Bielactwo nabyte – objawy, przyczyny, metody leczenia

Czym jest bielactwo nabyte?

Bielactwo nabyte to choroba skóry, której głównym objawem jest pojawianie się jaśniejszych plam na skórze. Skóra traci kolor. U niektórych osób może występować zaledwie kilka takich plam, podczas gdy skóra innych traci większość swojego pigmentu. Bielactwo nabyte zazwyczaj występuje na skórze, ale może też dotyczyć innych obszarów, gdzie tylko znajduje się pigment. Poza skórą także włosy mogą tracić kolor. Zdarzają się przypadki utraty koloru w obrębie jamy ustnej. Zmiany mogą pojawiać się także w obrębie struktur oka (tęczówki czy siatkówki).

Bielactwo nabyte nie jest chorobą zakaźną i nie zagraża życiu chorego. Choroba wywiera negatywny wpływ na sferę psychiczną pacjentów. Pojawiające się plamy i odbarwienia na skórze mogą być przyczyną pogorszenia jakości życia poprzez ograniczenia kontaktów z innymi osobami, mniejszą samoocenę. Choroba może prowadzić nawet do depresji. Bielactwo nabyte w większości przypadków jest nieuleczalne, dlatego tak ważne jest opracowanie skutecznych metod radzenia sobie z tym problemem.

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Objawy bielactwa nabytego

W momencie zachorowania na bielactwo nabyte dochodzi do utraty pigmentu w skórze. Depigmentacja może dotyczyć każdego obszaru ludzkiego ciała:

• skóry,
• włosów (na głowie oraz brwi, rzęs i brody),
• wewnątrz jamy ustnej,
• nawet w okolicy narządów płciowych.

Skóra dotknięta bielactwem nabytym może ulec rozjaśnieniu lub całkowitemu wybieleniu. U wielu osób nie występują żadne inne objawy i symptomy, a ich ogólny stan zdrowia jest poprawny. U nieznacznej grupy osób skóra może pojawić się świąd skóry.

Bielactwo nabyte często prowadzi do spadku samooceny, jak również trudnej do pokonania depresji. Takie przypadki mają miejsce bez względu na ilość utraty pigmentu, jak również rodzaj i rozległość plam na skórze.

Bielactwo nabyte – przyczyny

Niemal połowa chorych na bielactwo zapada na tę chorobę przed osiągnięciem 21 roku życia. Bardzo rzadko dochodzi do samoistnego ustąpienia choroby. Bielactwo w większości przypadków towarzyszy pacjentom do końca ich życia. Choroba dotyka w równym stopniu mężczyzn i kobiety.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na bielactwo nabyte

Ryzyko zachorowania jest większe w przypadku posiadania bliskiego krewnego zmagającego się z bielactwem nabytym lub obecności choroby rozwijającej się na tle autoimmunologicznym, tj. w szczególności choroba Hashimoto lub łysienie plackowate.

Bielactwo nabyte – mechanizm powstawania

Bielactwo nabyte rozwija się, kiedy komórki zwane melanocytami, umierają. To właśnie te komórki są odpowiedzialne za kolor skóry i włosów każdego człowieka. Naukowcom nie do końca udało się znaleźć bezpośrednią przyczynę obumierania melanocytów. Bielactwo uogólnione może rozwijać się na tle autoimmunologicznym. Wówczas organizm błędnie rozpoznaje własne melanocyty jako obce. Powoduje to wzmożoną produkcję przeciwciał prowadzących do ich zniszczenia.

Badania sugerują, że u podstaw rozwoju jednego z typów bielactwa, czyli bielactwa segmentowego, dochodzi na skutek zaburzonego funkcjonowania układu nerwowego. Przemawia za tym występowanie zmian skórnych w rejonach zaopatrywanych przez dany nerw.

Typy i rodzaje bielactwa nabytego

Po przeprowadzeniu szczegółowego badania lekarz jest w stanie określić konkretny typ i rodzaj choroby.

Typy bielactwa nabytego:

• bielactwo segmentowe, zwane także bielactwem ograniczonym – pojawia się tylko w jednym miejscu na ciele, np. na nodze, twarzy i ręku. W około 50% przypadków dochodzi do pewnej utraty koloru włosów na głowie, a także brwi lub rzęs. Zazwyczaj rozpoczyna się w młodym wieku, a następnie rozwija się przez rok i zatrzymuje;
• bielactwo uogólnione, zwane również bielactwem zwykłym lub mieszanym – najczęściej występujący typ choroby. Pojawia na obydwu stronach ciała, czyli na przykład obydwu dłoniach lub kolanach. Zazwyczaj rozpoczyna się na rękach, palcach, nadgarstkach, wokół oczu, ust lub na stopach. Na samym początku dochodzi do szybkiej utraty koloru włosów, po czym proces ten zatrzymuje się na chwilę. Ponowna utrata koloru rozpoczyna się później. Taki cykl zazwyczaj trwa przez całe życie chorego. Depigmentacja obejmuje coraz większe obszary ciała i staje się coraz bardziej widoczna.

Dotychczas określone rodzaje bielactwa nabytego:

• ograniczone w formie skupionej – na skórze pojawia się jedna lub kilka plam, ale są ograniczone tylko do jednego lub kilku obszarów ciała,
• uogólnione – u większości osób dochodzi do rozwoju tego rodzaju choroby, która charakteryzuje się plamami porozsiewanymi po całym ciele,
• całkowite – dochodzi do utraty większości pigmentu, jednak ten rodzaj bielactwa nabytego obserwowany jest bardzo rzadko.

Nie istnieje żadna metoda pozwalająca z wyprzedzeniem określić ilość utraconego pigmentu. Depigmentacja może się zatrzymać i pozostawać w niezmienionej postaci przez wiele lat. U pewnej grupy osób istniejące plamy powiększają się, a na ciele cały czas pojawiają się nowe. Bardzo rzadko dochodzi do sytuacji, kiedy utracony pigment skóry zostaje przywrócony.

Diagnozowanie i leczenie bielactwa nabytego

Diagnostyka bielactwa

Jeśli dermatolog podejrzewa bielactwo nabyte, konieczne jest dokonanie dokładnej analizy historii medycznej oraz ustalenie występowania przypadków bielactwa wśród najbliższych członków rodziny, a także ewentualnego współistnienia wspomnianych przypadków chorób autoimmunologicznych. W celu postawienia właściwej diagnozy należy przeprowadzić dokładne badanie fizykalne, polegające na uważnej ocenie zmienionej barwnikowo skóry.

Lekarz może zlecić wykonanie badań krwi, aby sprawdzić funkcjonowanie gruczołu tarczowego. Osoby z bielactwem nabytym często chorują na choroby tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Wskazane jest wówczas podjęcie równoczesnego leczenia obu chorób.

Metody leczenia bielactwa nabytego

Celem leczenia jest przywrócenie utraconego pigmentu. Rodzaj postępowania zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, wieku, a także od miejsc występowania objawów choroby. Należy także zwrócić uwagę na fakt, że pewna grupa osób nie decyduje się na żadną formę leczenia.

Najczęściej stosowane rodzaje leczenia:

• brak leczenia farmakologicznego (stosowanie jedynie kosmetyków),
• lek stosowany na skórze,
• zabiegi z wykorzystaniem światła,
• terapia PUVA,
• zabieg chirurgiczny.

Bielactwo nabyte – jak chronić skórę?

Bardzo istotna w przebiegu leczenia bielactwa nabytego jest właściwa edukacja pacjenta na temat choroby. Pozwala ona na podjęcie decyzji o wdrażanym leczeniu, a także na wybranie takich form terapii, które zapewnią najlepsze efekty i w znaczący sposób wpłyną na poprawę jakości życia.

Ochrona przed promieniowaniem UV

W przypadku bielactwa niezmiernie ważna jest ochrona skóry przed słońcem, ponieważ skóra pozbawiona pigmentu bardzo łatwo się opala, a poparzenia słoneczne mogą znacznie pogorszyć objawy choroby. Produkty z filtrem przeciwsłonecznym trzeba nakładać na każdą część ciała mogącą mieć kontakt z promieniami słonecznymi. Należy zrobić to 15 minut przed wyjściem na świeże powietrze. Odpowiedni filtr przeciwsłoneczny powinien zapewniać ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB, a także oferować wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej (SPF) wynoszący przynajmniej 30. Istotną cechą jest także jego wodoodporność.

Ponowne zastosowanie produktu ochronnego jest wskazane co 2 godziny, nawet w przypadku pochmurnej pogody, a także po pływaniu lub wykonywaniu czynności powodujących silne pocenie. Nie każdy typ odzieży zapewnia taką samą ochronę przed promieniami ultrafioletowymi, dobrze jest ubierać się w odzież lepiej chroniącą skórę.

Chorzy na bielactwo nabyte bezwzględnie nie powinni korzystać z solarium. W przypadku skóry, która utraciła sporą dawkę pigmentu, opalanie w solarium może wywołać poważne poparzenia.

Tatuaże a bielactwo nabyte

Dodatkowo, nie zaleca się tej grupie pacjentów wykonywania tatuaży, gdyż taki zabieg może wywołać tzw. efekt Köbnera. Wówczas nowe ognisko bielactwa nabytego może wystąpić w miejscu zranienia skóry (czyli umieszczenia tatuażu) po około10-14 dniach.

Jak zamaskować objawy bielactwa?

Aby pacjenci poczuli się bardziej komfortowo, istnieją sposoby pozwalające zamaskować zmiany na skórze pozbawione pigmentu. Kosmetyki pozwalają w bezpieczny i skuteczny sposób na dodanie skórze koloru bez konieczności przeprowadzania dodatkowych zabiegów. Takimi kosmetykami są:

• samoopalacze,
• specjalne barwniki,
• produkty do makijażu.

Wypowiedź dermatologa na temat bielactwa