Kwasica – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest kwasica?

Kwasica jest stanem, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenia się w organizmie kwasów, zaburzeniu ulega równowaga kwasowo zasadowa na korzyść kwasów. Dla kwasicy charakterystyczne jest obniżenie się pH krwi włośniczkowej poniżej wartości 7,35. Przedział w którym mieści się norma pH dla ludzi to 7,35-7,45. Fachową nazwą kwasicy jest acydemia.

Kwasica – przyczyny

Uogólniając można powiedzieć, że kwasica ma dwie główne przyczyny: oddechową i metaboliczną.

W pierwszym wymienionym mechanizmie kwasica rozwija się z powodu niedostatecznego wydalanie dwutlenku węgla z przez płuca. Przyczyny kwasicy oddechowej można podzielić na kilka grup:

• utrudniony ruch powietrza w drogach oddechowych spowodowany, np.: ciałem obcym w drogach oddechowych, obturacją dróg oddechowych, zespołem obturacyjnego bezdechu sennego.;
• zmniejszenie podatności płuc w wyniku zapalenia płuc, chorób śródmiąższowych płuc, odmy opłucnowej;
• zmniejszenie podatności ścian klatki piersiowej, którą może powodować znaczna otyłość, znaczne uniesienie przepony na skutek rozdęcie jelit czy wodobrzusza;
• dysfunkcje mięśni oddechowych;
• spadek aktywności ośrodka oddechowego, który może być spowodowany przedawkowaniem leków nasennych, narkotyków; niedoczynność tarczycy również może być przyczyną kwasicy.

Kwasicy oddechowej może towarzyszyć ból głowy, nadmierna senność czy zaburzenia świadomości.

To też może Cię zainteresować: pH moczu – co oznacza zasadowy i kwaśny odczyn moczu?

Przyczyną rozwoju kwasicy metabolicznej jest wzrost w ustroju ilości substancji kwaśnych i utrata z organizmu substancji zasadowych głównie wodorowęglanów. Ma to miejsce u osób, u których nasilona jest lipoliza, czyli u osób głodzących się lub z niskim stężeniem insuliny (chorzy na cukrzycę typu 1). Nieleczona bądź niekontrolowana cukrzyca jest przyczyną kwasicy. W sytuacji znacznego niedobory insuliny organizm zaczyna spalać tłuszcze w celu uzyskania energii. Powstające w tym procesie ciała ketonowe wywołują kwasicę.

Kwasica metaboliczna może rozwinąć się również na podłożu nasilonej glikolizy beztlenowej, tworzenia kwasu mlekowego. Zwiększone tworzenie kwasu mlekowego ma miejsce w czasie ciężkiego wysiłku fizycznego, niedotlenienia organizmu, znacznej niedokrwistości. Stanami, które sprzyjają rozwojowi kwasicy, są choroby nerek.Upośledzenie funkcji nerek w przebiegu ich niewydolności powoduje upośledzenie regeneracji wodorowęglanów w nerkach i zwiększoną utratę zasad. Zasady są również tracone przez przewód pokarmowy, sprzyjają temu długotrwałe biegunki (szczególnie gdy nie uzupełniane są tracone przez biegunkę makroelementy), przetoki trzustkowe bądź jelitowe.

Nieprawidłowa dieta zawierająca nieproporcjonalnie duże względem zapotrzebowania organizmu ilości białka sprzyja rozwojowi kwasicy. Nadmierne spożycie alkoholu jest przyczyną kwasicy. Przyczyną kwasicy może być również przedawkowanie leków – salicylanów.

Kwasica może ulec kompensacji. Najszybszą metodą kompensacji kwasicy, z jakiej korzysta organizm, jest hiperwentylacja, czyli przyśpieszenie i pogłębienie oddechu, prowadzące do zwiększonej wentylacji płuc. Dzięki hiperwentylacji pH krwi może ulec wyrównaniu.

Kwasica – objawy

Do najczęstszych objawów kwasicy należą:

• bóle i zawroty głowy,
• patologiczna senność,
• apatia, osłabienie,
• przyśpieszenie i pogłębienie oddychania (objaw kompensacji oddechowej kwasicy),
• zaburzenia rytmu pracy serca,
• zaburzenia dotyczące ciśnienia tętniczego,
• bóle stawów (wynikające z odkładania się kryształów kwasu moczowego, który nie jest wydalany przez dysfunkcję nerek, w obrębie stawów i rozwoju stanu zapalnego).

Kwasica – powikłania

Kwasica może prowadzić do zwiększonego stężenia glukozy w organizmie. To z kolei przekłada się na rosnącą insulinooporność. Z kolei rosnąca insulino oporność, czyli zmniejszenie wrażliwości tkanek organizmu na działanie insuliny, jest jedną z przyczyn rozwoju cukrzycy typu 2. Towarzyszące kwasicy zwiększenie stężenia jonów potasu może powodować zaburzenia rytmu pracy serca. Kumulacja dwutlenku węgla podczas kwasicy oddechowej powoduje rozszerzenie naczyń mózgowych. W takich warunkach łatwo dochodzi do bólów głowy czy powstania objawów neurologicznych. Akumulacja kwasów (kwas moczowy) w stawach skutkuje rozwojem w nich stanu zapalnego i atakami bólu.

Kwasica – profilaktyka

Aby ustrzec się przed rozwojem kwasicy, a przede wszystkim powikłaniami kwasicy, należy dbać o ogólnie dobry stan zdrowia. Kluczową rolę odgrywa tutaj utrzymanie prawidłowej wagi oraz stosowanie zbilansowanej i różnorodnej diety. Dieta ta powinna zawierać odpowiednie proporcje węglowodanów, białek i tłuszczy. Bardzo istotne jest spożywanie dużych ilości warzyw, szczególnie czerwonych buraków. Należy również spożywać duże ilości wody (minimum dwa litry wody dziennie). Długotrwałe utrzymywanie się niepokojących objawów, powinno skłonić do konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu.