Plamy na twarzy – jakie są przyczyny zmian i przebarwień na twarzy?

Plamy i przebarwienia na twarzy

Plama to zmiana leżąca w poziomie skóry. Oznacza to, że jest niewyczuwalna przy dotyku, a od otaczającej skóry różni się wyłącznie zabarwieniem.

Wyróżnia się następujące rodzaje plam:

• barwnikowe – czyli powszechnie występujące znamiona, piegi oraz odbarwienia. Zmiany związane są z odkładaniem się barwnika (melaniny) w skórze
• zapalne – pojawiają się w wyniku przekrwienia, wywołanego stanem zapalnym
• złogowe – powstają w wyniku odkładania się złogów w skórze, przykładowo ciemnoszare przebarwienia na skórze w zatruciu rtęcią lub srebrzycy
• naczyniowe – teleangiektazje (trwałe rozszerzenia małych naczyń krwionośnych występujące u osób z cerą naczynkową), wybroczyny (spowodowane wynaczynieniem krwi z małych naczyń włosowatych do skóry lub błon śluzowych, często przypominają wysypkę), naczyniaki (powstające w wyniku tworzenia nowych, drobnych naczyń krwionośnych).

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Ciemne plamy na twarzy u kobiet

Ostuda (chloasma, melasma) to ciemne przebarwienia na twarzy związane ze wzmożonym wytwarzaniem barwnika (melaniny), pojawiające się bez poprzedzającego i towarzyszącego stanu zapalnego. Zmiany występują głównie u kobiet.

Do czynników wywołujących należą:

• ciąża (chloasma gravidarum),
• zaburzenia miesiączkowania,
• stany zapalne przydatków – zapalenie jajników i jajowodów,
• zaburzenia hormonalne związane z chorobami tarczycy czy nadnerczy,
• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej,
• schorzenia wątroby,
• stan wyniszczenia organizmu,
• używanie kosmetyków zawierających substancje światłouczulające takie jak olejek bergamotowy,
• leki – chlorpromazyna, hydantoina

Plamy na twarzy mogą mieć różne nasilenie: od żółto do ciemnobrunatnych. Zmiany są dobrze odgraniczone, mają nieregularne zarysy. Nie towarzyszy im zaczerwienienie, nie stwierdza się zaniku ani złuszczania w ich obrębie. Najczęściej występują w centralnych okolicach twarzy, nad górną wargą, na nosie, policzkach, czole i brodzie. Ciemne plamy na twarzy nasilają się latem. Mogą ustępować samoistnie po porodzie, odstawieniu wywołujących je leków, mają jednak tendencję do nawracania, zazwyczaj przy kolejnej ciąży.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Czerwone plamy na twarzy

Czerwone plamy na twarzy to bardzo powszechna przypadłość. Występują najczęściej pod wpływem wysiłku fizycznego lub stresu, szybko znikając. Kiedy jednak zmiany utrzymują się przez dłuższy okres czasu, powodem może okazać się cera naczynkowa, a nawet trądzik różowaty.

Przyczyną cery naczynkowej są poszerzenia małych naczyń krwionośnych w skórze. Zmiany te mogą być początkiem poważnego schorzenia jakim jest trądzik różowaty. Oprócz utrwalonych zmian rumieniowych, na twarzy pojawiają się wówczas grudki i krostki, a w ciężkich przypadkach dochodzi do zniekształcających nos, zmian przerostowych.

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

Oparzenia słoneczne to jedna z najczęstszych przyczyn czerwonych plam na skórze. Zmiany pojawiają się po kilku godzinach od ekspozycji na promieniowanie UVB, a cofają po kilku dniach lub tygodniach, bez pozostawienia śladów.

Swędzące zmiany na skórze, którym może towarzyszyć wysypka i obrzęk to częsty objaw alergii kontaktowej na stosowane kosmetyki do pielęgnacji czy kremy. Zmiany przeważnie szybko ustępują po odstawieniu uczulającego preparatu.

Zobacz też: Czerwone plamy na nogach – co mogą oznaczać?

Plamy na skórze a bielactwo

Liczne, odbarwione plamy na skórze, o różnym kształcie i wielkości wskazują na schorzenie zwane bielactwem nabytym (vitiligo). W tym przypadku zmniejszone jest wytwarzanie melaniny, niszczone są także melanocyty (komórki wytwarzające barwnik). Spowodowane jest to procesem autoimmunologicznym – organizm niszczy własne komórki i tkanki. Bielactwo często pojawia się także po ciężkich wstrząsach psychicznych. Występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, może mieć podłoże genetyczne.

Plamy na skórze są ostro odgraniczone, otoczone przebarwioną obwódką. Włosy w obrębie zmian są siwe. Vitiligo występuje najczęściej na twarzy, narządach płciowych i grzbietach rąk, zdarza się jednak, że procesem chorobowym objęta jest skóra całego ciała. Przebarwienia na skórze zazwyczaj utrzymują się przez całe życie. Mogą pojawiać się nagle lub etapami, w lecie dochodzi do nasilenia intensywności przebarwionych obwódek. Zmianom nie towarzyszy świąd. Bielactwu często towarzyszą takie schorzenia jak choroba Hashimoto, choroba Addisona, toczeń rumieniowaty, niedokrwistość złośliwa, cukrzyca czy łysienie plackowate.

Piegi – drobne przebarwienia na skórze

Drobne, rozsiane plamy, umiejscowione w okolicach odsłoniętych, najczęściej na twarzy to dobrze znane piegi. Zmiany te częściej występują u osób o jasnej karnacji oraz rudych. Piegi nie występują u niemowląt. Pojawiają się w okresie dzieciństwa, pozostając przeważnie do końca życia, z mniejszym nasileniem w starszym wieku. Te drobne przebarwienia na skórze uwidaczniają się bardziej w wyniku ekspozycji na słońce, które aktywuje komórki wytwarzające barwnik.

Występowanie piegów ma charakter genetyczny, u takich osób dochodzi do szybszego wytwarzania się melaniny. Plamy mogą być zarówno jasno jak i ciemnobrązowe, poza twarzą występują także na przedramionach i grzbietach rąk, przeważnie mają układ symetryczny. Piegi nie świadczą o istnieniu choroby w organizmie, jednak osoby o jasnej karnacji są bardziej narażone na poparzenia słoneczne, a tym samym na choroby nowotworowe skóry.

Niezależnie od przyczyny powstawania przebarwień podstawową rolę odgrywa odpowiednia ochrona skóry przed promieniami słonecznymi. Aby rozjaśnić ciemne plamy na twarzy stosuje się specjalne kremy wybielające zawierające takie substancje jak perhydrol, hydrochinon, czy kwas kojowy.

Dobry krem na przebarwienia, zwłaszcza, jeżeli są to czerwone zmiany na skórze, powinien zawierać zielony barwnik kryjący. Na plamy na skórze, które są wynikiem popękanych naczynek sprawdzą się te same kosmetyki, które przeznaczone są dla skóry wrażliwej.

Można stosować także peeling za pomocą kwasów alfahydroksylowych oraz powierzchowną krioterapię w formie masażu. Gdy przyczyną plam na skórze są zaburzenia hormonalne, leczenie powinno być przyczynowe. W leczeniu bielactwa nabytego stosuje się między innymi fotochemoterapię oraz wyciąg z dziurawca.