Co to jest urosepsa – jakie są objawy posocznicy moczowej i jak się ją leczy?

Urosepsa – co to jest?

Urosepsa określana jest także jako posocznica moczowa. Stan ten oznacza obecność bakterii we krwi. Przyczyną są infekcje układu moczowego (bakterie przedostają się z układu moczowego do krwiobiegu). Sepsa to zespół objawów, które pojawiają się w wyniku nadmiernej reakcji organizmu na zakażenie.Mnożące się szybko bakterie wytwarzają niezwykle szkodliwe dla organizmu produkty przemiany materii.

Bywa, że choroba postępuje niezwykle szybko, a stan chorego może dramatycznie pogorszyć się w ciągu kilku godzin. Ciężka sepsa jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego wezwania kwalifikowanej pomocy medycznej. Pacjent powinien znaleźć się w szpitalu i zostaje poddany intensywnej antybiotykoterapii. Konieczne będzie też wskazanie przyczyny (rodzaju bakterii) i przyczyny, czyli potwierdzenie, czy przyczyną sepsy jest infekcja układu moczowego.

Zakażenie układu moczowego czyli obecność drobnoustrojów w drogach moczowych to częste i dokuczliwe, aczkolwiek przeważnie łagodne schorzenie. Jednak występowanie czynników ryzyka, takich jak przerost prostaty, kamica moczowa czy ciąża lub brak odpowiedniego leczenia infekcji dróg moczowych może doprowadzić do najcięższego rodzaju zakażenia krwi jakim jest urosepsa.

Urosepsa u dzieci zdarza się częściej niż u dorosłych i bywa także następstwem wrodzonych wad układu moczowego jak np. refluks pęcherzowo-moczowodowy. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala na uniknięcie nieodwracalnych uszkodzeń organizmu oraz zmniejsza ryzyko zgonu.

Zobacz też: Kolor moczu a choroby

Jaka może być przyczyna urosepsy?

Do najczęstszych czynników etiologicznych sepsy należą bakterie Gram-ujemne takie jak: Escherichia coli, Proteus, Enterobacter, Klebsiella, bakterie niefermentujące – Pseudomonas spp., rzadko grzyby (Candida albicans).

Zaburzenia w odpływie moczu to jeden z najczęstszych czynników ryzyka wystąpienia urosepsy. Do takiego stanu może dojść w przypadku:

• kamicy moczowej,
• przerostu prostaty,
• guzów,
• ciąży.

Do rzadszych przyczyn zaburzeń odpływu moczu należą:

• zwężenia górnych lub dolnych dróg moczowych,
• pęcherz neurogenny,
• refluks moczowodowy.

W części przypadków urosepsa jest powikłaniem zabiegów w obrębie dróg moczowych, najczęściej cewnikowania pęcherza moczowego. Wraz z wprowadzaniem go do pęcherza mogą przedostać się potencjalnie chorobotwórcze bakterie.

Utrudnione leczenie zakażeń układu moczowego, a więc i większe ryzyko urosepsy występuje u chorych z niedoborami odporności, przyjmujących leki immunosupresyjne, uzależnionych od alkoholu, u pacjentów z cukrzycą, niewydolnością nerek, oraz u ludzi starszych.

Urosepsa u dzieci – przyczyny i leczenie

U dzieci objawy sepsy są mało charakterystyczne. Stwierdzenie co najmniej trzech z niżej podanych może sugerować występowanie posocznicy:

• wymioty, wzdęcia brzucha, niechęć do ssania;
• bezdechy lub przyspieszony oddech;
• zmiany skórne – pod postacią wybroczynowej wysypki, bladości, rumienia;
• niepokój, zmiana zachowania, brak chęci do zabawy;
• obniżenie temperatury (szczególnie u noworodków urodzonych przedwcześnie) lub gorączka

U dzieci do czynników sprzyjających rozwojowi i nawrotom infekcji dróg moczowych należą między innymi:

• zakażenia układu moczowego;
• wady układu moczowego – u chłopców zastawka cewki tylnej, u dziewcząt zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej;
• zaburzenia defekacji (zaparcia), stałe zanieczyszczenie stolcem w wyniku braku nawyków higienicznych, popuszczanie stolca;
• robaczyce – owsica;
• kamica układu moczowego;
• cukrzyca, dna moczanowa;
• długotrwałe leczenie antybiotykami;

Ryzyko kolejnej infekcji dróg moczowych, a więc i ryzyko powikłania jakim jest urosepsa wzrasta z kolejną liczbą zakażeń. W przypadku drugiego epizodu jest to 50 proc., a trzeciego już 75 proc.

Jakie są pierwsze objawy urosepsy?

Początek schorzenia jest często nagły, towarzyszą mu następujące objawy:

• wzrost temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza lub spadek poniżej 36 stopni Celsjusza, dreszcz;
• przyspieszone bicie serca i przyspieszony oddech;
• niepokój, możliwe splątanie i utrudniony kontakt;
• spadek ciśnienia;
• bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka.

Gdy powyższym objawom towarzyszy niewydolność lub poważne uszkodzenie co najmniej jednego narządu sepsę definiujemy jako ciężką. Występuje wtedy co najmniej jedna z poniższych nieprawidłowości:

• zaburzenia czynności układu krążenia i oddechowe
• niewydolność nerek ilość oddawanego moczu jest zbyt niska przy odpowiednim nawodnieniu pacjenta
• kwasica metaboliczna;
• niewydolność wątroby;
• zmiany na skórze – najczęściej plamy, wysypka (efekt namnażania się toksycznych metabolitów).

Przy zbyt niskim ciśnieniu tętniczym, którego nie można unormować za pomocą przetaczanych dożylnie płynów dochodzi do wstrząsu septycznego.

Jak rozpoznać czy to sepsa i jak ją leczyć?

Po zauważeniu niepokojących objawów należy natychmiast udać się do lekarza. Wykona on szereg niezbędnych badań, do których należą między innymi: morfologia krwi z rozmazem, badanie moczu, ocena czynników informujących o stanie zapalnym, poziom glukozy, posiew krwi – badanie mające na celu sprawdzenie, czy w organizmie znajdują się bakterie. Diagnostyka i metody leczenia u dzieci są podobne jak w przypadku dorosłych.

Zbyt duża lub za mała liczba białych krwinek, których funkcją jest walka z infekcjami, wysokie markery stanu zapalnego czy niska liczba płytek krwi to wyniki niepokojące. Jednak jedynym badaniem potwierdzającym urosepsę jest dodatni wynik posiewu krwi, potwierdzający obecność bakterii. Pomocnicze w rozpoznaniu są również takie badania jak USG, RTG czy tomografia komputerowa.

Leczenie urosepsy polega na połączeniu antybiotykoterapii ze zwalczaniem gorączki, bólu, zbyt niskiego ciśnienia tętniczego oraz niedotlenienia. Do czasu uzyskania wyniku posiewu krwi stosuje się antybiotyki o szerokim zakresie działania, na przykład cefalosporyny III generacji, a w przypadku dzieci są to 2 antybiotyki stosowane łącznie: najczęściej z grupy penicylin oraz aminoglikozydów. W przypadku ciężkiej sepsy oraz wstrząsu septycznego pacjent jest leczony na oddziale intensywnej terapii.

Jak zapobiegać urosepsie?

Aby nie doszło do najcięższej postaci zakażenia jakim jest sepsa, bardzo ważna jest profilaktyka zakażeń układu moczowego. Należy pamiętać o wypijaniu około 1,5–2 litrów płynów dziennie, najlepiej wody mineralnej czy ziołowych herbat. Ważne jest, aby oddawać mocz niezwłocznie gdy pojawi się uczucie parcia – warto zadbać, aby pamiętały o tym w szczególności dzieci.

W uniknięciu zakażenia istotne jest także oddawanie moczu zaraz po odbyciu stosunku płciowego – rada ta dotyczy zwłaszcza kobiet, u których w wyniku specyficznej budowy narządów układu moczowo-płciowego dużo łatwiej o infekcję niż u mężczyzn.

W przypadku dzieci należy wykluczyć istnienie wad wrodzonych układu moczowego, które znacząco zwiększają częstość infekcji. W profilaktyce pomocne jest także stosowanie preparatów żurawiny. Przede wszystkim jednak należy pamiętać o codziennej higienie układu moczowo-płciowego.