Tomografia czy rezonans – czym się różnią i które badanie wybrać?

Tomografia i rezonans – metody obrazowania

Wielu pacjentów zastanawia się, co zrobić – tomografię czy rezonans? Są to dwie istotne metody obrazowania struktur wewnętrznych ciała ludzkiego. Zarówno tomografia komputerowa, jak i rezonans magnetyczny są bardzo ważnymi badaniami diagnostyki obrazowej stosowanej w medycynie. Badań tych bardzo często używa się w różnicowaniu i rozpoznawaniu wszelakich chorób. Są to badania nieinwazyjne, bezpieczne, a przede wszystkim dokładne.

Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny stanowią bardzo ważne elementy diagnostyki obrazowej, a występujące między nimi różnice zostały przedstawione poniżej.

Czym jest tomografia komputerowa i kiedy ją zrobić?

Tomografia komputerowa (TK, CT) jest rodzajem diagnostyki obrazowej wykorzystującej do obrazowania narządów wewnętrznych promieniowanie rentgenowskie. Tomografia komputerowa w doskonały sposób przedstawia centralny układ nerwowy, narządy klatki piersiowej oraz jamy brzusznej, a także układ kostno-szkieletowy. Aparat, którym wykonuje się badanie, nazywa się tomografem, natomiast uzyskany obraz – tomogramem. Badanie tomografem wykonuje się na zlecenie lekarza, a oceną zdjęć zajmuje się radiolog.

Pacjent, u którego wykonuje się tomografię komputerową, wjeżdża na specjalnym stole do aparatury. Jak przygotować się do wykonania badania? Nie jest wymagane rozbieranie się, chyba że odzież zawiera jakieś metalowe elementy. Należy również odłożyć na bok biżuterię, zegarek, telefon komórkowy oraz inne metalowe przedmioty. Podczas badania należy pozostawać nieruchomo. Wszelkie polecenia kierowane do pacjenta będą podawane przez intercom wbudowany do aparatury.

Czytaj również: Scyntygrafia nerek – wskazania, przebieg badania, wyniki, cena

Kiedy wykonać tomografię komputerową?

Badanie tomografii komputerowej wykonuje się z wielu wskazań. W trybie pilnym obrazowanie TK jest zlecane:

• przy podejrzeniu krwawienia doczaszkowego,
• przy podejrzeniu ropnia mózgu,
• przy urazach głowy oraz kanału kręgowego.

Tomografię komputerową stosuje się również w przypadku diagnostyki następujących partii ciała:

• ośrodkowy układ nerwowy (tomografia komputerowa głowy) – obrazowanie TK wykonuje się przy podejrzeniu nowotworu mózgowia, w diagnostyce przysadki mózgowej, wad wrodzonych OUN, zmian naczyniopochodnych w mózgowiu (np. zawał albo krwiak), w ocenie anatomii kanału kręgowego, w urazach rdzenia kręgowego, chorobach kości czaszki, zatok, jam nosa, gardła oraz krtani;
• klatki piersiowej oraz śródpiersia – badanie TK wykonuje się w chorobach płuc, zmianach w opłucnej i ścianie klatki piersiowej, w chorobach serca, osierdzia oraz dużych naczyń, w chorobach nowotworowych płuc i drzewa oskrzelowego;
• jama brzuszna – tomografia komputerowa jamy brzusznej dotyczy diagnostyki nowotworów łagodnych i złośliwych wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, śledziony, zapaleń trzustki i wątroby, guzów i zapaleń żołądka, jelit i przełyku, urazów śledziony, patologii nadnerczy;
• miednica mała – obrazowanie tomografii komputerowej jest zlecane w przypadku nowotworów narządów rodnych kobiety oraz gruczołu krokowego u mężczyzny, guzów pęcherza moczowego.

Czytaj również: Krwiak opłucnej – co to? Przyczyny, objawy, badania, powikłania, leczenie

Czym jest rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny (inaczej badanie MRI – z ang. magnetic resonance imaging) jest bardziej zaawansowaną techniką obrazowania, wykorzystującą magnetyczne właściwości atomów. Jak powszechnie wiadomo, wszystko, co nas otacza, składa się z atomów. Ludzkie ciało również zbudowane jest z tych cząstek elementarnych.

Do wykonania rezonansu magnetycznego używa sie aparatury generującej bardzo duże pole magnetyczne, fale radiowe oraz komputera, który zmienia dostarczone dane na obraz. Podczas badania ważne jest, aby do pacjenta nie docierało inne zewnętrzne pole magnetyczne. Z tego względu pacjent umieszczony jest w klatce izolującej, tzw. klatce Faradaya.

Do badania rezonansem magnetycznym nie jest wymagane szczególne przygotowanie. Pacjent nie musi być na czczo. Natomiast ważne jest, aby pozbył się wszelkich metalowych elementów znajdujących się w ubraniu, a także biżuterii, zegarka, telefonu komórkowego. Niezalecane jest również stosowanie makijażu przed badaniem – kosmetyki mogą zawierać niewielkie ilość metalu. Należy pamiętać, aby poinformować lekarza o wszelkich założonych implantach lub protezach. Badanie jest bezpieczne i nie niesie za sobą negatywnych powikłań.

Podczas badania pacjent zostaje wprowadzony na ruchomym stole do tunelu, gdzie znajduje się centrum skanera MRI. W zależność od rodzaju badań, czas trwania obrazowania wynosi od 10 do 90 min. Dla ulepszenia diagnostyki podaje się w niektórych przypadkach kontrast z gadolinem (w przypadku tomografii najczęściej jest to jod). Ze względu na duży hałas można zastosować słuchawki lub stopery wyciszające. W trakcie badania nie wolno się poruszać, dlatego ten typ diagnostyki nie może być wykorzystywany u pacjentów pobudzonych.

Kiedy wykonać rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny doskonale sprawdza się w badaniu układu mięśniowo-szkieletowego, w diagnostyce nowotworów oraz procesów zapalnych, w diagnostyce naczyń krwionośnych, mięśnia sercowego.

Rezonans magnetyczny zleca się m.in. w diagnostyce:

• ośrodkowego układu nerwowego – rezonans magnetyczny głowy wykonywany jest w chorobach demielinizacyjnych, chorobach otępiennych, nowotworach mózgu, obrazowaniu przysadki, okolic oczodołu, udarów mózgu, guzach kanału kręgowego, w obrazowaniu zaburzeń neurologicznych niewiadomego pochodzenia;
• tkanek miękkich – urazów stawów, mięśni, więzadeł, obrazowania guzów tkanek miękkich;
• chorób zlokalizowanych w klatce piersiowej, śródpiersiu – choroby naczyń, guzy mięśnia sercowego, guzy płuc;
• schorzeń miednicy – nowotworów narządów rodnych kobiety, nowotworów gruczołu krokowego u mężczyzny.

Tomografia czy rezonans – co zrobić?

Tomografia czy rezonans – co wybrać? Tomografia komputerowa jest starszą metodą obrazowania niż rezonans magnetyczny. Tomografia komputerowa w trakcie obrazowania używa promieniowania rentgenowskiego, natomiast rezonans magnetyczny oparty jest na zasadzie wzbudzania atomów poprzez wysokie pole magnetyczne. Stąd płynie kolejna różnica – promienie rentgenowskie są szkodliwe, natomiast użycie pola magnetycznego nie naraża na niebezpieczeństwo. Tomografia komputerowa jest techniką szeroko dostępną, natomiast dostęp rezonansu magnetycznego nie jest tak powszechny, jak do TK.

Tomograf komputerowy jest badaniem tańszym od rezonansu magnetycznego. Dlatego też rezonans magnetyczny jest zlecany w przypadkach pilnych, wymagających dokładnej diagnostyki. Często w pierwszej kolejności wykonuje się badanie TK, a dopiero w sprawach wątpliwych, wymagających zaawansowanej diagnostyki, wykorzystuje się MRI. Oczywiście, jeżeli pierwotnie nie ma bezpośrednich wskazań do wykonania w pierwszej kolejność MRI. Tomograf komputerowy cechuje się lepszą dostępnością niż rezonans magnetyczny, ale badania TK nie powinno się powtarzać wielokrotnie. Jak zaznaczyliśmy wyżej, promieniowanie rentgenowskie jest szkodliwe. Rezonans magnetyczny wykorzystujący pole magnetyczne jest bezpiecznym badaniem i można go stosować w razie konieczności kilka razy z rządu.

Przeczytaj też: Rezonans otwarty dla osób z klaustrofobią

W przeciwieństwie do rezonansu magnetycznego, tomografię komputerową można wykonywać u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca. Na tomografię komputerową pacjent powinien zgłosić się na czczo, w przypadku rezonansu magnetycznego bycie na czczo nie jest wymagane.

Tomografia komputerowa w ciąży nie powinna być stosowana ze względu na negatywny wpływ na rozwijający się płód w łonie matki. W przypadku rezonansu magnetycznego nie ma udokumentowanego negatywnego działania na płód. Dlatego też to badanie może być stosowane u kobiet w ciąży.