Czosnek niedźwiedzi – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania i przepisy

Właściwości czosnku niedźwiedziego

Właściwości zdrowotne czosnku niedźwiedziego można znaleźć przede wszystkim w liściach. Liście czosnku niedźwiedziego charakteryzują się zawartością wielu substancji czynnych, m.in.:

• olejków eterycznych,
• flawonoidów,
• saponin,
• enzymów,
• aminokwasów,
• związków o działaniu antybiotycznym,
• antyoksydantów.

Najważniejszymi składnikami olejków eterycznych są związki siarkowe. Charakteryzuje się najwyższą zawartości siarki wśród roślin występujących w Europie. Dodatkowo, w czosnku niedźwiedzim sporą ilość antyoksydantów stanowią związki fenolowe kwasu galusowego. Czosnek niedźwiedzi zawiera także wiele makro- i mikroelementów. W liściach omawianej rośliny wykryto zawartość:

• żelaza,
• magnezu,
• cynku,
• manganu,
• miedzi,
• ołowiu.

W badaniach stwierdzono, że Allium ursinum L. wykazuje działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne – szczególnie przeciwko grzybom z rodzaju Camdida albicans i Aspergillus Niger. Należy jednak pamiętać, że skuteczność hamowania rozwoju drobnoustrojów jest wyższa dla ekstraktu świeżych liści niż suszonych.

Ponadto w literaturze można spotkać się z doniesieniami, że czosnek niedźwiedzi wykorzystywany jest we wspomaganiu leczenia:

• niestrawności,
• wzdęć,
• nadciśnienia tętniczego,
• arteriosklerozy (miażdżycy tętnic),
• trądziku i innych chorobach skóry.

Niestety, ilość badań jest na chwilę obecną niewystarczająca, aby ocenić skuteczność czosnku niedźwiedziego w wyżej wymienionych schorzeniach. Warto wspomnieć o tym, że najpopularniejszy rodzaj czosnku, czyli czosnek pospolity, zawiera allicynę. Uważa się, że pochodne tej substancji wykazują działanie przeciwnowotworowe.

Czosnek niedźwiedzi – zastosowanie

Gdzie rośnie czosnek niedźwiedzi? Występuje praktycznie na całym obszarze Polski, głównie w Karpatach, Kotlinie Sandomierskiej i Sudetach. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska, w Polsce znajduje się pod częściową ochroną i nie powinno się go zrywać w lasach.

Czosnek niedźwiedzi znalazł szerokie zastosowanie w kuchni. Wykorzystywany jest również jako roślina ozdobna, ponieważ jest stosunkowo łatwa w uprawie, a także jako środek odstraszający owady. Dodatkowo, związki zawarte w czosnku niedźwiedzim hamują rozwój niektórych chorób roślin, np. zarazy ziemniaka oraz mączniaka winorośli. Ponadto suszony czosnek niedźwiedzi wykorzystywany jest jako przyprawa.

Czosnek niedźwiedzi – jak spożywać?

Czosnek niedźwiedzi z roku na rok zaczyna zyskiwać na popularności. Jest rośliną jadalną o charakterystycznym smaku. Liście sprawdzają się jako składnik sałatek. Mogą być spożywane zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu. Z liści można przyrządzić smaczne pesto z czosnku niedźwiedziego i stosować jako dodatek do potraw z makaronu lub pieczywa. Roślina ta nadaje niebanalny smak zupom, risotto, ravioli, serom czy twarogom. Idealnie również wkomponuje się w potrawy z wieprzowiny, drobiu, dziczyzny, ryb oraz past jajecznych.

Przygotowując dania z czosnkiem niedźwiedzim należy pamiętać, że wysoka temperatura niszczy większość związków o działaniu prozdrowotnym w nim zawartych. Dlatego trzeba dodawać go do potraw pod koniec gotowania lub po delikatnym wystudzeniu.

Czosnek niedźwiedzi – przepisy

Z czosnku niedźwiedziego można przyrządzić smaczne i odżywcze pesto. Do jego przygotowania potrzeba zaledwie kilku składników:

• 2 szklanki liści czosnku niedźwiedziego,
• pół szklanki nasion słonecznika,
• 1/3 szklanki dobrej jakości oliwy z oliwek lub oleju,
• sól i pieprz do smaku.

Nasiona słonecznika należy podprażyć przez 2–3 minuty na suchej patelni. Następnie wszystkie składniki, oprócz oliwy, zmiksować przy pomocy blendera na pastę. Kolejno, dodając stopniowo olej, zmiksować na gładkie pesto, które można dodawać do makaronu, sałatek lub smarować nim pieczywo.

Czosnek niedźwiedzi – przeciwwskazania

Czosnek niedźwiedzi jest uznawany za bezpieczny. Jednakże badania wykazały, że spożycie rośliny z tego gatunku przyczynia się do wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej u zwierząt hodowlanych. Dlatego szczególną ostrożność powinni zachować chorzy z niedokrwistością oraz osoby zażywające leki przeciwzakrzepowe.

Opisano także pewne przypadki reakcji alergicznych na niektóre składniki zawarte w czosnku. Ponadto niewiele wiadomo na temat stosowania czosnku niedźwiedziego w czasie ciąży i karmienia piersią, dlatego w tym czasie należy unikać nadmiernego jego spożycia.

Czosnek niedźwiedzi – cena i gdzie kupić?

Czosnek niedźwiedzi można nabyć w sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością, internetowych czy na platformach transakcyjnych online. Cena suszonych, rozdrobnionych liści wynosi około 100 zł za 1 kg. Istnieje również możliwość zakupienia gotowego pesto z czosnku niedźwiedziego, a jego cena waha się w granicach 5–17 zł za 100 g.

Dostępny jest także czosnek niedźwiedzi w tabletkach oraz kapsułkach. W zależności od producenta i ilości ceny wahają się od 5 do około 50 zł.