Podwyższona temperatura ciała przez dłuższy czas – możliwe przyczyny

Jaka jest prawidłowa temperatura ciała człowieka?

Za utrzymywanie stałej temperatury ciała odpowiada ośrodek termoregulacji, który znajduje się w podwzgórzu. Zakres norm temperaturowych u zdrowego człowieka jest uzależniony od wieku, płci oraz czynników indywidualnych. Średnio wynosi on 36,6 stopnia, ale normalna temperatura może być nieco niższa lub nieco wyższa.

Warto pamiętać, że podwyższenie temperatury ciała nie zawsze jest powodem do zmartwienia. Może ono nastąpić na skutek przegrzania organizmu po intensywnym wysiłku fizycznym czy zmiany fazy cyklu menstruacyjnego.

Przeczytaj też: Jakie funkcje w organizmie pełni fosfor?

Jak właściwie mierzyć temperaturę ciała?

Temperaturę ciała mierzy się za pomocą urządzenia zwanego termometrem. Do najpopularniejszych, obecnie używanych rodzajów termometrów można zaliczyć: elektroniczne, ciekłokrystaliczne oraz działające na podczerwień. Z ich pomocą można dokonać pomiaru w kilku miejscach: pod pachą oraz w odbycie, ustach czy uchu.

Istotna jest pora dnia, w której mierzy się temperaturę, ponieważ jej wartość zmienia się w ciągu doby, średnio o 0,5-1 stopnia Celsjusza (°C). Najniższa temperatura występuje pomiędzy godziną 2.00 w nocy i 6.00 rano, a najwyższa – w godzinach od 17.00 do 19.00. Z tego względu nieznacznie podwyższona temperatura ciała w godzinach wieczornych jest zjawiskiem całkowicie normalnym.

To też może Cię zainteresować: Komora hiperbaryczna – co to jest? Wskazania i przeciwwskazania

Nie bez znaczenia są też sposób i miejsce pomiaru. Najdokładniejszy, lecz rzadko stosowany w warunkach domowych, jest pomiar temperatury w odbycie. Precyzja tego rodzaju pomiaru wynika m.in. z braku wpływu temperatury otoczenia na wynik. Przy tym sposobie mierzenia temperatury granice normy u dorosłego człowieka mieszczą się w przedziale 36,6-37,9°C. Za średnią temperaturę ciała uważa się, w zależności od źródła, dwie wartości – 36,8 i 37°C.

Zobacz też: Co to jest stridor? Jak się go leczy?

Czym jest stan podgorączkowy, a czym gorączka?

Przyjmuje się, że stan podgorączkowy zaczyna się od 37,2 stopni (przy temperaturze mierzonej po godzinie 6 rano) i trwa do 38 stopni, natomiast powyżej tej granicy zaczyna się gorączka. Prawidłowa temperatura ciała w przypadku dzieci kilkuletnich i niemowląt jest wyższa o około 0,5 stopnia Celsjusza od temperatury ciała nastolatków oraz osób dorosłych.

Znaczenie podwyższonej temperatury ciała

Podwyższenie temperatury ciała jest skutkiem przestawienia się ośrodka termoregulacji, odpowiedzialnego za utrzymanie ciepłoty ciała, na wyższy poziom tzw. równowagi termicznej. Dzieje się to, kiedy układ odpornościowy organizmu wykryje nieprawidłowości w postaci pirogenów zewnętrznych (egzogennych), czyli: wirusów, bakterii, toksyn czy alergenów oraz pirogenów wewnętrznych (endogennych). W wyniku tych reakcji w organizmie powstaje stan zapalny, który jest przejawem walki z chorobą. Podczas niej zostają wyzwolone m.in. białka fazy ostrej i aktywują się liczne reakcje fizjologiczne, immunologiczne oraz metaboliczne.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Główną zaletą wzrostu temperatury ciała jest spowolnienie wzrostu i zahamowanie namnażania się bakterii czy wirusów. W stanach podgorączkowych w organizmie następuje nasilenie ważnych odpowiedzi odpornościowych. Przy temperaturze dochodzącej do 40°C pozytywne aspekty gorączki zanikają, powyżej tej wartości zaczyna się utrata orientacji i majaczenie, natomiast przekroczenie 43,5°C prowadzi do śpiączki.

To też może Cię zainteresować: Tabletki na kaszel – jakie wybrać?

Jakie mogą być niepokojące objawy towarzyszące gorączce?

W zależności od przyczyn gorączki objawy będą dotyczyć różnych układów. Do niebezpiecznych objawów towarzyszących gorączce zalicza się m.in.:

• silne bóle brzucha,
• drgawki,
• duszności,
• bladość skóry,
• utratę węchu i smaku, sugerującą zakażenie wirusem SARS-CoV-2,
• uporczywy kaszel,
• większą częstotliwość oddawania moczu,
• zaburzenia świadomości, w tym jej obniżony poziom,
• sztywność w karku,
• nieblednącą pod wpływem ucisku wysypkę na skórze.

Przyczyny stanu podgorączkowego

Podwyższona temperatura ciała to jeden z pierwszych odczuwalnych symptomów stanu zapalnego w organizmie, może więc dotyczyć niemal każdej choroby lub zaburzenia. W przypadku stanu podgorączkowego najczęściej jednak podejrzewa się m.in.:

• przeziębienia;
• choroby układu oddechowego, w tym: zapalenie gardła, zapalenie krtani i zapalenie oskrzeli;
• choroby układu pokarmowego, np. nieswoiste zapalenia jelit oraz zapalenie wyrostka robaczkowego;
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty, alergie czy nadczynność tarczycy;
• choroby układu krążenia;
• choroby zakaźne, a także infekcje bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze i wirusowe, w tym zapalenie ucha środkowego i zapalenie płuc;
• choroby ośrodkowego układu nerwowego i nasilone zaburzenia lękowe.

Sprawdź też: Molnupiravir – lek na COVID-19. Co o nim wiemy?

Wzrost temperatury ciała w ciąży

Ciąża to szczególny czas, w którym kobieta powinna zwracać jeszcze większą uwagę na stan swojego zdrowia. Ważnym elementem dbałości o siebie są regularne pomiary temperatury, wykonywane o stałych porach dnia. Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie temperatury stanowią poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia kobiety i rozwoju płodu.

Należy pamiętać, że nieznacznie podwyższona temperatura ciała jest całkowicie normalnym symptomem ciąży. Świadczy ona o licznych zmianach hormonalnych i metabolicznych w organizmie. Za prawidłową wartość temperatury ciała w ciąży uznaje się przedział 37-38 stopni Celsjusza. Powyżej 38°C może dojść do poronienia oraz przedwczesnego rozwiązania ciąży, natomiast poniżej 37°C poza poronieniem mogą wystąpić jeszcze inne zagrożenia ciąży.

Przewlekły stan podgorączkowy a brak snu, zmęczenie i stres

Podwyższona temperatura ciała może także utrzymywać się na skutek przewlekłego stresu, przemęczenia organizmu oraz braku należytej regeneracji podczas wypoczynku sennego. Wynika to z długotrwałego narażenia organizmu na mobilizację do walki lub ucieczki, które aktywują się w sytuacjach stresowych, a tym samym wywołują m.in. szybsze krążenie krwi i wzrost temperatury ciała.

To też może Cię zainteresować: Kiedy skończy się epidemia koronawirusa?

Podwyższona temperatura ciała bez innych objawów

Przyczyny podwyższonej ciepłoty ciała bez towarzyszących objawów chorobowych są niezwykle trudne do określenia. Gorączka nieznanego pochodzenia to stan, w którym temperatura ciała powyżej 38,3 stopni Celsjusza utrzymuje się przez czas co najmniej 3 tygodni. Takie przypadki wnikliwie obserwuje się i opisuje od 1961 roku. U części osób omawiany stan wynika z trudnych do zdiagnozowania infekcji, a u innych ze zmian nowotworowych i reumatologicznych. W dalszym ciągu pozostaje jednak spory, bo aż 30% odsetek osób, u których nie udaje się rozpoznać przyczyny podwyższonej temperatury ciała.

Zwiększonej temperatury, która utrzymuje się dłuższy czas, nie należy ignorować. Może być ona związana z obecnością groźnych dla zdrowia i życia chorób, m.in. autoimmunologicznych oraz nowotworowych. Każdy przewlekły przypadek gorączki należy skonsultować z lekarzem, który zleci badania, potrzebne do postawienia właściwej diagnozy.

Jak postępować w stanach podgorączkowych i przy gorączce?

Z przejściowym stanem podgorączkowym nie powinno się walczyć ze względu na to, że wyzwala pożądane reakcje obronne organizmu. Jednakże, kiedy temperatura ciała rośnie i osiąga pułap gorączkowy, należy ją zbić farmakologicznie za pomocą leków przeciwgorączkowych. Do najpopularniejszych substancji czynnych zawartych w tych lekach należą: ibuprofen, paracetamol lub kwas acetylosalicylowy, czyli aspiryna. Poza przyjmowaniem leków zaleca się nawadnianie organizmu oraz odpoczynek. Jeśli gorączka nie ustępuje po zażyciu leków i utrzymuje się przez długi czas, należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, ponieważ taki stan jest niebezpieczny dla organizmu.