Małopłytkowość w ciąży

Małopłytkowość krwi

Płytki (trombocyty) są to komórki krążące we krwi organizmu. Pełnią one ważną rolę w krzepnięciu krwi. Mają za zadanie inicjować proces krzepnięcia w przypadku uszkodzenia tkanki. W przypadku gdy ilość płytek we krwi jest poniżej normy, określa się ten stan mianem trombocytopenii, czyli małopłytkowości. Czas przeżycia trombocytów w zdrowym organizmie wynosi około 8-10 dni.

Ze schorzeniem małopłytkowości w ciąży można się spotkać bardzo często. Występuje ona w prawidłowo przebiegającej ciąży. Związane jest to z fizjologicznym zmniejszeniem się liczby płytek krwi, co jest spowodowane ich aktywacją w krążeniu łożyskowym oraz ich krótszym czasem przeżycia.

W zależności od laboratorium wynik ilości płytek krwi może być podawany w innych jednostkach np. 10⁹/l, G/l czy tys/µl. Interpretacja wyniku zawsze powinna być dokonana przez lekarza.

Rodzaje małopłytkowości krwi

75 % stwierdzanych przypadków to incydentalna małopłytkowość ciążowa (łagodna). Jest ona rozpoznawana najczęściej od II trymestru ciąży i nasila się podczas porodu. Liczba płytek krwi wynosi 70-150 x 10⁹/l. Ustępuje po porodzie. Należy pamiętać, że incydentalna małopłytkowość ciążowa może się ujawniać w kolejnych ciążach.

Innym typem schorzenia jest małopłytkowość w przebiegu nadciśnienia indukowanego ciążą. Ten rodzaj obserwowany jest u kobiet, u których dochodzi do powstania stanu przedrzucawkowego. Mała liczba płytek może także świadczyć o rozpoczynającym się stanie przedrzucawkowym. Liczba płytek wynosi wtedy około 70-75 x 10⁹/l.

Kolejny rodzaj zaburzenia to małopłytkowość na tle immunologicznym. Dochodzi wtedy do niszczenia płytek krwi w organizmie przez przeciwciała z grupy IgG, skierowane przeciwko płytkom krwi. Ten typ małopłytkowości jest o tyle niebezpieczny, że przeciwciała IgG skierowane przeciwko płytkom, mogą przedostawać się przez łożysko do dziecka. Powoduje to rozpad płytek krwi dziecka i przyczynia się do powstania u niego małopłytkowości.

Objawy małopłytkowości krwi

Nasilenie się objawów występuje w zależności od ilości płytek krwi w organizmie. Postać łagodna przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Zwiększone krwawienie obserwowane może być po urazie.

Postać umiarkowana może objawiać się samoistnymi, zwykle niegroźnymi krwawieniami. Mogą to być krwawe podbiegnięcia (siniaki) na kończynach dolnych czy krwawienia z dziąseł. Wybroczyny na nogach związane są z zastojem krwi żylnej, wywołanym uciskiem ciężarnej macicy na duże naczynia krwionośne. Do krwawień z dziąseł dodatkowo przyczyniać się będą zmiany hormonalne organizmu, które powodują ich rozpulchnienie i odstawanie od zębów. Przez to są one podatne na urazy, nawet podczas mycia zębów.

W postaci ciężkiej istnieje duże zagrożenie śmiertelnego krwotoku. Obserwowane są plamy na skórze i samoistne krwawienia z błon śluzowych, na przykład ze śluzówki nosa.

Małopłytkowość u noworodka

Schorzenie rozpoznane u kobiety podczas ciąży może być rodzajem małopłytkowości incydentalnej ciążowej lub na tle immunologicznym, która ujawniło się w ciąży. Dlatego noworodki matek chorych na małopłytkowość powinny mieć oznaczaną liczbę płytek krwi po porodzie. Najniższy poziom liczby płytek obserwuje się u dziecka w 2. - 5. dobie życia. Jest to okres kiedy konieczne jest monitorowanie stanu układu krzepnięcia oraz stanu klinicznego noworodka. Bardzo istotna jest obserwacja czy nie występują niebezpieczne krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego.

Leczenie małopłytkowości krwi

Leczenie małopłytkowości uzależnione jest od przyczyny jej wystąpienia oraz zaobserwowanych objawów. Ciężarne ze stwierdzoną łagodną postacią choroby zazwyczaj nie wymagają leczenia. W ciężkim przebiegu stosuje się steroidy i immunoglobuliny. Może być konieczne wykonanie transfuzji koncentratu płytkowego, a nawet splenektomii czyli chirurgicznego usunięcia śledziony.

Poród a małopłytkowość krwi

Aby ciężarna mogła rodzić drogami i siłami natury, za bezpieczną ilość płytek krwi uznaje się wartości powyżej 30 x 10⁹/l, natomiast dla cięcia cesarskiego – 50 x 10⁹/l. By można było u rodzącej zastosować znieczulenie zewnątrzoponowe, wymagana jest ilość płytek powyżej 80 x 10⁹/l. Przy niskich wartościach można zastosować metody podnoszące ilość płytek na czas porodu. Do tych metod zalicza się na przykład stosowanie wlewów dożylnych z immunoglubulin, sterydoterapię lub przetoczenie koncentratów płytek krwi.

Przy ujawnieniu się małopłytkowości podczas ciąży, pełną diagnostykę z ustaleniem przyczyny choroby, wykonuje się po porodzie. Liczba płytek krwi powinna ulec normalizacji w ciągu od 7 dni do 6 tygodni po porodzie, czyli w okresie połogu. Jeśli natomiast wartości te nie ulegają normalizacji, konieczna jest diagnostyka różnicowa w kierunku wcześniej wspominanej pierwotnej małopłytkowości immunologicznej.