Kiła (syfilis) – objawy, co ją wywołuje, zakażenie, jak zapobiegać?

Co to jest kiła, co ją wywołuje?

Kiła jest chorobą przenoszoną drogą płciową o podłożu bakteryjnym. Wywołuje ją zakażenie krętkiem bladym (Treponema pallidum). Zakażenie kojarzy się najczęściej z kontaktami seksualnymi, ale nie należy zapominać również o możliwości zakażenia płodu od matki poprzez łożysko.

Do zakażenia dochodzi głównie na drodze kontaktów płciowych, zarówno pochwowych i analnych, jak i oralnych z osobą zakażoną. Jeżeli zmiany związane z chorobą obecne są w gardle, do zarażenia może dojść również przez pocałunek. Bakterie wnikają do organizmu przez nienaruszone błony śluzowe lub drobne uszkodzenia skóry i w bardzo szybkim tempie zaczynają się namnażać.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Kiła – objawy wczesne

Objawy zakażenia kiłą zależą od czasu, jaki upłynął od zarażenia, dlatego kiłę dzielimy na wczesną, czyli do 2 lat od zakażenia oraz późną, czyli kolejne lata po zakażeniu.

Pierwszym objawem kiły, który powinien skłonić do wizyty u lekarza jest tzw. zmiana wczesna, która pojawia się w ciągu kilku tygodni od kontaktu z osobą zakażoną i utrzymuje się przez 2-6 tygodni, po czym samoistnie znika. Zmiana ma charakter grudki. Po kilku dniach w tym miejscu powstaje owrzodzenie. Wszystkim tym etapom może towarzyszyć powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, które są twarde i niebolesne. Zmienione węzły chłonne mogą się utrzymywać przez kilka miesięcy.

Objawy kiły – video

Objawy kiły – wysypka

Jeżeli na tym etapie nie zostanie wdrożone leczenie, choroba będzie rozwijała się dalej. W ciągu kolejnych tygodni, a czasem jeszcze zanim ustąpi zmiana wczesna, pojawia się charakterystyczna dla kiły wysypka zwana ostudą. Na tym etapie również może występować niebolesne uogólnione powiększenie węzłów chłonnych. Nasilenie wysypki jest kwestią indywidualną. U ¼ osób zakażonych pozostanie ona niezauważona.

Zmiany mają postać kilkumilimetrowych różowych plamek, z upływem tygodni dołączają się drobne czerwone grudki, zlokalizowane głównie na dłoniach, stopach i twarzy. W okolicy odbytu i sromu mogą powstawać szarawo-białe zmiany, zwane kłykcinami płaskimi. Na tym etapie dołączają się objawy ogólne przypominające przeziębienie, czyli osłabienie organizmu, ból gardła, głowy.

Kiła w ciągu pierwszych 2 lat może również przebiegać bezobjawowo – w tym wypadku jest to kiła utajona wczesna.

W ciągu kilku lat od zakażenia, jeżeli wcześniej choroba nie zostanie zdiagnozowana i nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, rozwija się kiła późna. Na tym etapie zajęty jest zazwyczaj układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, a na skórze, błonach śluzowych, a nawet kościach mogą występować typowe grudkowate zmiany, mierzące od kilku milimetrów do kilku centymetrów, zwane kilakami.

Kiła – badania i diagnostyka

Przy wystąpieniu jakichkolwiek przesłanek mogących sugerować zakażenie kiłą należy niezwłocznie udać się do lekarza specjalisty w dziedzinie dermatologii i wenerologii. Lekarz, po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem i wykonaniu dokładnego badania fizykalnego, może zlecić badania serologiczne w kierunku wykrycia zakażenia kiłą. Testy wykrywają swoiste przeciwciała we krwi. Dodatni wynik testu musi być dokładnie omówiony z lekarzem.

Leczenie kiły

Na szczęście kiłę można leczyć. Po potwierdzeniu rozpoznania przez lekarza należy jak najszybciej wdrożyć specyficzne leczenie, które zapobiegnie dalszemu rozwojowi zakażenia. Lekiem pierwszego wyboru, z potwierdzoną skutecznością, jest jeden z najstarszych antybiotyków, czyli penicylina. Leczenie kiły penicyliną polega na podawaniu jej domięśniowo lub dożylnie, ponieważ doustna terapia okazuje się nieskuteczna. Oznacza to, że cały proces terapeutyczny musi przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza. Wyleczenie się jest możliwe, natomiast w przypadku zaawansowanych zmian w układzie nerwowym czy sercowo-naczyniowym niestety nie ma sposobów na ich odwrócenie (nawet w takich przypadkach terapia zdecydowanie zahamuje dalszy rozwój choroby).

Kiła – jak zapobiegać?

Na koniec kilka słów na temat niezwykle istotny w kwestii kiły, czyli na temat profilaktyki. Jak ogólnie wiadomo, najlepszym sposobem na uniknięcie niechcianej choroby jest duża świadomość społeczeństwa, związana z unikaniem czynników ryzyka i zachowań sprzyjających zakażeniu. Zdecydowanie na pierwszym miejscu, jeżeli chodzi o profilaktykę, jest unikanie przypadkowych kontaktów płciowych. Prezerwatywa nie zapewnia 100% bezpieczeństwa, dlatego lepiej świadomie i z rozwagą dobierać sobie partnerów.

W ramach profilaktyki również niezmiernie istotne są, wspomniane wcześniej w artykule, badania przesiewowe u kobiet w ciąży. Są szansą na ewentualne rozpoznanie zakażenia nie tylko dla kobiet, ale poprzez niezwłoczne wdrożenie leczenia można również zapobiec zakażeniu płodu.

Kiła w ciąży

Bardzo ważną drogą zakażenia jest również droga wertykalna, czyli przez łożysko od matki do płodu. Jest to niezmiernie istotne, ponieważ może to doprowadzić do powstania poważnych wad u płodu, a nawet jego obumarcia. Obecnie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie opieki okołoporodowej, każda kobieta w ciąży już podczas pierwszej wizyty (najlepiej do 10. tygodnia ciąży) powinna mieć wykonane badanie przesiewowe w kierunku zakażenia kiłą, w skrócie VDRL. Wczesne wykrycie pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia i zapobiega wielu powikłaniom. W tym samym rozporządzeniu znajduje się również informacja o ponownym badaniu między 33. a 37. tygodniem ciąży u kobiet, które są szczególnie narażone na zakażenie.

Zakażenie wertykalne ma najczęściej miejsce w II trymestrze ciąży. Zakażenie płodu może doprowadzić do rozwinięcia się kiły wrodzonej u noworodka, a w najgorszym wypadku do śmierci wewnątrzmacicznej płodu.