Komora hiperbaryczna – co to jest? Wskazania i przeciwwskazania

Na czym polega leczenie w komorze hiperbarycznej?

Na początku warto zapoznać się z zasadami działania omawianej w tym artykule procedury. Terapia hiperbaryczna odbywa się w specjalnej, szczelnej komorze, w której panuje zwiększone ciśnienie – w tych właśnie warunkach pacjent oddycha 100% tlenem. Taka komora może być pojedyncza (jednoosobowa) lub wieloosobowa. Ciśnienie panujące się w typowej jednoosobowej komorze hiperbarycznej jest około 2,5 razy wyższe niż ciśnienie atmosferyczne.

Zgodnie z zasadami fizyki, zwiększone ciśnienie parcjalne gazu prowadzi do zwiększenia jego rozpuszczalności. Komora hiperbaryczna pozwala więc na znaczne zwiększenie stężenia tlenu we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, a także w limfie. Dzięki komorze hiperbarycznej więcej tlenu może zostać dostarczone do tkanek i komórek organizmu, co wykorzystuje się w terapii wielu różnorodnych schorzeń.

Przeczytaj też: Na czym polega intubacja i kiedy się ją stosuje?

Komora hiperbaryczna – wskazania do zastosowania

Wskazania do zastosowania komory hiperbarycznej obejmują tak naprawdę schorzenia z wielu dziedzin medycyny. Najpowszechniejsze wskazania do tego rodzaju procedury medycznej to:

• zatrucie tlenkiem węgla (CO);
• ostre niedokrwienia tkanek;
• zatory powietrzne i zatory gazowe;
• zapalenia i martwice w obrębie kości;
• urazy wielonarządowe;
• ropnie wewnątrzczaszkowe;
• przewlekłe rany, które nie goją się po zastosowaniu typowego leczenia – należy tutaj wymienić przede wszystkim odleżyny, owrzodzenia powstałe w wyniku przewlekłej niewydolności żylnej, stopę cukrzycową, ale także zakażenie ran pourazowych i przeszczepy skóry zagrożone martwicą;
• oparzenia termiczne – oparzenia, które kwalifikują się do takiego leczenia, to oparzenia II stopnia, które zajmują powyżej 10% powierzchni ciała (warunek ten dotyczy dzieci) i oparzenia III stopnia obejmujące powierzchnię powyżej 20% (u osób dorosłych);
• promienica – jest to schorzenie bakteryjne, które objawia się między innymi pojawianiem się na skórze guzów, czasami zmian ropnych, a konsekwencji – nawet martwicy skóry;
• choroba dekompresyjna – schorzenie często występujące u nurków i osób pracujących w kopalniach, wynika z przebywania w warunkach, gdzie szybko zmienia się ciśnienie zewnętrzne. Jej istotą jest wytrącanie się pęcherzyków azotu we krwi i innych płynach ustrojowych organizmu. Objawia się typowo świądem, uszkodzeniem układu nerwowego, a konsekwencji paraliżem i zgonem pacjenta;
• martwicze, złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego;
• nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy.

Sprawdź też: Podwyższenie temperatury ciała przez dłuższy czas – możliwe przyczyny

Komora hiperbaryczna – przeciwwskazania bezwzględne

Nie w każdym przypadku istnieje możliwość wykorzystania terapii hiperbarycznej, mimo istnienia medycznych wskazań do tej procedury.

Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania komory hiperbarycznej to:

• nieodbarczona odma opłucnowa – jest to stan, w którym jamie opłucnej znajduje się powietrze, co prowadzi typowo do zapadnięcia się płuca i utraty jego funkcji oddechowe;
• leczenie cytostatykami, takimi jak na przykład cisplatyna; komora hiperbaryczna nasila ich działania niepożądane, są to leki stosowane m.in. w terapiach onkologicznych.

Przeczytaj też: Jak objawia się choroba wysokościowa?

Komora hiperbaryczna – przeciwwskazania względne

Warto też wymienić przeciwwskazania względne, w przypadku istnienia których to zespół medyków podejmuje decyzję o ewentualnym włączeniu terapii hiperbarycznej. Do przeciwwskazań względnych należy:

• ciąża – w tym stanie lekarze decydują się na zastosowanie komory hiperbarycznej praktycznie tylko w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla (CO);
• rozsiana choroba nowotworowa;
• gorączka, infekcje układu oddechowego;
• padaczka;
• przebyte operacje w obrębie ucha i klatki piersiowej;
• rozedma płuc – czyli schorzenie, którego istotą jest zniszczenie oskrzelików i nadmierne upowietrznienie płuc.

To też może Cię zainteresować: Jakie są przyczyny flegmy w gardle?

Komora hiperbaryczna – powikłania leczenia

Jak każda procedura, również zastosowanie terapii z wykorzystaniem komory hiperbarycznej może wiązać się z wystąpieniem pewnych powikłań, do których należą między innymi:

• powikłania związane z urazem ciśnieniowym, czyli tak zwaną barotraumą – należy tutaj zaliczyć urazy ucha środkowego, zatok, a także płuc – uszkodzenia te wynikają z działania zbyt wysokiego ciśnienia na tkanki. Uraz ciśnieniowy zatok często wynika z toczącej się w obrębie zatok infekcji, dlatego też jest to przeciwwskazaniem do wykorzystania komory. Czasami powikłaniem związanym z barotraumą jest także powstanie odmy opłucnowej;
• ekstremalnie rzadko występuje rozerwanie tkanki płucnej – zapobiegać temu powikłaniu można poprzez dokładną ocenę układu oddechowego przed zakwalifikowaniem pacjenta do leczenia komorą, na przykład poprzez zrealizowanie badań obrazowych układu oddechowego (m.in. RTG płuc);
• powikłania okulistyczne – czyli zaćma, a więc zmętnienie soczewki oka, a także krótkowzroczność. Tlen w pewnych warunkach jest toksyczny dla oczu, krótkowzroczność jest w tym przypadku typowo powikłaniem przemijającym;
• uczucie podrażnienia układu oddechowego, głównie krtani i tchawicy;
• czasami uczucie bólu w obrębie krtani;
• obrzęk błony śluzowej nosa;
• toksyczny wpływ tlenu na układ nerwowy – może to objawiać się wystąpieniem drgawek.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

W celu uniknięcia powikłań tego rodzaju terapii z wykorzystaniem tlenu należy bardzo skrupulatnie przestrzegać wszystkich wytycznych i norm związanych z tą metodą, a także wykluczać z procedury tych pacjentów, u których występują przeciwwskazania. Osobą, która kwalifikuje pacjenta do tego rodzaju terapii, powinien być doświadczony w tym temacie lekarz.