Zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis, ZBN) jest chorobą, która może doprowadzić do znacznego pogorszenia ostrości wzroku – jest przyczyną około 10% ślepoty. Jej przyczyny są różnorodne. W wyniku tej choroby mogą wystąpić liczne powikłania, szczególnie gdy w porę nie zostanie wdrożone właściwe leczenie.
Zapalenie błony naczyniowej oka – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Spis treści
- Błona naczyniowa oka – jak jest zbudowana i jakie są jej funkcje?
- Zapalenie błony naczyniowej oka – co to za choroba?
- Jakie są przyczyny zapalenia błony naczyniowej?
- Jakie są objawy zapalenia błony naczyniowej?
- Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie badania należy wykonać?
- Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie może mieć powikłania?
- Na czym polega leczenie zapalenia błony naczyniowej?
- Wypowiedź okulisty na temat zapalenia błony naczyniowej oka
Błona naczyniowa oka – jak jest zbudowana i jakie są jej funkcje?
Błona naczyniowa oka znajduje się pomiędzy siatkówką a twardówką. Składa się z trzech części: tęczówki, ciała rzęskowego i naczyniówki. Tęczówka i ciało rzęskowe stanowią przedni odcinek błony naczyniowej, a naczyniówka – tylny.
Błona naczyniowa ma wiele funkcji. Najważniejsze z nich to:
- odżywianie zewnętrznych warstw siatkówki;
- kontrola ilości światła wpadającego do oka poprzez zmiany szerokości źrenicy;
- produkcja cieczy wodnistej, która zapewnia odpowiednie napięcie gałki ocznej.
Dodatkowo, mięśnie rzęskowe biorą udział w zmianie kształtu soczewki podczas akomodacji oka.
Zapalenie błony naczyniowej oka – co to za choroba?
Zapalenie błony naczyniowej oka jest to choroba oczu, w której w obrębie błony naczyniowej oka, bądź jednej z jej części, rozwija się proces zapalny. Zapalenie błony naczyniowej możemy podzielić pod względem anatomicznym oraz ze względu na czas trwania objawów.
Podział anatomiczny obejmuje:
- zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej – czyli zapalenie tęczówki i części sfałdowanej ciała rzęskowego;
- zapalenie części pośredniej błony naczyniowej – obejmujące część płaską ciała rzęskowego;
- zapalenie odcinka tylnego błony naczyniowej – zapalenie naczyniówki, któremu w większości przypadków towarzyszy zapalenie siatkówki;
- zapalenie wszystkich trzech części błony naczyniowej.
Natomiast ze względu na czas trwania i nasilenie objawów, zapalenie błony naczyniowej możemy podzielić na:
- zapalenie ostre – ma gwałtowny początek i krótki czas trwania – do 3 miesięcy;
- zapalenie podostre – jest formą zapalenia przewlekłego, które ma charakter nawrotowy, z okresowym zaostrzeniem objawów;
- zapalenie przewlekłe – ma powolny początek i narasta stopniowo, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, czasami nawet przez wiele lat.
Jakie są przyczyny zapalenia błony naczyniowej?
Zapalenie błony naczyniowej oka to choroba oczu o wielorakich przyczynach. Może rozwinąć się z powodu zakażenia. Czynnikiem etiologicznym mogą być bakterie, wirusy, pierwotniaki, a nawet grzyby. Mogą się one dostać do oka w wyniku jego urazu lub jako powikłanie zabiegów okulistycznych, bądź drogą krwiopochodną w przebiegu chorób zakaźnych, np. kandydozy, półpaśca czy toksoplazmozy.
Przyczyną zapalenia błony naczyniowej mogą być również choroby ogólnoustrojowe. Należą do nich: młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, gruźlica, łuszczyca, bolerioza. Zapalenie błony naczyniowej oka może wystąpić również w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.
Jakie są objawy zapalenia błony naczyniowej?
Zapalenie błony naczyniowej oka może mieć różne objawy, w zależności od tego, który odcinek oka jest objęty przez stan zapalny.
Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej charakteryzuje triada objawów: zaczerwienienie, ból oka i światłowstręt. Chory również dość szybko zauważa pogorszenie ostrości wzroku. Źrenica oka jest wąska i słabo reaguje na światło. Mogą wystąpić zaburzenia wzrokowe, takie jak męty i mroczki (centralne i obwodowe).
Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie badania należy wykonać?
Zdiagnozowanie zapalenia błony naczyniowej oka wymaga przeprowadzenia dokładnego wywiadu lekarskiego. Często konieczne jest również wykonanie badań dodatkowych. Należą do nich, między innymi: badanie okulistyczne, badanie ostrości wzroku i badanie w lampie szczelinowej.
W niektórych przypadkach wskazane jest również wykonanie badań dodatkowych – badań obrazowych (np. RTG klatki piersiowej, optyczna koherentna tomografia, USG gałki ocznej), testów serologicznych, oznaczenia antygenów zgodności tkankowej (HLA) i innych badań.
Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie może mieć powikłania?
Zapalenie błony naczyniowej oka, szczególnie gdy nie jest leczone, może nieść za sobą powikłania, takie jak:
- keratopatia taśmowata – czyli odkładanie się soli wapnia w powierzchownych warstwach rogówki,
- wytworzenie się zrostów tylnych pomiędzy tęczówką a soczewką,
- zaćma – w wyniku długotrwałego procesu zapalnego lub długotrwałego stosowania sterydów (np. w postaci kropli do oczu),
- podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe,
- jaskra,
- torbielowaty obrzęk plamki żółtej.
Na czym polega leczenie zapalenia błony naczyniowej?
Leczenie zapalenia błony naczyniowej oka opiera się na zastosowaniu leków z trzech grup. Są to:
- leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień akomodacyjny – zapobiegają one tworzeniu się zrostów, a także zmniejszają światłowstręt i ból oka;
- leki hamujące stan zapalny – głównie glikokortykosteroidy i inne leki immunosupresyjne – muszą być stosowane ostrożnie ze względu na szereg działań niepożądanych, które mogą wystąpić przy ich stosowaniu;
- leki działające na czynnik zakaźny – dopasowane do czynnika etiologicznego: antybiotyki, leki przeciwwirusowe, antymetabolity wirusowe i inne.
Jeśli zapalenie błony naczyniowej oka spowodowała choroba ogólnoustrojowa (np. reumatoidalne zapalenie stawów), to ważne jest, aby prawidłowo leczyć tę chorobę i stosować się do zaleceń lekarza.
Wypowiedź okulisty na temat zapalenia błony naczyniowej oka
Zdaniem eksperta
Zapalenie błony naczyniowej można usystematyzować z punktu widzenia umiejscowienia bądź symptomatologii oraz przebiegu lub też ze względu na etiologię i patomorfologię. Wszystkie te kryteria zazębiają się wzajemnie. Pod względem anatomicznym wyróżniamy zapalenie przedniego odcinka, które obejmuje: zapalenie tęczówki części sfałdowanej ciałka rzęskowego, zapalenie części pośredniej obejmujące część płaską ciałka rzęskowego, zapalenie odcinka tylnego pociągające za sobą zazwyczaj zapalenie siatkówki oraz zapalenie całej błony naczyniowej.
Pod względem symptomatologii i przebiegu istnieje podział: zapalenie błony naczyniowej ostre, które cechuje gwałtowny początek, a także względnie krótki czas trwania; podostre będące formą zapalenia przewlekłego, mające charakter nawrotowy z zaostrzeniem objawów oraz przewlekłe cechujące się wolnym i subiektywnie bezobjawowym początkiem. Stopniowo narastający proces trwa więcej niż 3 miesiące, nieraz przez wiele lat.
Pod względem etiologicznym zapalenie błony naczyniowej oka można podzielić na wywołane przez czynniki zakaźne, czyli bakteryjne, wirusowe, pierwotniakowe, grzybicze i pasożytnicze, czynniki niezakaźne oraz czynniki nieznane. Pod względem patomorfologicznym zapalenie błony naczyniowej dzieli się na nieziarninujące i ziarninujące. Odmienny obraz kliniczny obu typów zapalenia pozwala skierować podejrzenie w kierunku jego etiologii.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Katarzyna Rogulska, Alina Bakunowicz-Łazarczyk - Zapalenie błony naczyniowej czy nie? Wątpliwości diagnostyczne w pediatrycznej grupie wiekowej, Klinika Oczna 2020, 122, 1, https://doi.org/10.5114/ko.2020.94209
- Prof. dr hab. Maria Hanna Niżankowska – Okulistyka. Podstawy kliniczne, wyd. I, PZWL, 2007
- lek. Małgorzata Mimier – Nowe metody leczenia biologicznego nieinfekcyjnego zapalenia błony naczyniowej oka, „Przegląd Reumatologiczny” nr 2/2017 (57), s. 1–2
Opublikowano: 07.12.2023;
Oceń:
5.0
0
Komentarze i opinie (0)