Łupież rumieniowy (erythrasma) – objawy, przyczyny, leczenie

Co to jest łupież rumieniowy – jakie są przyczyny?

Łupież rumieniowy (erytrazma, erythrasma) to przewlekła choroba bakteryjna skóry. Rozpoznawana jest przede wszystkim u starszych mężczyzn i wywoływana przez maczugowca Corynebacterium minutissimum, który naturalnie bytuje na powierzchni skóry nawet co 5. osoby W sprzyjających warunkach może dojść do nadmiernego namnażania się patogenu i wystąpienia objawów łupieżu rumieniowego.

Maczugowiec skórny fizjologicznie kolonizuje skórę około 20 proc. osób zdrowych. W sprzyjających warunkach, np. przy osłabieniu odporności, może dojść do nadmiernego namnażania się drobnoustroju, co skutkuje rozwojem choroby.

Czy można łatwo się zarazić? Zakaźność bakterii jest niewielka, dlatego istnieje bardzo niskie prawdopodobieństwa przeniesienia zakażenia z chorego człowieka na dotychczas zdrowego, nawet po przypadkowym użyciu tego samego ręcznika czy podczas wspólnego prania odzieży w tej samej pralce.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Na schorzenie to najczęściej zapadają mężczyźni, zwłaszcza po ukończeniu 60. roku życia. Wśród czynników predysponujących do rozwoju choroby można wymienić: zaburzenia metaboliczne, takie jak otyłość i cukrzycę, a także nadmierną potliwość. W przypadku braku włączenia odpowiedniego leczenia, zmiany chorobowe na skórze mogą utrzymywać się latami. Niestety mimo zastosowania terapii, niektórzy pacjenci borykają się z nawrotami wykwitów, głównie ze względu na utrzymywanie się czynników ryzyka. Całkowite wyleczenie jest możliwe, ale wymaga czasu i należy liczyć się z nawrotami choroby.

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Łupież rumieniowy – jakie objawy daje i czy tylko w pachwinach?

W przebiegu łupieżu rumieniowego najczęściej w okolicy pachwin powstają dobrze odgraniczone zmiany o łuszczącej się powierzchni, które nie są bolesne ani nie swędzą. Wykwity te można określić jako plamy. Ich kształt nie zawsze jest regularny. Są różowe, lekko brązowe, brunatne lub żółte. U mężczyzn widoczne są na udach, w pachwinach i w miejscu styku moszny z udami. Łupież rumieniowy u kobiet może oznaczać zajęcie ud, pachwin i sromu oraz okolicy nadłonowej w miejscu gdzie pojawiają się włosy łonowe. Zmiany czasami lokalizują się pod piersiami (fałdy podsutkowe) i w pępku.

Plamy pojawiają się tylko na udach (mogą zająć znaczną powierzchnię między udami), ale także w szparze między pośladkami. Częste są także pod pachami. Wtedy też pojawia się nieregularna, obstrzępiona, żółto-brązowa, duża plama o nieregularnym kształcie zlokalizowana w dole pachowym. Znane są przypadki, gdzie łupież rumieniowaty pojawia się na stopach i między palcami stóp.

Zmiany mogą ustępować pod wpływem leczenia antybiotykami. Choroba może trwać latami. Jest trudna w leczeniu i ma tendencję do nawrotów.

Jakie choroby skóry przypominają objawy łupieżu rumieniowatego?

Zmiany na skórze w pachwinach mogą powstawać w przebiegu wielu różnych chorób dermatologicznych, dlatego w diagnostyce różnicowej należy brać pod uwagę:

• wyprzenia drożdżakowe – zmiany te są podobne, ale lokalizują się przede wszystkim na dnie fałdów; w przebiegu łupieżu rumieniowego wykwity sięgają poza fałdy, zstępując także np. na uda;
• grzybicę pachwin – na powierzchni zmian występują kaszkowate grudki, w przeciwieństwie do łuszczenia się w przebiegu łupieżu rumieniowego; dodatkowo zmiany grzybicze cechuje często bardziej intensywne, czerwone zabarwienie związane z nasileniem stanu zapalnego i uporczywy świąd;
• łupież pstry – zmiany bardzo podobne, choć częściej lokalizują się na skórze tułowia, a nie w pachwinach, niemniej często łączy się leczenie przeciwbakteryjne z przeciwgrzybiczym, aby mieć pewność skuteczności terapii.

W przypadku, gdy zmiany lokalizują się w innych, mniej typowych lokalizacjach niż wspomniana okolica pachwin i ud, konieczne jest różnicowanie z innymi chorobami skóry. Na stopach i między palcami może to być grzybica. Pod piersiami mogą pojawić się odparzenia, a także zmiany grzybicze.

Jakie badania zrobić?

Diagnozę łupieżu rumieniowego stawia najczęściej dermatolog. Zwykle dokonuje tego na podstawie wywiadu z pacjentem i dokładnej oceny zmian. Dodatkowo wykorzystuje się lampę Wooda. W świetle nadfioletowym zmiany mają tendencję do charakterystycznego świecenia na pomarańczowo i czerwono.

Jest to związane z produkcją przez bakterie Corynebacterium porfiryn, odpowiedzialnych za taką fluorescencję. W razie potrzeby można także pobrać materiał, w postaci zeskrobin do badania mikroskopowego, które pozwala postawić pewną diagnozę, że jest to łupież rumieniowaty.

Leczenie łupieżu rumieniowego i domowe sposoby

Ze względu na pochodzenie bakteryjne, jedyną skuteczną formą leczenia jest zastosowanie antybiotyku. W mniej nasilonych przypadkach zaleca się jego używanie miejscowo krem lub maść. Na łupież rumieniowy zwykle stosuje się 5 proc. erytromycynę przez okres 7–10 dni. Czasem łączy się ją także z preparatami przeciwgrzybiczymi, aby zwalczyć ewentualnie nakładające się zmiany drożdżakowe. Wówczas stosuje się preparaty imidazolowe, takie jak ketokonazol czy mikonazol. Można także wspomóc się używaniem specjalnych mydeł antybakteryjnych do codziennej higieny. W przypadku bardziej zaawansowanych lub uporczywie nawracających zmian, należy rozważyć włączenie leczenia doustnego. Podstawowym lekiem jest również erytromycyna.

Ocenia się, że łupież rumieniowy daje się całkowicie wyleczyć. Niestety zmiany mają tendencję do nawrotów, głównie ze względu na utrzymujące się czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, takie jak wzmożona potliwość, otyłość czy cukrzyca. Dlatego też podstawową formą profilaktyki nawrotów jest właściwe zwalczanie tych chorób.

Pacjent powinien zadbać o redukcję masy ciała i utrzymywanie stężeń glukozy w surowicy krwi w zakresie norm. Jeśli podstawowym problemem jest wzmożona potliwość, warto sięgnąć po dezodoranty, blokujące wydzielanie potu. Należy pamiętać o noszeniu przewiewnej odzieży, zwłaszcza w okresie letnim. Jeśli te metody zawiodą, warto rozważyć skorzystanie z bogatej oferty salonów medycyny estetycznej, gdzie zmniejszenie potliwości można uzyskać poprzez ostrzykiwanie toksyną botulinową lub zabiegi z zastosowaniem laserów.

Bibliografia

Jabłońska S., Chorzelski T., Choroby skóry, wyd. PZWL, Warszawa 2002

Kaszuba A, Adamski Z., Dermatologia. Poradnik lekarza praktyka., wyd. Czelej, Lublin 2012

https://dermatologia.mp.pl/choroby/chorobyskory/171028,lupiez-rumieniowy