstania pasożytniczego płodu w płodzie. Badania dowodzą, że częściej FIF diagnozowany jest u mężczyzn niż u kobiet. Zdarza się, że u matki i zdrowego bliźniaka można zauważyć podwyższony poziom alfa-fetoproteiny, jednak trudno uznać to za regułę.

Diagnostyka polega na wykonaniu badań USG, RTG i tomografii komputerowej, które uwidaczniają struktury pasożytniczego płodu. Jest szansa na przedoperacyjne zdiagnozowanie guza, jako fetus in fetu, szczególnie gdy na badaniach uwidoczniony jest kręgosłup z kręgami.

To też może Cię zainteresować: Ciąża bliźniacza

Fetus in fetu – kryteria diagnostyczne

Fetus in fetu jest bardzo rzadko spotykaną nieprawidłowością. O wiele częściej u dzieci diagnozowany jest potworniak – guz, którego jedna postać jest łagodna (dojrzała), a druga złośliwa (niedojrzała). Składa się z komórek, które mają zdolność do zmiany w dowolną tkankę organizmu, dlatego w jego wnętrzu można znaleźć elementy kostne (pojedyncze kości długie, zęby), włosy czy tkanki gruczołowe.

Różnicowanie FIF z potworniakiem wynika z możliwości znalezienia wewnątrz guza podobnych elementów budowy (np. włosów, części kostnych) oraz z faktu, że fetus in fetu to płód pasożytniczy, bardzo zniekształcony, który zatrzymał się rozwojowo we wczesnym stadium, zupełnie niepodobny do zdrowego płodu.

Badając przypadki FIF ustalono kryteria, na podstawie których rozpoznaje się płód w płodzie:

• płód znajduje się w błonie, która odpowiada workowi owodniowemu,
• worek wypełniony jest płynem o różnej treści (surowiczej, ropnej),
• obecność szkieletu osiowego wraz z kręgami, czyli kręgosłupa – jednak w 9% odnotowanych przypadków medycznych nie można było stwierdzić tego elementu kostnego,
• narządy i kończyny są odpowiednio ułożone względem kręgosłupa,
• częściowo lub całkowicie zakryty prawidłową skórą,
• połączony ze zdrowym bliźniakiem szczątkową pępowiną, często dwunaczyniową; w dużej liczbie przypadków ukrwienie guza jest precyzyjnie trudne do określenia.

Przeczytaj również: Kiedy rodzą się bliźnięta syjamskie?

Dolegliwości związane z fetus in fetu

Najczęściej ta anomalia wykrywana jest w okresie niemowlęctwa lub wczesnym dzieciństwie, chociaż są znane przypadki wykrycia bliźniąt pasożytniczych w okresie płodowym lub po wielu latach (najstarszym pacjentem z płodem wewnątrz swojego ciała był 47-latek).

Twardy guz w jamie brzusznej to najbardziej znany objaw FIF.

Bliźniak może znajdować się w:

• przestrzeni śródotrzewnowej lub zaotrzewnowej jamy brzusznej (około 80% przypadków),
• mózgu,
• śródpiersiu,
• okolicy krzyżowej,
• mosznie u chłopców.

Ze względu na często dużą wielkość guza, bo tak opisywany jest fetus in fetu w badaniach medycznych, może dojść do znacznego ucisku narządów czy ich przesunięcia.

Objawy mogą być różne i zależne od umiejscowienia pasożytniczej masy płodowej, np.:

• żółtaczka,
• trudności z przyjmowaniem pokarmów,
• zatrzymanie moczu,
• wymioty,
• niewydolność oddechowa.

Leczenie fetus in fetu

Leczenie płodu w płodzie zawsze jest związane z wycięciem chirurgicznym całego guza wraz z otaczającą go błoną. Nie można pozwolić sobie na długie postępowanie wyczekujące, gdyż nierzadko rozmiary guza zwiększają się wraz z rosnącym dzieckiem i mogą powodować deformacje narządów bliźniaka – gospodarza lub zaburzać funkcjonowanie jego organizmu. Dodatkowo guz jest dużym obciążeniem dla ustroju zdrowego dziecka.

W trakcie operacji chirurgicznej należy bardzo dokładnie wyciąć błonę, która odpowiada workowi owodniowemu. Medycyna zna przypadki, kiedy pozostałości błony przekształcały się w złośliwe nowotwory.

Po zabiegu zaleca się kontrolne USG, RTG, badanie poziomu alfa-fetoproteiny, beta-HCG oraz markerów nowotworowych, aby nie dopuścić do przeoczenia złośliwego procesu nowotworowego.