Androfobia – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie lęku przed mężczyznami

Androfobia – co to jest?

Androfobia to patologiczny, długotrwały lęk przed mężczyznami. Irracjonalny strach przed mężczyzną może zrodzić się w świadomości kobiety już na etapie wczesnego dzieciństwa. Jeśli w domu ojciec stosował przemoc wobec matki i dzieci, a „układ sił” w małżeństwie kształtował się w sposób ściśle patriarchalny, to wzmacniająca się androfobia w dorosłości może być efektem właśnie takich doświadczeń.

Lęk przed mężczyznami wzmacnia się również wtedy, gdy w dzieciństwie inne kobiety – matka, ciotki czy babcie – opowiadały małej dziewczynce o niebezpieczeństwach, jakie czyhają na nią ze strony nieznajomych osób płci przeciwnej. Dzieje się to zwłaszcza w rozbitych rodzinach, w których pozostają same kobiety kilku pokoleń i przenoszą własne uprzedzenia na córki i/lub wnuczki.

Nawet jeśli kobieta nie ma takich doświadczeń, w dorosłym życiu również może pojawić się androfobia. Przyczyny zaburzenia to często nieudane, pełne przemocy fizycznej oraz psychicznej i kontroli związki, a także poniżanie, umniejszanie i obrażanie kobiety przez partnera. Właśnie tak może zrodzić się towarzysząca fobii mizoandria, czyli wstręt do mężczyzn, często naznaczony gniewem i żalem związanym z wydarzeniami i krzywdą doznaną przez kobietę w przeszłości. Kontakt z mężczyznami może wywoływać strach u ofiar pobić, gwałtów i rozbojów – zarówno ze strony znajomych, jak i nieznajomych osób.

Przeczytaj, czym jest mizoginia

Lęk przed mężczyznami czy nieśmiałość – objawy androfobii

Silny lęk przed mężczyznami, będący w zasadzie odmianą fobii społecznej, można łatwo odróżnić od nieśmiałości – tę ostatnią kobieta jest w stanie przełamać, natomiast paniczny strach paraliżuje ją, nie poddając się racjonalizacji. Objawy androfobii – fizyczne (organiczne) są bardzo uciążliwe. Składają się na nie:

• wzmożone pocenie,
• kołatanie serca,
• ucisk w klatce piersiowej,
• ból brzucha i żołądka,
• silny ból głowy,
• spięte mięśnie,
• drżenie kończyn,
• bezsenność,
• wymioty,
• biegunka,
• ataki paniki (połączone z krzykiem, płaczem i ucieczką),
• czy utrata przytomności.

Nieśmiałości i androfobii nie da się więc pomylić – po zaobserwowaniu takich objawów pacjentka powinna udać się do lekarza psychiatry lub psychologa, który zaleci odpowiednią terapię. Zwłaszcza, że różne fobie społeczne (w tym strach przed mężczyznami) mogą towarzyszyć lub nawet przyczyniać się do pojawienia się innych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk uogólniony, choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia paranoidalna (zwłaszcza u ofiar przemocy domowej, napaści i gwałtów).

Dowiedz się, jakie są objawy panicznego lęku

Konsekwencje androfobii – zdrowotne, psychiczne i społeczne

Skutki androfobii, do których prowadzi nieleczona fobia (podobnie jak w przypadku innych zaburzeń lękowych), są bardzo rozległe i obejmują wiele płaszczyzn życia – od zdrowia fizycznego, poprzez relacje z ludźmi, aż po zdrowie psychiczne.

• Choroby psychosomatyczne (wywoływane stresem i napięciem psychicznym, przekładającym się na objawy fizyczne). Są to przede wszystkim dolegliwości żołądkowe (refluks, zgaga, nudności, wymioty), mięśniowe (ból napiętych mięśni, ich osłabienie, „zamykanie” sylwetki, garbienie się, skrzywienia kręgosłupa, naciągnięcia i naderwania mięśni), a także neurologiczne (napięciowe bóle głowy, migreny).
• Choroby psychiczne, rozwijające się w efekcie niemożności poradzenia sobie z fobią (depresja, lęk uogólniony, nerwice natręctw i napadowe, wspomniane wcześniej schizofrenia paranoidalna oraz choroba afektywna dwubiegunowa, czy ataki paniki lub uzależnienia od substancji psychoaktywnych).
• Zmniejszenie możliwości poznawczych, niemożność skupienia uwagi, ograniczenie lub całkowite wyłączenie się z kontaktów społecznych oraz zawodowych, a co za tym idzie – problemy ze znalezieniem satysfakcjonującej pracy, rozwijaniem własnych pasji oraz związaniem się z partnerem na stałe. Wszystkie te konsekwencje androfobii często doprowadzają kobietę do obwiniania się za swój problem, skrajnego obniżenia samooceny oraz do alienacji od społeczeństwa – a to prosta droga do śmiertelnej choroby cywilizacyjnej, czyli depresji.

Przeczytaj, jak rozpoznać mizoandrię

Czy androfobia jest uleczalna – terapia i leki

Wyleczenie panicznego lęku przed mężczyznami jest możliwe, wymaga jednak ścisłej współpracy pacjentki z psychologiem podczas terapii, a także z psychiatrą, który – jeśli zajdzie taka konieczność – przepisze odpowiednie leki.

Psychologia w leczeniu fobii stawia obecnie na terapię określaną jako poznawczo-behawioralną. Przede wszystkim pomaga ona kobiecie zrozumieć mechanizmy kierujące chorobą, a po ich identyfikacji i zrozumieniu zasad działania – zawalczyć o ich eliminację. Psychoterapia pomaga również pacjentkom zrozumieć przyczyny strachu przed mężczyznami – nieuniknione jest w tym wypadku poszukiwanie zdarzeń z przeszłości, które mogły wpłynąć na obecny stan psychiczny kobiety. I choć wiele osób boi się takich spotkań, to po ich odbyciu zazwyczaj żałują, że zdecydowały się na uczestnictwo w nich tak późno. Oprócz tego psycholog może zaproponować podczas dalszych spotkań bezpieczną konfrontację z obiektem lęku – czyli mężczyzną. W tym wypadku również nie ma się czego obawiać – konfrontacja jest bowiem prowadzona pod kontrolą wykwalifikowanego specjalisty, który – jeśli zajdzie taka potrzeba – może przerwać ją w dowolnym momencie.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Niekiedy terapia u psychologa musi być wsparta przyjmowaniem leków przez pacjentkę. Mają one za zadanie nie tylko ustabilizować jej nastrój, dać więcej energii do działania i zmniejszyć lęk przed mężczyznami, ale także umożliwić jak najbardziej efektywne przejście terapii. Dla niektórych kobiet jest ona bowiem bardzo wyczerpującym i stresującym przeżyciem (zwłaszcza w okresie konfrontacji z obiektem lęku). Zazwyczaj u osób wykazujących objawy fobii powiązanych z lękiem społecznym, stosuje się terapię łagodnymi lekami antydepresyjnymi (mają za zadanie poprawić nastrój, zwiększyć możliwości skupienia i efektywnej pracy) oraz przeciwlękowymi (stopniowo ograniczającymi lęk przed mężczyznami, spotkaniami z ludźmi, trwaniem w terapii).

Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie

Pacjenci (zarówno kobiety, jak i mężczyźni) wciąż obawiają się przyznać do problemów natury psychologicznej. Stygmatyzacja takich osób jest co prawda mniejsza niż jeszcze kilka lat temu, jednak nadal w społeczeństwie funkcjonują ludzie borykający się na co dzień z depresją, fobiami czy lękami. Nie należy zwlekać z podjęciem terapii – dzięki niej można bowiem odzyskać to, co jest dla człowieka najcenniejsze, a co powoli zabiera choroba – czyli tak zwane normalne życie.